εξώφυλλο: Ο συνταγματάρχης Σάτο επιτίθεται στην οχύρωση του Γινκό,  Απρίλιος 1895_wikipedia Museum of Fine Arts Boston, Public domain, via Wikimedia Commons

μετάφραση – επιμέλεια: Χείλων

Η μάχη του Γινκό έλαβε χώρα κατά τον Α’ Σινο-Ιαπωνικό πόλεμο μεταξύ της αυτοκρατορικής Ιαπωνίας (πρώιμη ολιγαρχική κυβέρνηση Μέιτζι ) και της Κίνας (δυναστεία Κιν) οι οποίες συγκρούσθηκαν έξω από το λιμάνι της πόλης Γινκό της Μαντζουρίας. Ενίοτε αναφέρεται ως μάχη του Νίουσαν.

Αντίπαλοι

Γιαμαγκάτα Αριτόμο: Καταγόταν από οικογένεια Σαμουράι, συμμετείχε στην επανάσταση του 1868 κατά των Σογκουνάτων (φεουδαρχική Ιαπωνική στρατιωτική κυβέρνηση) υπέρ της αυτοκρατορικής αποκατάστασης και έλαβε μέρος στον πόλεμο Μποσίν (1868-69). Ως μέλος της κυβέρνησης Μέιτζι (1868) διορίστηκε υπουργός πολέμου το 1873, εκσυγχρόνισε τον νεότευκτο αυτοκρατορικό στρατό και καθιέρωσε σύστημα στρατολογίας. Το 1877 οδήγησε το στράτευμα στην καταστολή της εξέγερσης του Σάτσουμα. Υπήρξε ένας από τους Γκένρο (ανεπίσημοι σύμβουλοι του Αυτοκράτορα) και πρωθυπουργός (1889-91 και 1898-1900). Στις δύο πρώτες δεκαετίες του 20^ου αιώνα είχε σημαντική συνεισφορά ως αυτοκρατορικός σύμβουλος και ως επικεφαλής της συντηρητικής ηγεσίας σε θέματα εξωτερικής πολιτικής.

Λι Χονγκζάγκ: Κινέζος στρατηγός και πολιτικός της ύστερης αυτοκρατορίας της δυναστείας Κιν οργάνωσε (1853) την αντίσταση ενάντια στην εξέγερση της Τάιπιν την οποία κατέπνιξε (1864) με την βοήθεια του Βρεττανού κυβερνήτη Τσαρλς Τζορτζ Γκόρντον. Διετέλεσε κυβερνήτης του Τσιλί (1870) αργότερα μεγάλος γραμματέας της αυτοκρατορίας (1875) και ως τέτοιος διαπραγματεύθηκε διάφορες συνθήκες, ειδικά με το Περού και την Κορέα. Λαμβάνοντας υπόψη τους δεσμούς με τη Κορέα, ο Λι τοποθετήθηκε επικεφαλής των Κινεζικών δυνάμεων στον Α’ Σινο-Ιαπωνικό πόλεμο του 1894-1895 παρόλο που προσπάθησε να το αποφύγει με κάθε τρόπο. Η ήττα που δεν οφειλόταν εξ ολοκλήρου σε αυτόν, αλλά περισσότερο στην κακή ποιότητα των επιτελών του, προκάλεσε μείωση της δημοτικότητάς του, αλλά διατήρησε την υποστήριξη της Αυτοκρατορικής αυλής. Ωστόσο, ο ίδιος διαπραγματεύθηκε συνθήκη με την Ιαπωνία (1895) η οποία κατέληξε σε ειρήνη, μετά την καταστολή της εξέγερσης των Μπόξερ (1900).

O Σινο-Ιαπωνικός πόλεμος

Η ήττα της Κίνας στον Σινο-Ιαπωνικό πόλεμο θεωρείται η χαριστική βολή στο παραδοσιακό Κινεζικό συμμαχικό – οικονομικό σύστημα, το οποίο ουσιαστικά έπαυσε να υφίσταται μετά την απώλεια της Κορέας – του τελευταίου και πιστότερου συμμάχου, η οποία από τα μέσα του 19^ου αιώνα αποτελούσε στόχο των εδαφικών διεκδικήσεων της Ιαπωνίας. Η Κορέα τελούσε υπό πίεση και από τις Δυτικές δυνάμεις που απαιτούσαν το άνοιγμα του εμπορίου, πιέσεις που προκάλεσαν σειρά ατυχημάτων. Το 1866, ένας αντιχριστιανικός διωγμός οδήγησε στη δολοφονία πολλών Γάλλων ιεραποστόλων, σε απάντηση της οποίας η Γαλλία απέστειλε στόλο που κατέλαβε το νησί Κάγκχουά και απείλησε την Σεούλ. Επιπλέον το 1866, το Αμερικανικό εμπορικό πλοίο «Στρατηγός Σέρμαν» πυρπολήθηκε και το πλήρωμά του σκοτώθηκε στην Πιονγιάνγκ και οι Η.Π.Α απαντώντας  ξεκίνησαν την Κορεατική εκστρατεία του 1871, η οποία ωστόσο δεν οδήγησε στο άμεσο άνοιγμα του εμπορίου.

Το 1876 η Κορέα αναγκάστηκε από την κυβέρνηση Μέιτζι στην Ιαπωνία, να υπογράψει την άνιση συνθήκη Κάγκχουα, η οποία προέβλεπε το εμπορικό άνοιγμα τριών Κορεατικών λιμένων και χαρακτήριζε την Κορέα ως «ανεξάρτητο κράτος» όρο ασυμβίβαστο με την ιδιότητά της ως δορυφόρο της Κίνας. Η αντίδραση της δυναστείας Κιν αρχικά ήταν να αναθέσει στον Λι Χονγκζάγκ να διευθετήσει τις σχέσεις με την δυναστεία Χοσόν που κυβερνούσε την Κορέα. Ο Λι Χονγκζάνγκ προσπάθησε να αντισταθεί στις πιέσεις της Ιαπωνίας, αναγκάζοντας την κυβέρνηση Χοσόν να υπογράψει συμφωνίες με τις δυτικές δυνάμεις, με σκοπό να στερήσει τον αποκλειστικό έλεγχο της Ιαπωνίας. Η Κορέα υπέγραψε επίσης νέες συμφωνίες με την Κίνα, στα πλαίσια των οποίων η τελευταία απέστειλε τον νεαρό Γιουάν Σικάι να οργανώσει στράτευμα για λογαριασμό της Κορέας.

Κατά την διάρκεια της δεκαετίας 1880 ο Ιαπωνικός Στρατός και το Πολεμικό Ναυτικό ενισχύθηκαν σε μεγάλο βαθμό και η αποτελεσματικότητά τους ήταν σίγουρα υψηλότερη από ό, τι πίστευαν οι Κινέζοι και οι Δυτικοί παρατηρητές. Ο Γιαμαγκάτα Αριτόμο, εμπνευστής της στρατολογίας στη Ιαπωνία και ιδρυτής του σύγχρονου Ιαπωνικού στρατού, χαρακτήρισε την Κορέα ως τμήμα της «γραμμής ενδιαφέροντος» της Ιαπωνίας. Σύμφωνα με την πολιτική θεωρία της εποχής, ο έλεγχος της «γραμμής ενδιαφέροντος» ήταν ζωτικής σημασίας για την υπεράσπιση της ύστατης «γραμμής κυριαρχίας» της Ιαπωνίας, την οποία αποτελούσε το Ιαπωνικό αρχιπέλαγος. Αυτές ήταν οι συνθήκες στις οποίες συνέβησαν δύο γεγονότα που επιδείνωσαν την κατάσταση.

Το πρώτο ήταν η δολοφονία το 1884 του ΚΙμ Ο Κουίν (φιλο Ιάπωνας Κορεάτης μεταρρυθμιστής) από συμπατριώτη του στην Σαγκάη. Αποκεφαλισμένος, μεταφέρθηκε στην Ιαπωνία με Κινέζικο πλοίο, γεγονός που προκάλεσε έντονες αντιδράσεις. Την ίδια χρονιά, ξέσπασε εξέγερση στην Κορέα, υποκινούμενη από την θρησκευτική οργάνωση Τογκ Χακ, η οποία ανάγκασε την δυναστεία Τσοσόν να ζητήσει την βοήθεια της Κινεζικής δυναστείας Κιν, η οποία ανταποκρινόμενη απέστειλε στρατεύματα. Η αποστολή στρατευμάτων από την Κίνα, σύμφωνα με Ιαπωνικές πηγές, δεν γνωστοποιήθηκε στην Ιαπωνία, παραβιάζοντας έτσι τους όρους της συνθήκης Τιανγίν (1885). Αυτή ήταν η αφορμή για την Ιαπωνία να επέμβει στρατιωτικά.

Δύο ημέρες μετά την ανατροπή της κυβέρνησης της Κορέας από την Ιαπωνία στις 25 Ιουνίου, ξεκίνησαν εχθροπραξίες με την ναυμαχία του Πούγκ ντο, στην οποία το Ιαπωνικό ναυτικό νίκησε εύκολα. Με αυτήν τη νίκη, η Ιαπωνία απέκοψε την γραμμή ανεφοδιασμού στα Κινεζικά στρατεύματα, που επιχειρούσαν στην Σονγουάν, νότια της Σεούλ και αριθμούσαν 3.500 μονάδες. Στις 28 Ιουνίου έλαβε χώρα η επίγεια σύγκρουση της Σονγουάν, όπου και σε αυτήν νίκησαν οι Ιάπωνες βασιζόμενοι στην υπεροπλία των στρατευμάτων τους. Μετά από αυτά τα γεγονότα την 1 Αυγούστου ξεκίνησε επίσημα ο πόλεμος.

Οι Κινέζοι απέστειλαν επιπλέον στρατεύματα τα οποία αφού ενώθηκαν με τις ενισχύσεις στην Πιονγιάνγκ, οχυρώθηκαν αναμένοντας την Ιαπωνική επίθεση. Αυτή εκδηλώθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 1894 και ξεκίνησε με ταυτόχρονες επιθέσεις από διαφορετικές κατευθύνσεις, υπό το βάρος των οποίων οι υπερασπιστές εκμεταλλευόμενοι το σκοτάδι, εκκένωσαν την Πιονγιάνγκ και υποχώρησαν στην ακτή. Αυτήν την ήττα ακολούθησε ακόμα μια πιο καταστροφική από τη θάλασσα κοντά στις εκβολές του ποταμού Γιαλού, όπου το Ιαπωνικό ναυτικό κατέστρεψε 8 από τα 10 πλοία του στόλου Μπέιγιαν, ο οποίος αποδείχθηκε ανεπαρκής, παρά τις εκτιμήσεις των Δυτικών παρατηρητών.

Η Ιαπωνική νίκη στη θάλασσα σηματοδότησε την οριστική εγκατάλειψη της Κορέας από τα Κινεζικά στρατεύματα και την έναρξη επίθεσης των Ιαπώνων στην Μαντζουρία. Τα Κινέζικα στρατεύματα υποχώρησαν αρχικά στο Τζούλεσαν, στην Κινεζική πλευρά του Γιαλού, αλλά συνετρίβησαν από τον Ιαπωνικό Στρατό. Ο ίδιος στρατός χωρίστηκε στη συνέχεια σε δύο τμήματα, όπου το ένα κατευθύνθηκε βόρεια προς την πόλη Σενγιάνγκ, ενώ το άλλο νότια προς την χερσόνησο Λιάοτογκ καταδιώκοντας τις Κινεζικές δυνάμεις.

Στις 24 Οκτωβρίου 1894, αφίχθηκαν περισσότερες Ιαπωνικές ενισχύσεις στη νότια ακτή του Λιαοτόγκ, καταλαμβάνοντας διάφορες πόλεις, συμπεριλαμβανομένης της σημαντικής πόλης Νταλιάν, η οποία άνοιξε τον δρόμο προς το στρατηγικό λιμάνι Λουσουκού. Ότι απέμεινε από τον στόλο Μπέιγιαν είχε συγκεντρωθεί στο οχυρωμένο λιμάνι του Ουέιχαουει, στο Σαντόγκ, το οποίο θεωρείτο απόρθητο οχυρό. Οι Κινέζοι δεν μπόρεσαν να εκμεταλλευθούν το πλεονέκτημα θέσης και κατέρρευσαν μετά από πολιορκία που διήρκεσε 23 ημέρες. Παρόλο που κατακτήθηκε το Ουέιχαουει, οι Ιαπωνικές δυνάμεις προχωρούσαν όλο και βαθύτερα στην ηπειρωτική χώρα, ασκώντας πίεση στα βόρεια σύνορα της Κίνας, ειδικά στη Μαντζουρία, με αποτέλεσμα να καταλάβουν την οχυρωμένη πόλη του Χάιτσεγκ.

Η μάχη

Μετά την τελευταία προσπάθεια ανάκτησης του Χάιτσεγκ, οι δυνάμεις του Κιν ενίσχυσαν τις δυνάμεις τους στη παράκτια πόλη Νιουζουάν με περίπου 20.000 άνδρες, συμπεριλαμβανομένου ενός μεγάλου τμήματος ιππικού. Μια άλλη δύναμη περίπου 20.000 ανδρών ενίσχυσε το Λιαογιάγκ στα βόρεια και την 1 Φεβρουαρίου κατέφτασε ο αντιβασιλέας Λού Κουνί προκειμένου να αναλάβει την διοίκηση των στρατιωτικών επιχειρήσεων.

Ο Λού ξεκίνησε επίθεση με 16.000 άνδρες κατά των Ιαπωνικών δυνάμεων στο Χάιτσεν στις 16 Φεβρουαρίου, η οποία αποκρούσθηκε με απώλειες 150 ανδρών. Ωστόσο, όταν έφτασαν τα νέα της Ιαπωνικής κατάκτησης του Ουέιχαουεϊ, στις 12 Φεβρουαρίου, ο στρατός του Κιν διέκοψε την επίθεση και αποθαρρημένοι, πολλοί μαχητές των δυνάμεών του άρχισαν να εγκαταλείπουν το στράτευμα.

Στις 28 Φεβρουαρίου, οι Ιαπωνικές δυνάμεις του στρατηγού Νότζου Μιτσιτσούρα ξεκίνησαν αντεπίθεση στις Λιάογιαγκ και Γινκό, η οποία άρχισε με βολές πυροβολικού ακολουθούμενες από επίθεση πεζικού σε ένα μεγάλο μέτωπο. Οι δυνάμεις του Κινέζου αξιωματούχου Λίου Κουν δεν άντεξαν την συντονισμένη Ιαπωνική επίθεση και άρχισαν άτακτη υποχώρηση στα βορειοδυτικά προς Γινζού. Ένα τμήμα του Ιαπωνικού στρατού υπό τον υποστράτηγο Κατσούρα Τάρο κατεδίωξε τον εχθρό μέχρι τα τείχη του Λιάογιαγκ , ενώ η κύρια δύναμη υπό τις διαταγές του στρατηγού Νότζου, έφτασε στο Γινκό.

Μετά από καταιγισμό βολών του πυροβολικού, που διήρκεσε περισσότερο από 2 ώρες, οι δυνάμεις του Κιν εγκατέλειψαν το Νιοζχουάγκ σχεδόν χωρίς αντίσταση, αλλά κατά την υποχώρηση, επιδόθηκαν σε ανταρτοπόλεμο, ο οποίος μετατράπηκε σε μάχες σώμα με σώμα. Ωστόσο, το βράδυ οι μάχες τερματίστηκαν με μεγάλο αριθμό Κινέζων στρατιωτών να έχουν διαφύγει στην ύπαιθρο, ενώ ο υπόλοιπος Κινεζικός στρατός (περίπου 600 άνδρες) παραδόθηκε. Όπως και στις προηγούμενες εκστρατείες, οι Ιάπωνες αποκόμισαν μεγάλο αριθμό στρατιωτικών προμηθειών και όπλων.

Μετά τη κατάληψη της πόλης, οι Ιαπωνικές δυνάμεις του στρατηγού Νόγκι Μαρεσούκε και του υποστράτηγου Γιαμάτζι Μοτοχάρου επιτέθηκαν και κατέλαβαν τα παράκτια οχυρά που έλεγχαν την είσοδο στο λιμάνι του Γινκό, όπου οι δυνάμεις του Κιν προσπαθούσαν να ανασυνταχθούν. Στις 6 Μαρτίου 1895, οι Ιαπωνικές δυνάμεις βομβάρδισαν την πόλη Τιενζανκάι στην αντίθετη πλευρά του ποταμού Λιάο και την κατέστρεψαν.

Επιπτώσεις

Η κατάληψη του Γινκό σφράγισε την Ιαπωνική επικράτηση και σηματοδότησε το τέλος των συγκρούσεων. Στα τέλη Μαρτίου, οι Ιάπωνες επιτέθηκαν στα νησιά Πεσκαντόρες, κοντά στην Ταϊβάν. Μετά τις Ιαπωνικές νίκες υπεγράφη η συνθήκη του Σιμονοσέκι με την οποία η Ιαπωνία αναδείχθηκε σε κυρίαρχη δύναμη στην Ασιατική σκηνή και τα αποτελέσματα της στρατιωτικής κυριαρχίας της θα γίνουν ακόμη πιο εμφανή σε παγκόσμιο επίπεδο μετά την νίκη στην σύγκρουση με την Ρωσία που έλαβε χώρα 10 χρόνια μετά τον Σινο-Ιαπωνικό πόλεμο.

Πηγές

https://en.wikipedia.org/wiki/Battle_of_Yingkou

Stewart Lone «Japan’s First Modern War: Army and Society in the Conflict with China, 1894–1895» 

S. C. M. Paine «The Sino-Japanese War of 1894–1895: Perception, Power, and Primacy» 

 

Η δημοσίευση με τίτλο μάχη του Γινκό από τον δημιουργό Χείλων διατίθεται με άδεια Creative Commons Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0