Άνδρας και γυναίκα Αλεούτ με ενδυμασία πάρκα (parka)

copyright © μετάφραση επιμέλεια Χείλων

Οι Ινδιάνοι Aleut ήταν ημι-νομαδικοί αλιείς και κυνηγοί της Αρκτικής, οι οποίοι ζούσαν στις Αλεούτιες Νήσους στο δυτικό τμήμα της χερσονήσου της Αλάσκας. Οι Αλεούτ χρησιμοποιούσαν καγιάκ για την μεταφορά και το ψάρεμα και διαβιούσαν σε ημιυπόγειες θολωτές κατασκευές που ονομάζονταν μπαραμπάρα (barabara).

Ο πρώτος οικισμός Αλεούτ έχει ηλικία περίπου 8.000 ετών και βρίσκεται στο Αλεούτιο Αρχιπέλαγος που εκτείνεται σε μήκος 2.100 χλμ. μεταξύ Αλάσκας και Σιβηρίας. Οι ανθρωπολόγοι δεν είναι βέβαιοι για την ακριβή καταγωγή τους (Σιβηρία ή Αρκτική) αλλά οι περισσότεροι πιστεύουν ότι έφτασαν εκεί μετά τις νότιες φυλές (περίπου πριν 4.000 χρόνια). Στην εν λόγω περιοχή αναπτύχθηκαν δύο πολιτισμοί: ο Κόντιακ (περίπου 2.500 π.Χ.) και ο Αλεούτιος (περίπου 2.000 π.Χ.).

Η ικανότητα των Αλεούτ στο κυνήγι και την επιβίωση στο σκληρό περιβάλλον τους κατέστησαν απαραίτητους στους Ρώσους εμπόρους γούνας οι οποίοι τους χρησιμοποίησαν μετά την άφιξή τους το 1750. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι Ρώσοι ορθόδοξοι ιεραπόστολοι αναφερόμενοι στο τραχύ περιβάλλον το αποκαλούσαν ως «τον τόπο που ξέχασε ο Θεός».

Σε διάστημα 50 ετών μετά την Ρωσική επαφή, οι Αλεούτ αριθμούσαν 12.000 έως 15.000 άτομα, ενώ στο τέλος του 20^ου αιώνα, ήσαν 2.000. Το 80% του πληθυσμού είχε πεθάνει από την βία και τις Ευρωπαϊκές ασθένειες, οι οποίες βρήκαν το ανοσοποιητικό τους σύστημα απροετοίμαστο. Υπήρξε ωστόσο ένα αντιστάθμισμα που προήλθε από το ιεραποστολικό έργο της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Οι ιερείς που ήσαν μορφωμένοι, έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον για την διατήρηση της γλώσσας και του τρόπου ζωής των αυτόχθονων της Αλάσκας. Ένας από τους πρώτους Χριστιανούς μάρτυρες στην Βόρεια Αμερική ήταν ο άγιος Πέτρος ο Αλεούτης.

Το εμπόριο γουναρικών αφού εξαφάνισε πρώτα την θαλάσσια βίδρα, στη συνέχεια επικεντρώθηκε στην μαζική θήρευση της φώκιας. Τα νησιά Πριμπίλοφ (ανακάλυψη του Ρώσου ναυτικού Γαβριήλ Πριμπίλοφ το 1786) έγιναν κέντρο μαζικής αλιείας της φώκιας. Κατά την διάρκεια αυτής της περιόδου οι Αλεούτ διαβίωναν ως Ρώσοι πολίτες, αλλά απώλεσαν τα προνόμια μετά την Αμερικανική εξαγορά της Αλάσκας το 1867.

Το 1942, οι Ιαπωνικές δυνάμεις κατέλαβαν τα νησιά Άττου και Κίσκα και οι κάτοικοι μεταφέρθηκαν στο Χοκάϊντο, όπου κρατήθηκαν ως αιχμάλωτοι πολέμου. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου εκατοντάδες Αλεούτ προερχόμενοι από το δυτικό νησιωτικό σύμπλεγμα και την νήσο Πριμπίλοφ μεταφέρθηκαν από την κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών σε καταυλισμούς στη νοτιοανατολική Αλάσκα, όπου πολλοί εξ’ αυτών πέθαναν.

Η Αμερικανική υπηκοότητα δόθηκε στους Αλεούτ στα μέσα της δεκαετίας του 1960. Το 1983, η κυβέρνηση των Η.Π.Α. κατήργησε όλες τις οικονομικές δραστηριότητες στους κατοίκους των Πριμπίλοφ και το Κογκρέσο ενέκρινε επιδότηση 20 εκατομμυρίων δολαρίων για εναλλακτικές πηγές εισοδήματος όπως η αλιεία. Αυτό αποδείχθηκε πολύ επιτυχημένο, καθώς τα Πριμπίλοφ έγιναν κομβικό σημείο για τα διεθνή αλιευτικά σκάφη και τα εργοστάσια μεταποίησης. Ο νόμος του 1988 για την αποκατάσταση δικαιωμάτων των Αλεούτ αποτελούσε μια προσπάθεια του Κογκρέσου να αποζημιώσει τους επιζώντες των καταυλισμών. Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1990, ο αντίκτυπος των περιβαλλοντικών αλλαγών άρχισε να σκιάζει την οικονομία της περιοχής της Βόρειας Θάλασσας.

Κουλτούρα

Το όνομά τους προέρχεται από την Αλεουτιανή λέξη æl.juːt (προφέρεται αλ-εε-ουτ) που σημαίνει «παραθαλάσσιοι άνθρωποι» και ονομάστηκαν Αλεούτ από τους Ρώσους εμπόρους γούνας. Ενίοτε αναφέρονται ως «Εσκιμώοι», ως γενικός όρος αναφοράς στις φυλές Αλεούτ, Γιούπικ και Ινουίτ. Οι ίδιοι αυτοαποκαλούνται Ουνανγκάν. Οι Αλεούτιες νήσοι έχουν 57 ηφαίστεια και αποτελούνται από 14 μεγάλα και 55 μικρά νησιά τα οποία κατανέμονται σε πέντε ομάδες: τα νησιά της αλεπούς (Fox Islands) τα νησιά των τεσσάρων βουνών (Islands of Four Mountains) α νησιά Αντρεανόφ (Andreanof Islands) τα νησιά των αρουραίων (Rat Islands) και τα εγγύτερα νησιά (Near Islands).

Οι οικισμοί βρίσκονταν κοντά στην ακτή, συνήθως σε κόλπους με καθαρά νερά όπου ευδοκιμούσε η ύπαρξη σολομών. Επίσης επέλεγαν υπερυψωμένες τοποθεσίες με οδούς διαφυγής σε περίπτωση επίθεσης από εχθρούς.

Η τροφή προερχόταν από την αλιεία, το κυνήγι και την συγκομιδή καρπών (μούρα). Ο σολομός, η φώκια, ο θαλάσσιος ίππος, η φάλαινα, τα καβούρια, τα οστρακοειδή και ο μπακαλιάρος αλιεύονταν και κατόπιν αποξηραίνονταν, καπνίζονταν ή αλέθονταν. Το καριμπού, το ελάφι, η άλκη και άλλα θηράματα τρώγονταν ψητά ή παστά. Τα μούρα αποξηραίνονταν ή αναμιγνύονταν σε αλουτιγκούτιγκακ, ένα μίγμα μούρων, λίπους και ψαριών. Οι Αλεούτ χρησιμοποιούσαν καγιάκ (iqyax) για να κυνηγούν θαλάσσια θηλαστικά και διαθέσιμα υλικά, όπως ξύλο και πέτρες, για να κατασκευάζουν εργαλεία και όπλα.

Κοινωνική δομή

Πριν την Ρωσική επαφή, η κοινωνία των Αλεούτ βασιζόταν σε σύστημα κληρονομικών τάξεων. Υπήρχαν τάξεις παρόμοιες με εκείνες του δυτικού κόσμου όπως ευγενείς, απλοί πολίτες και δούλοι, όπου στην υψηλότερη κατάταξη παρέχονταν ειδικά προνόμια όπως μεγαλύτερες οικίες και οικογενειακοί τάφοι. Η ανατολή αποτελούσε σημαντικό στοιχείο ως ο τόπος όπου διαμένει ο Αγκουγκούξ ο Δημιουργός του σύμπαντος, οπότε θεωρείτο ως προνομιακό σημείο κατοικίας, αναφοράς, διαβίωσης κ.λπ.

Θρησκεία

Οι Αλεούτ τιμούσαν τα πλάσματα της θάλασσας μέσω της διακόσμησης στα ρούχα κυνηγιού, αφού στο κυνήγι βασιζόταν η επιβίωση της φυλής. Τα ζώα, τα ψάρια και τα πτηνά θεωρούνταν ότι έχουν ψυχές και ενίοτε γινόντουσαν τελετουργίες για να απελευθερωθεί η ψυχή του θηρευμένου ζώου. Τα νεογέννητα έπαιρναν το όνομά τους από κάποιον που είχε πεθάνει για να μπορεί ο αποθανών να ζει μέσω του βρέφους. Πίστευαν επίσης ότι η ψυχή μεταβαίνει στην γη, στη θάλασσα ή τον ουρανό. Ξύλινες μάσκες ζώων χρησιμοποιούνται συχνά σε τελετουργικούς χορούς και αφηγήσεις.

Οι Σαμάνοι (ιερείς – μάγοι) κατείχαν δεσπόζουσα θέση στην κοινωνία των Αλεούτ, καθώς είχαν την δυνατότητα να μεταβαίνουν σε κατάσταση έκστασης για να λαμβάνουν μηνύματα από τα πνεύματα, να βοηθούν στο κυνήγι ή σε θεραπεία, όπως επίσης και να βλάπτουν όποιον επιβουλευόταν τον οικισμό. Σημαντικές θεότητες ήταν η Σέντνα για τα θαλάσσια ζώα, η Ανινγκάκ για τον ήλιο και η Σίλα για τον αέρα.

Πολλοί Αλεούτ ασπάσθηκαν τον Χριστιανισμό, εντασσόμενοι στην Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία κατά την διάρκεια δραστηριοποίησης των Ρώσων εμπόρων γούνας.

Γεωγραφικά στοιχεία

Οι Αλεούτ ανήκουν στην πολιτιστική ομάδας Ιθαγενών Αμερικής του Αρκτικού κύκλου και η γεωγραφία της περιοχής στην οποία ζούσαν υπαγορεύει τον τρόπο ζωής και τον πολιτισμό της φυλής.

Έδαφος – κλίμα: Το έδαφος των Αλεούτιων Νήσων είναι ηφαιστειακό και το κλίμα ωκεάνιο, με μέτριες και σχετικά ομοιόμορφες θερμοκρασίες με συχνές ομίχλες, ισχυρούς ανέμους και έντονες βροχοπτώσεις.

Πανίδα: Κάστορες, φώκιες, θαλάσσιοι λέοντες, αλεπούδες, αρκτικούς λαγούς, φάλαινες, βίδρες, θαλάσσιους ίππους και αρκτικά πτηνά.

Φυσικοί Πόροι: Ψάρια, οστρακοειδή, μύδια, φυτά, φύκια και άγρια σέλινα

Μεταφορά: Υδατοστεγή κανό επενδυμένα με δέρμα και ανοιχτά αλιευτικά σκάφη όπως τα καγιάκ.

Κατοικία

Οι Αλεούτ κατοικούσαν σε μπαραμπάρα (ή ουλάξ) – ημι υπόγεια σπίτια που τους προστάτευαν από το σκληρό κλίμα. Η οροφή των οικημάτων γενικά κατασκευαζόταν από χαλίκια που απλώνονταν πάνω σε ξύλινο πλαίσιο ή κόκκαλα φάλαινας και στην οροφή υπήρχε η πόρτα εισόδου στην οποία υπήρχε μικρό περίβλημα για να αποτρέπει τον κρύο άνεμο, την βροχή ή το χιόνι από το να φυσάει στο κεντρικό δωμάτιο και να το ψύχει. Στην οροφή υπήρχε μια μικρή τρύπα από την οποία διέφευγε ο καπνός από την φωτιά.

Γλώσσα

Η γλώσσα Αλεούτ ή Αλεούτ Ουνανγκάν Τουνούου ανήκει στην οικογένεια γλωσσών Εσκιμώων – Αλεούτ. Περιλαμβάνει τρεις διαλέκτους εκ των οποίων επιβιώνουν, η Ανατολική και η Ακκάν Αλεούτ. Μια τρίτη διάλεκτος η Άτου, η οποία έχει εκλείψει στην Αλάσκα, επιβιώνει στην Νήσο Μπέρινγκ (ανήκει στα Νησιά Κομαντόρ) και ενσωματώνει Ρωσικές εκφράσεις. Η Αλεούτ ομιλείται στην Χερσόνησο της Αλάσκας, στην Νήσο Άτκα, στα νησιά Πριμπίλοφ βόρεια των Αλεούτιων Νήσων και στην Νήσο Μπέρινγκ.

Τέχνες

Η κατασκευή όπλων, μπαϊντάρκα (ειδικά αλιευτικά σκάφη) και η ύφανση είναι μερικές από τις παραδοσιακές τέχνες των Αλεούτ. Οι τεχνίτες του 19^ου αιώνα φημίζονται για τα περίτεχνα ξύλινα καπέλα κυνηγιού τους, τα οποία χαρακτηρίζονται από περίτεχνα και πολύχρωμα σχέδια και μπορούν να διακοσμηθούν με μουστάκια θαλάσσιου λέοντα, φτερά και ελεφαντόδοντο (χαυλιόδοντες θαλάσσιων ίππων). Οι γυναίκες κατασκευάζουν αδιάβροχα πάρκα ραμμένα με έντερα φώκιας και ορισμένες εξακολουθούν να κατέχουν την ικανότητα να υφαίνουν καλάθια από σίκαλη και αμμόφυλλο (γρασίδι παραλίας). Οι άνδρες φορούσαν ξύλινα καπέλα κυνηγιού, το γείσο των οποίων καταδείκνυε την κοινωνική θέση.

Οι κατασκευές από ελεφαντόδοντο και ξύλο είναι φημισμένες και προσελκύουν τους εμπόρους εδώ και αιώνες. Η χρήση των εν λόγω υλικών προορίζεται για την κατασκευή όπλων κυνηγιού, ενώ σε άλλες περιπτώσεις για απεικόνιση ζώων όπως οι φώκιες, οι φάλαινες ή ακόμη και άνθρωποι.

Οι Αλεούτ χρησιμοποιούν επίσης ελεφαντόδοντο στα κοσμήματα και στην κατασκευή βελόνων ραψίματος οι οποίες απολήγουν σε περίτεχνα σχέδια λαξευμένων κεφαλών ζώων. Τα κοσμήματα φοριούνται στα χείλη, στην μύτη, ως περιδέραια και ως σκουλαρίκια.

Η καλαθοποιία τους η οποία φημίζεται παγκοσμίως, αποτελεί συνέχεια μιας τέχνης που χρονολογείται από τις προϊστορικές εποχές και μεταφέρεται μέχρι σήμερα. Οι πρώτες γυναίκες Αλεούτ δημιούργησαν καλάθια και υφασμένα χαλιά εξαιρετικής ποιότητας χρησιμοποιώντας μόνο μια βελόνα από ελεφαντόδοντο ως εργαλείο. Σήμερα οι υφαντές συνεχίζουν να παράγουν κομμάτια μοναδικής υφής, πραγματικά έργα τέχνης με ρίζες στην αρχαία παράδοση. Η λέξη των Αλεούτ για τα καλάθια είναι το γκιιγκάμ αϊγκααξσιί.

Οι μάσκες αποτελούν βασικό στοιχείο του πολιτισμού των Αλεούτ αφού συμβολίζουν πλάσματα που αναφέρονται στην καθημερινή διάλεκτο, «όπως αυτά που βρίσκονται στις σπηλιές» σύμφωνα με τον Knut Bergsland. Ήταν γενικά λαξευμένες από ξύλο και διακοσμημένες με χρώματα από μούρα ή άλλα γήινα προϊόντα και είχαν φτερά που στηρίζονταν σε οπές για επιπλέον διακόσμηση. Οι εν λόγω μάσκες χρησιμοποιούνταν σε τελετές, σε χορούς έχοντας καθεμία τον δικό της συμβολισμό και σκοπό.

Ένδυση – υπόδηση

Οι Αλεούτ ζουν σε ένα από τα πιο σκληρά μέρη του κόσμου. Τα ρούχα, τα γάντια και οι μπότες που φορούσαν κατασκευάζονταν από δέρματα ζώων και γούνες, κυρίως από θαλάσσιο λέοντα ή βίδρες. Τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες φορούσαν πάρκα (Kamleika = μεγάλο αντιανεμικό ένδυμα με κουκούλα, σχεδιασμένο για ψυχρά κλίματα) τα οποία είχαν μήκος κάτω από τα γόνατα για να παρέχουν επαρκή προστασία. Τα γυναικεία ρούχα ήταν φτιαγμένα από δέρμα φώκιας ή βίδρας και των ανδρών από δέρματα πτηνών που είχαν φτερά μέσα και έξω ανάλογα με τον καιρό. Όταν οι άνδρες κυνηγούσαν στο νερό, φορούσαν αδιάβροχες κουκούλες που φτιάχνονταν από φώκιες ή έντερα θαλάσσιων λεόντων ή από έντερα αρκούδας, θαλάσσιου ίππου και φαλαινών. Τα παιδιά φορούσαν πάρκα από δέρμα αετού με κουκούλα από αποξηραμένα δέρματα πτηνών.

Ένα πάρκα απαιτούσε ένα έτος για να φτιαχτεί και διαρκούσε δύο χρόνια με την κατάλληλη φροντίδα. Όλα τα ενδύματα ήταν διακοσμημένα με φτερά πουλιών, τρίχες από γενειάδα φώκιας και θαλάσσιου λέοντα, ράμφη θαλάσσιων παπαγάλων (Φρατέρκουλα του Ατλαντικού) νύχια πουλιών, γούνα από θαλάσσια ενυδρίδα, βαμμένα δέρματα και δέρμα καριμπού στις ραφές. Χρωματισμένα νήματα από τένοντες ζώων και εντόσθια ψαριού χρησιμοποιούνταν επίσης για διακόσμηση. Τα νήματα ήταν βαμμένα με διαφορετικά χρώματα, όπως κιννάβαρι, αιματίτη, από την σακούλα μελάνης του χταποδιού και ρίζες αγρωστωδών.

Το χειμώνα φορούσαν μαλακές μπότες Μουκλούκ από αδιαβροχοποιημένο δέρμα, ενώ το καλοκαίρι περπατούσαν ξυπόλητοι.

Τροφή

Η βασική διατροφή της φυλής ήταν ψάρια και οστρακοειδή. Αυτά συμπληρώνονταν με κρέας που προερχόταν από θαλάσσια ζώα όπως η φώκια, η φάλαινα και θαλάσσιοι λέοντες. Οι Αλέουτ έτρωγαν μεγάλη ποικιλία οστρακοειδών, συμπεριλαμβανομένων καβουριών, γαρίδων, μυδιών και μύλων. Στην διατροφή τους συμπεριλαμβάνονταν πτηνά όπως πάπιες, κορμοράνοι, αυτοκρατορικές χήνες, άλμπατρος και φρατέρκουλες, καθώς και τα αυγά τους. Τα είδη ψαριών που κατανάλωναν ήταν μπακαλιάρος, ιππόγλωσσος, σολομός και πέστροφα. Το διαιτολόγιό τους συμπλήρωναν μούρα, ρίζες και βρώσιμα φυτά όπως φύκια και άγρια σέλινα.

 

Μεταφορικά μέσα

Η φυλή χρησιμοποιούσε μια μικρή, στενή βάρκα που ονομάζεται μπαϊντάρκα ή ένα καγιάκ για τις μεταφορές και τα αλιευτικά ταξίδια. Το καγιάκ ήταν ελαφρύ, εξαιρετικά ευέλικτο και κατασκευαζόταν από ξύλινο σκελετό ή οστά φάλαινας που καλύπτονταν από δέρματα φώκιας ή θαλάσσιου λέοντα ραμμένα με τένοντες. Οι Αλέουτ ανέπτυξαν ιδιαίτερη ικανότητα στην οδήγηση του καγιάκ αφού μπορούσαν να εκτελέσουν περιστροφή και ανόρθωση με ή χωρίς την χρήση κουπιού.

Χρονολόγιο

Το παρακάτω χρονολόγιο αναφέρει επιγραμματικά τα σημαντικότερα γεγονότα, ημερομηνίες και μάχες που σημάδεψαν την ιστορία των Αλεούτ.

1000 π.Χ.: Οι Αλεούτ είναι απόγονοι του πολιτισμού της Θούλης.

1648: Ο Ρώσος Συμεών Ντέζνεφ πλέει μέσω των στενών του Μπέρινγκ και αποβιβάζεται στις Νήσους το Διομήδη.

1732: Οι Ρώσοι εξερευνητές Γκβόζντεφ και Ιβάν Φεντόροφ πραγματοποιούν την πρώτη καταγεγραμμένη επαφή με τους Αλεούτ.

1741: Ο Βίτους Μπέρινγκ καπετάνιος του πλοίου Άγιος Πέτρος, αποβιβάζει επιβάτες στην Νήσο Καγιάκ.

1766: Η Αικατερίνη η Μεγάλη αποστέλλει εξερευνητές και αποίκους στην Αλάσκα διεκδικώντας την Αλάσκα ως τμήμα της Ρωσίας.

1770: Ρώσοι έμποροι γούνας φθάνουν στην Αρκτική και εκμεταλλεύονται τους Αλεούτ, προκαλώντας πολλές εξεγέρσεις.

1771: Ο Τζέιμς Κούκ αναχωρεί από την Μεγ. Βρετανία για την Τρίτη εξερευνητική αποστολή στον Βόρειο Ατλαντικό και χαρτογραφεί μεγάλο τμήμα της δυτικής ακτής της Αλάσκα το 1778.

1784: Οι Αλεούτ εξεγείρονται κατά των Ρώσων εμπόρων γούνας στην Αμτσίτκα στο σύμπλεγμα των Rat Islands.

1794: Αφικνούνται στο Κόντιακ οι πρώτοι Ρώσοι Ορθόδοξοι ιεραπόστολοι.

1836: Εκδηλώνονται επιδημίες ευλογιάς, ιλαράς, ανεμοβλογιάς και κοκκύτη (1836-1839).

1850: Αρχίζει η Μεγάλη Εποχή της Γραφής Ουνανγκάν (Αλεούτ) (1850-1900).

1866: Ο πληθυσμός Αλεούτ μειώνεται κατά 25% λόγω επιδημιών.

1867: Οι Η.Π.Α αγοράζουν την Αλάσκα από την Ρωσία έναντι 7,2 εκ. δολαρίων.

1868: Στις 4 Ιαν. 1868 ιδρύεται η Εμπορική Εταιρεία της Αλάσκα.

1880: Θεσπίζεται το Τμήμα Ινδιάνικων Υποθέσεων.

1886: Σταματά η διδασκαλία τοπικών διαλέκτων στα σχολεία.

1912: Οι Η.Π.Α στις 24 Αυγ. 1912 απαγορεύουν με νόμο το κυνήγι του θαλάσσιου ίππου.

1942: Οι Ιάπωνες επιτίθενται στις Αλεούτιες Νήσους κατά την διάρκεια του 2^ου Παγκοσμίου Πολέμου

1959: Η Αλάσκα γίνεται η 49^η Πολιτεία των Η.Π.Α.

Σύγχρονα θέματα

Μετά από μια καταστροφική πετρελαιοκηλίδα το 1996, οι Αλεούτ αντιλήφθηκαν ότι οι συνθήκες διαβίωσης άλλαξαν επηρεάζοντας τόσο αυτούς όσο και τις μελλοντικές γενιές. Η οικολογική καταστροφή είχε ως συνέπεια να εκδηλωθεί ενδιαφέρον για τον πολιτισμό τους. Οι ηγέτες της φυλής προσπάθησαν να βοηθήσουν τους νέους της προκειμένου να κατανοήσουν την ιστορική τους σχέση με το περιβάλλον αναζητώντας λύσεις που θα εξασφαλίζουν το μέλλον. Το 1998, η ηγέτης των Αλεούτ, Aquilina Bourdukofsky έγραψε: «Πιστεύω ότι επιζήσαμε γενετικά. Θα είμασταν τόσο ισχυροί αν δεν επιβιώναμε από τις κακουχίες και την δουλεία; Είναι σημαντικό να στηριζόμαστε στην δύναμη του λαού μας αφού είναι αυτό μας κράτησε ζωντανούς στο παρελθόν μέχρι και σήμερα».

Πηγές – βιβλιογραφία

https://www.warpaths2peacepipes.com/indian-tribes/aleut-tribe.htm

https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Aleut

http://unimak.us/ethnography.shtml

Knut Bergsland Aleut Dictionary: Unangam Tundguaii. Fairbanks,

Knut Bergsland. Aleut Grammar: Unangam Tunuganaan Achixaasix. Fairbanks

Lydia Black. Aleut Art Unangam Aguqaadangin.

David Damas. Handbook of North American Indians Volume 5 Arctic.

Milton M.R. Freeman. Endangered people of the Arctic: Struggles to Survive and Thrive.

Margaret Lantis. Ethnohistory in Southwestern Alaska and the Southern Yukon.

Peter Nabokov and Robert Easton. Native American Architecture.

Michael Oleksa. Alaskan Missionary Spirituality.

Barry Pritzker. A Native American Encyclopedia New York

Lucien Turner. An Aleutian Ethnography Raymond L. Hudson.