εξώφυλλο: Μάχη μεταξύ Θεών & Τιτάνων_ελαιογραφία_Joachim_Wtewael_1600
γράφει ο Χείλων
Σημείωση διαχείρισης: Επειδή η Ελληνική Μυθολογία είναι δαιδαλώδης και ο μελετητής πολλές φορές «χάνεται» προσπαθώντας να συνδυάσει χαρακτήρες – γεγονότα, στο παρόν άρθρο γίνεται επιγραμματική – περιληπτική αναφορά στους Τιτάνες, προκειμένου ο αναγνώστης να κατανοήσει ευκολότερα την γενεαλογία των αρχαιοελληνικών θεοτήτων. Οι ενσωματωμένοι σύνδεσμοι (links) παραπέμπουν σε αναλυτικότερες περιγραφές.
——————————–
Οι Τιτάνες ήσαν απόγονοι αρχέγονων θεοτήτων, που προήλθαν από το Χάος το οποίο κυριαρχούσε στο απέραντο σύμπαν. Οι πρώτοι δώδεκα Τιτάνες ήταν μια φυλή ισχυρών, γιγάντιων θεών, που προήλθαν από την ένωση της Γαίας και του Ουρανού. Αργότερα οι Ολύμπιοι θεοί, με επικεφαλής τον Δία, εναντιώθηκαν στους Τιτάνες τους οποίους νίκησαν στην Τιτανομαχία.
Οι Τιτάνες
Η «Θεογονία» του Ησιόδου αναφέρεται στην καταγωγή των θεών, καθώς και τις μεταξύ τους σχέσεις – συγγένειες. Η γενεαλογία ξεκινά με το Χάος και συνεχίζει με τους αρχέγονους θεούς που δημιούργησαν τους Τιτάνες, από τους οποίους προήλθαν οι δώδεκα Ολύμπιοι θεοί. Οι Τιτάνες φυλακίσθηκαν από τον Κρόνο και κατόπιν από τον Δία, στα Τάρταρα, μια άβυσσο μαρτυρίου και βασάνων, η οποία βρισκόταν στον Κάτω Κόσμο.
Οι πρώτες θεότητες
Οι Τιτάνες ήσαν απόγονοι των πρώτων θεών – θεοτήτων, που ονομάζονταν Αθάνατοι και οι οποίοι προήλθαν από το Χάος. Οι πρωταρχικοί θεοί ήσαν φυλή Γιγάντων που συνδέονταν με μία τοποθεσία, ή ένα βασίλειο και είχαν γενεαλογικό δένδρο. Οι «πρεσβύτεροι» ήταν η Γαία (Μητέρα Γη) ο Έρεβος (Σκότος και Κάτω Κόσμος) ο Τάρταρος (Άβυσσος, υπό τον Κάτω Κόσμο) ο Έρως (Γέννηση – να μην συγχέεται με τον θεό Έρωτα γιο της Αφροδίτης) ο Πόντος (Θάλασσα) και ο Ουρανός (Ουράνια). Η ένωση της Γαίας και του Ουρανού γέννησε τους Τιτάνες και τα παιδιά των Τιτάνων έγιναν γνωστά ως Ολύμπιοι θεοί.
Οι Τιτάνες
Οι Τιτάνες και οι Γίγαντες γεννήθηκαν από την ένωση της Γαίας και του γιου της Ουρανού και ήσαν οι πρώτοι αθάνατοι. Τα ονόματα της πρώτης γενιάς των 12 Τιτάνων ήσαν:
• Τιτάνες (άνδρες): Ωκεανός, Υπερίων, Κοίος, Κρόνος, Κριός, και Ιαπετός
• Τιτανίδες (γυναίκες): Μνημοσύνη, Τηθύς, Θεία (ή Ευρυφάεσσα), Φοίβη, Ρέα και Θέμις.
Πρώτη γενεά Τιτάνων
Οι ρόλοι και αρμοδιότητες της πρώτης γενεάς των Τιτάνων ήσαν οι εξής:
• Ο Κρόνος ήταν θεός του χρόνου και των εποχών.
• Η Ρέα ήταν θεά της γονιμότητας και μητέρα των θεών.
• Ο Κοίος ήταν θεός της Νοημοσύνης.
• Η Φοίβη ήταν θεά της Σελήνης.
• Ο Υπερίων ήταν ο άρχων του Φωτός.
• Η Θεία ή Ευρυφάεσσα ήταν μητέρα του Ήλιου και θεά των ποταμών και αυτών που λάμπουν (χρυσό, ασήμι και πετράδια).
• Ο Ιαπετός ήταν θεός της θνητής ζωής (σύζυγος της Κλυμένης).
• Ο Ωκεανός ήταν ο άρχων των ωκεανών.
• Η Μνημοσύνη ήταν θεά της μνήμης και εφευρέτης του λόγου.
• Ο Κριός ήταν θεός των αστερισμών.
• Η Θέμις ήταν θεά της δικαιοσύνης και της τάξης.
Δεύτερη γενεά Τιτάνων
Από την ένωση των Τιτάνων με τις Τιτανίδες προήλθε η δεύτερη γενεά των Τιτάνων ως εξής:
• Τα παιδιά του Υπερίωνα και της Θείας: η Ηώς, ο Ήλιος και η Σελήνη.
• Οι κόρες του Κοίου και της Φοίβης: Λητώ & Αστερία.
• Οι γιοι του Ιαπετού και της Κλυμένης (Ωκεανίδα θεά της θάλασσας): Άτλας, Μενοίτιος, Προμηθέας και Επιμηθέας.
• Οι κόρες του Ωκεανού και της Τηθύος: Οι Ωκεανίδες και οι Ποταμοί.
• Οι γιοι του Κριού και της Ευρυβίας (θεά της θάλασσας): Αστραίος, Πάλλας και Πέρσης.
• Τα παιδιά του Κρόνου και της Ρέας: Εστία, Δήμητρα, Ήρα, Άδης, Ποσειδών και Δίας.
Γενεαλογικό δένδρο
Κρόνος: νεότερος γιος της Γαίας και του Ουρανού και ηγέτης των Τιτάνων. Παντρεύτηκε την αδελφή του Ρέα. Παιδιά τους ήταν η Δήμητρα, η Εστία, η Ήρα, ο Άδης, ο Ποσειδών και ο Δίας. Ο Κρόνος εκθρονίσθηκε από τον γιό του Δία.
Ρέα: κόρη της Γαίας και του Ουρανού και μία από τις Τιτανίδες (θηλυκοί Τιτάνες). Παντρεύτηκε τον αδελφό της Κρόνο. Παιδιά τους ήταν η Δήμητρα, η Εστία, η Ήρα, ο Άδης, ο Ποσειδών και ο Δίας.
Κοίος: γιος της Γαίας και του Ουρανού, του Τιτάνα της Νοημοσύνης. Ήταν ο σύζυγος της Φοίβης, πατέρας της Λητούς και της Αστέριας και παππούς του Απόλλωνα και της Αρτέμιδος.
Φοίβη: σύζυγος του Κοίου, μητέρα της Λητούς και της Αστερίας και γιαγιά του Απόλλωνα και της Αρτέμιδος.
Ωκεανός: μεγαλύτερος γιος της Γαίας και του Ουρανού που παντρεύτηκε την αδελφή του, Τηθύ. Παιδιά τους ήσαν οι Ωκεανίδες (τρεις χιλιάδες κόρες που ήσαν θεές και νύμφες) και οι Ποταμοί (τρεις χιλιάδες γιοι που ήσαν θεοί ποταμών).
Τηθύς: ανήκε στις Τιτανίδες, σύζυγος του Ωκεανού.
Ιαπετός: παντρεύτηκε την Κλυμένη, μία από τις Ωκεανίδες (κόρες της Τηθύος και του Ωκεανού). Παιδιά τους ήταν ο Άτλας, ο Επιμηθέας και ο Προμηθέας.
Υπερίων: ήταν ο άρχων του φωτός, αδελφός του Κρόνου και Τιτάνας της Ανατολής. Παντρεύτηκε την αδελφή του, Θεία. Παιδιά τους ήταν ο Ήλιος, η Ηώς και η Σελήνη. Το όνομά του σημαίνει «αυτός που πηγαίνει πριν από τον ήλιο».
Μνημοσύνη: θεά της μνήμης και εφευρέτης των λέξεων, κόρη της Γαίας και του Ουρανού και μητέρα των εννέα Μουσών από τον Δία.
Θεία ή Ευρυφάεσσα: κόρη της Γαίας και του Ουρανού και σύζυγος και αδελφή του Υπερίωνα. Απόγονοι ήταν ο Ήλιος, η Ηώς και η Σελήνη.
Κριός: θεός των αστερισμών, γιος του Ουρανού και της Γαίας. Σύζυγός του ήταν η Ευρυβία, κόρη της Γαίας και του Πόντου, απόγονοί του ήταν ο Αστραίος, ο Πέρσης και ο Πάλλας.
Θέμις: θεά της δικαιοσύνης και της τάξης. Μία από τις έξι κόρες της Γαίας και του Ουρανού, ερωμένη του Δία και μητέρα των Ωρών και των Μοιρών.
Το γενεαλογικό δέντρο των Τιτάνων παρουσιάζεται στον παρακάτω πίνακα (κλικ για μεγέθυνση):
Η άνοδος
Οι πρώτοι Τιτάνες ήταν γιοι και κόρες της Γαίας και του Ουρανού. Ο Κρόνος είχε προειδοποιηθεί από τους γονείς του, ότι θα προδοθεί και θα αντικατασταθεί από τα δικά του παιδιά και προκειμένου να αποφύγει την προφητεία, κατάπινε κάθε παιδί που αποκτούσε με την σύζυγό του Ρέα – την Εστία, την Δήμητρα, την Ήρα, τον Άδη και τον Ποσειδώνα. Καθώς όμως τα παιδιά ήταν αθάνατα, δεν πέθαιναν αλλά παρέμεναν παγιδευμένα στο σώμα του. Η Ρέα θρηνούσε για την απώλειά τους και όταν γέννησε τον Δία, εξαπάτησε τον Κρόνο αντικαθιστώντας το βρέφος με έναν βράχο. Ο Κρόνος κατάπιε το βράχο, πιστεύοντας ότι είχε εξουδετερώσει μια ακόμη απειλή της κυριαρχίας του, αλλά ο Δίας απελευθέρωσε τα αδέλφια του, που ζούσαν στο στομάχι του πατέρα του.
Η πτώση – Τιτανομαχία
Τα παιδιά του Κρόνου, οι νέοι Τιτάνες, ενεπλάκησαν σε σύγκρουση με τους αρχέγονους Τιτάνες και έτσι ξεκίνησε η Τιτανομαχία. Οι νέοι Τιτάνες οι οποίοι εκπλήρωσαν την προφητεία, αναφέρονται ως Ολύμπιοι αφού είχαν ως βάση το όρος Όλυμπος, ενώ οι Τιτάνες είχαν ως βάση το όρος Όθρυς στο οποίο επιτέθηκαν οι δώδεκα Ολύμπιοι με ηγέτη τον Δία.
Σύμφωνα με την Θεογονία του Ησιόδου βασικοί αντίπαλοι στην Τιτανομαχία ήταν οι κάτωθι:
Από τους Τιτάνες…..ο Κρόνος, ο Κοίος, ο Κριός, ο Ιαπετός και ο Άτλας.
Από τους Ολύμπιους….ο Ζεύς, ο Ήλιος, η Ηώς, ο Υπερίων, ο Ποσειδών, ο Προμηθεύς, ο Επιμηθεύς και οι Κύκλωπες.
Η Τιτανομαχία διήρκεσε δέκα χρόνια με τους μεγαλύτερους Τιτάνες να εδρεύουν στο όρος Όθρυς και τους αντιπάλους στον Όλυμπο. Όλοι οι Τιτάνες ήταν αθάνατοι και έτσι δεν υπήρχαν θύματα. Οι θεοί του Ολύμπου τελικά επικράτησαν με τη βοήθεια των τριών Κυκλώπων και τριών γιγάντων που ονομάζονταν «Εκατόγχειρες», τους οποίους ο Δίας είχε απελευθερώσει από τα Τάρταρα. Οι Κύκλωπες έδωσαν στον Δία τον κεραυνό ως όπλο και οι τρεις Εκατόγχειρες σφυροκοπούσαν τους Τιτάνες πετώντας συνεχώς τεράστιους βράχους. Οι ηττημένοι Τιτάνες που είχαν πολεμήσει ενάντια στους Ολύμπιους φυλακίστηκαν στα Τάρταρα και οι Εκατόγχειρες ορίστηκαν ως φρουροί. Οι Τιτάνες που δεν αγωνίσθηκαν κατά των Ολυμπίων εντάχθηκαν στον Όλυμπο.
Πηγές
Το έργο με τίτλο Τιτάνες από τον δημιουργό Χείλων διατίθεται με άδεια Creative Commons Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές
Χείλων 