εξώφυλλο: Φυλετική σημαία των Δυτικών Αμπενάκι
copyright © μετάφραση – επιμέλεια Χείλων
Οι Ινδιάνοι Αμπενάκι ήταν αγρότες, κυνηγοί θηρευτές και ψαράδες, η περιοχή των οποίων εκτεινόταν από τη λίμνη Σαμπλέν, την λεκάνη του ποταμού Αγίου Λαυρεντίου και νότια στο Μέιν και βόρεια Μασαχουσέτη. Οι Αμπενάκι ζούσαν σε θολωτές καλύβες (wigwams) σκηνές (τίπις/teepees) ή καλύβες (longhouses) και ξεχώριζαν ενδυματολογικά από τις κωνικές κουκούλες που φορούσαν.
Τοποθεσία
Η φυλή των Αμπενάκι ήταν στην πραγματικότητα ένωση πολλών ομάδων, χωρισμένων σε Ανατολικούς και Δυτικούς κλάδους. Οι Ανατολικοί Αμπενάκι κατοικούσαν στο Μέιν, ανατολικά των Λευκών Βουνών στο Νιού Χάμσαϊρ και στις Καναδικές επαρχίες Νέο Μπρούνσγουικ/New Brunswick και Νέα Σκωτία/Nova Scotia. Η περιοχή των Δυτικών Αμπενάκι περιελάμβανε το μεγαλύτερο μέρος του Βερμόντ και του Νιου Χάμσαϊρ καθώς και το βόρειο τμήμα της Μασαχουσέτης. Στα μέσα της δεκαετίας του 2000 υπήρχαν καταυλισμοί Αμπενάκι στο Μέιν και στον Καναδά. Άλλες ομάδες που δεν διέμεναν σε καταυλισμούς διασκορπίστηκαν σε όλη τη βόρεια Νέα Αγγλία, στο Κεμπέκ και το Νέο Μπρούνσγουικ του Καναδά.
Ονομασία
Η λέξη Αμπενάκι και η σύντμηση Αμπνάκι, προέρχονται από το Γουαμπανάκι/Wabanaki ή το Γουομπανάκιακ/Wôbanakiak, που σημαίνει «Λαός της Χαραυγής». Αν και οι όροι συχνά συγχέονται, οι Αμπενάκι είναι μία από τις φυλές της Συνομοσπονδίας Γουαμπανάκι/Wabanaki Confederacy.
Το Γουομπανάκιακ/Wôbanakiak προέρχεται από το γουομπάν/wôban (αυγή ή ανατολικά) και το άκι/aki (γη) – το αρχικό όνομα της περιοχής που αντιστοιχεί στη Νέα Αγγλία και τις παραθαλάσσιες περιοχές/Maritimes. Μερικές φορές χρησιμοποιείται για τους Αλγκόνκουα (διάλεκτος) λαούς της περιοχής – Δυτικοί Αμπενάκι, Ανατολικοί Αμπενάκι, Βολαστοκιίκ/Wolastoqiyik – Πασαμακουόντι/Passamaquoddy και Μίκμακ/Mi’kmaq – ως μία ομάδα.
Οι Αμπενάκι αυτοαποκαλούνται επίσης Αλνομπάκ/Alnôbak, που σημαίνει «πραγματικοί άνθρωποι» (γλώσσα Λενάπε/Lenape) και με το ομώνυμο Αλνανμπάλ/Alnanbal, που σημαίνει «άνδρες».
Πολιτισμός – κουλτούρα
Οι Αμπενάκι, ανήκαν στις φυλές που μιλούσαν την διάλεκτο Αλγκόνκουα. Η Συνομοσπονδία Γουαμπανάκι αποτελείται από πέντε κύρια έθνη: τους Αμπενάκι, τους Μικμακ/Micmaq, τους Μάλισιτ/Maliseet, τους Πασαμακουόντι/Passamaquoddy και τους Πένομπσκοτ/Penobscot. Οι Αμπενάκι ήταν κυνηγοί, ψαράδες και αγρότες που ζούσαν σε θολωτές καλύβες από σημύδα. Η σημύδα ήταν εξαιρετικά σημαντικό υλικό και χρησιμοποιείτο για την κατασκευή κανό, καταφυγίων, ρουχισμού και δοχείων. Τη δεκαετία του 1500 εμφανίστηκαν οι πρώτοι Ευρωπαίοι εξερευνητές. Οι Γάλλοι ίδρυσαν τη Νέα Γαλλία και οι Άγγλοι ξεκίνησαν την αποικιοκρατία τους. Τα εδάφη που καλύπτουν σήμερα τις πολιτείες Μέιν, Νιου Χάμσαϊρ, Βερμόντ και Μασαχουσέτης καταπάτησαν εδάφη των Αμπενάκι.
Οι Ευρωπαίοι έφεραν καταστροφικές ασθένειες όπως ευλογιά, γρίπη, διφθερίτιδα και ιλαρά και μια σειρά επιδημιών που σκότωσαν πολλούς Αμπενάκι που δεν είχαν ανοσία σε τέτοιες ασθένειες. Οι Γάλλο – Ινδιανικοί Πόλεμοι μαινόντουσαν για 75 χρόνια, καθώς η Γαλλία και η Αγγλία μάχονταν για τα προσοδοφόρα νέα εδάφη. Οι Αμπενάκι έγιναν σύμμαχοι των Γάλλων και συμμετείχαν λόγω της φιλίας τους με τον Γάλλο Jean-Vincent d’ Abbadie de Saint-Castin (1652-1707) έναν Γάλλο αξιωματικό που υπηρετούσε στην Ακάντια/Acadia και έγινε αρχηγός των Αμπενάκι. Οι ήττες στους πολέμους και οι φυλετικές διαμάχες είχαν ως αποτέλεσμα την διασπορά της φυλής, μεγάλο τμήμα της οποίας μετακινήθηκε στον Καναδά.
Όσον αφορά στις τέχνες, οι Αμπενάκι διακρίνονταν στην ύφανση και χειροτεχνία. Φημίζονταν για τις κουβέρτες τα κοσμήματα από χάντρες και τα καλάθια από φράξινο (είδος δέντρου). Όπως και άλλοι Ινδιάνοι της Ανατολικής Αμερικής, οι Αμπενάκι κατασκεύαζαν αντικείμενα από χάντρες (wampum) τις οποίες χρησιμοποιούσαν ως ένα είδος νομίσματος, αλλά πολιτιστικά ήταν σημαντικές ως υλικό τέχνης. Τα σχέδια και οι εικόνες στις ζώνες wampum συχνά αφηγούνταν μια ιστορία ή αντιπροσώπευαν την οικογένεια ενός ατόμου.
Γλώσσα
Η γλώσσα Αμπενάκι ανήκει στην γλώσσα Αλγκόνκουα και συνδέεται με τη διάλεκτο Παναβαχσέκ/Panawahskek. Άλλες συγγενικές φυλές όπως οι Πασαμακουόντι, Μάλισιτ και Μικμάκ όπως και διάλεκτοι των Ανατολικών Αλγκονκιανών φυλών μοιράζονται πολλές γλωσσικές ομοιότητες. Επειδή η γλώσσα τείνει προς εξαφάνιση τα μέλη των φυλών προσπαθούν να την αναβιώσουν στο Όντανακ/Odanak (χωριό) ένα καταφύγιο των Πρώτων Φυλών Αμπενάκι κοντά στο Πιερβίλ του Κεμπέκ και στις πολιτείες Νιού Χάμσαϊρ, Βέρμοντ και Νέας Υόρκης.
Η γλώσσα είναι ολοφραστική, που σημαίνει ότι μια φράση ή πρόταση εκφράζεται με μία μόνο λέξη. Για παράδειγμα, η λέξη για τον «λευκό άνθρωπο» άβανοχ/awanoch είναι συνδυασμός των λέξεων αβάνι/awani που σημαίνει «ποιος» και ούγι/uji που σημαίνει «από». Έτσι, η λέξη «λευκός» μεταφράζεται κυριολεκτικά σε «Ποιος είναι αυτός ο άνθρωπος και από πού προέρχεται;».
Γεωγραφικά στοιχεία
Οι Αμπενάκι ανήκουν στην πολιτιστική ομάδα ιθαγενών των βορειοανατολικών δασών της Αμερικής. Η γεωγραφία της περιοχής στην οποία διαβίωναν υπαγόρευε τον τρόπο ζωής και τον πολιτισμό της φυλής.
Περιοχή: Η περιοχή των βορειοανατολικών δασών εκτείνεται κυρίως κατά μήκος της Νέας Αγγλίας, νότια του Καναδά, δυτικά προς Μινεσότα και βόρεια του ποταμού Οχάιο.
Έδαφος: Δάση, ποταμοί, ωκεανοί.
Κλίμα: Το κλίμα ποικίλλει ανάλογα με την τοποθεσία της φυλής.
Πανίδα: Σκίουροι, ελάφια με λευκή ουρά, ρακούν, αρκούδες, κάστορες, άλκες και καριμπού.
Ψάρια και θαλάσσια θηλαστικά: Φάλαινες, φώκιες, ψάρια και οστρακοειδή.
Καλλιέργειες: Καλαμπόκι, κολοκύθα, σκουός, φασόλια και καπνός.
Δέντρα: Λεύκες, σημύδα, φτελιά, σφένδαμο, βελανιδιά, πεύκο, έλατα και ερυθρελάτη.
Θρησκεία
Οι Αμπενάκι ήταν βαθιά θρησκευόμενοι άνθρωποι. Πίστευαν ότι η Γη υπήρχε ανέκαθεν και την αποκαλούσαν «Γιαγιά». Πίστευαν επίσης ότι ένα ον που ονομάζουν «Ιδιοκτήτη» είχε δημιουργήσει ανθρώπους, ζώα και όλα τα δημιουργήματα της φύσης, όπως βράχους και δέντρα και κάθε πράγμα είχε ατομικό πνεύμα. Ο ήρωάς τους, ο Γλουσάμπι/Gluscabi, ο οποίος δημιούργησε τον εαυτό του, μπορούσε να κάνει τη ζωή καλή ή κακή για τους ανθρώπους. Για παράδειγμα, μπορούσε να τους φέρει καπνό ή να επηρεάσει τον καιρό προς όφελός τους.
Οι πνευματικοί ηγέτες των Αμπενάκι ήταν θεραπευτές που ονομάζονταν Σαμάνοι. Οι Σαμάνοι επικαλούνταν τη βοήθεια των πνευμάτων για να θεραπεύσουν τους αρρώστους και να λύσουν προβλήματα.
Κατά τη διάρκεια του 16ου και 17ου αιώνα, Γάλλοι Καθολικοί ιεραπόστολοι έφθασαν στα εδάφη των Αμπενάκι, επιδιώκοντας να προσηλυτίσουν τους ιθαγενείς Αμερικανούς στον Χριστιανισμό. Οι ιερείς αρχικά προκαλούσαν φόβο και θεωρούνταν μάγοι, αλλά τελικά κέρδισαν την εμπιστοσύνη πολλών ιθαγενών μαθαίνοντας τη γλώσσα τους και βοηθώντας στις ανάγκες τους για υγειονομική περίθαλψη. Οι Προτεστάντες ιεραπόστολοι είχαν λιγότερη επιτυχία στον προσηλυτισμό. Με την πάροδο του χρόνου, οι Ρωμαιοκαθολικές εκκλησίες και τα νεκροταφεία έγιναν σημαντικά μέρη πολλών χωριών Αμπενάκι.
Τα τελευταία χρόνια, ορισμένοι Αμπενάκι έχουν επιστρέψει στην αρχική πίστη στο Μεγάλο Πνεύμα και στον κώδικα ηθικής, ο οποίος περιλαμβάνει αυτοσεβασμό και σεβασμό για κάθε δημιούργημα. Κεντρικό στοιχείο αυτών των πεποιθήσεων είναι ένα πρότυπο συμπεριφοράς που περιλαμβάνει αγάπη, συμπόνοια, συγχώρεση και αρμονία. Όπως και στο παρελθόν, οι γηραιοί – αυτοί που έχουν σοφία – δίνουν τις ιερές εντολές.
Κατοικία
Η φυλή διέμενε σε σπίτια Γουίγκγουαμ/Wigwam. Αυτό το είδος κτιρίου, σε σχήμα κώνου ή θόλου, ήταν κοινό για τις φυλές Αλγκόνκουαν. Η λέξη Γουιγκγουάμ σημαίνει «σπίτι» στη γλώσσα των Αμπενάκι. Το κτίσμα ποικίλλει σε μέγεθος και μπορεί να στεγάσει έως 27 άτομα.
Τα wigwams κατασκευάζονταν με ξύλινα πλαίσια που καλύπτονταν από υφασμένα πατάκια, φύλλα από φλοιό σημύδας και δέρματα ζώων. Γύρω από το κτίσμα τυλίγονταν σχοινιά για να κρατούν το φλοιό της σημύδας στη θέση του. Στα κυνηγετικά ταξίδια χρησιμοποιούσαν πρόχειρα τίπις/teepees που στέγαζαν μόλις 3 άτομα.
Αρκετοί Αμπενάκι διέμεναν σε επιμήκεις καλύβες/longhouses ωοειδούς σχήματος. Επειδή οι διαφυλετικές εχθροπραξίες ήταν συχνές και σκληρές, οι ιθαγενείς ζούσαν σε οχυρωμένα χωριά περιτριγυρισμένα από φράκτες ενισχυμένους με λάσπη. Οι επιμήκεις καλύβες είχαν μήκος έως 70 μέτρα, πλάτος 7 μέτρα και ύψος 7 μέτρα.
Ενδυμασία
Οι Αμπενάκι έφτιαχναν τα περισσότερα ρούχα τους από αποξηραμένο δέρμα ελαφιού ή άλκης. Με ζεστό καιρό, οι άνδρες φορούσαν breechcloths (λωρίδες υφάσματος στερεωμένες στην μέση που κάλυπταν το μπροστινό και το πίσω μέρος) μαζί με ζώνες τυλιγμένες γύρω από τη μέση, δεμένες με κόμπο. Οι γυναίκες φορούσαν φούστες μέχρι το γόνατο. Όταν ο καιρός γινόταν ψυχρότερος άνδρες και γυναίκες φορούσαν επιπλέον γκέτες, δερμάτινα μανίκια και μοκασίνια.
Κατά τους κρύους χειμερινούς μήνες, φορούσαν τα ίδια είδη ενδυμάτων, αλλά κατασκευασμένα από βαρύτερα υλικά όπως δέρμα ελαφιού. Τα χειμερινά ρούχα για άνδρες και γυναίκες περιλάμβαναν ρόμπες κατασκευασμένες από γούνα κάστορα, γούνινες κουκούλες και μοκασίνια μονωμένα με γούνα κουνελιού. Ένα δερμάτινο είδος κάπας με άνοιγμα για το κεφάλι παρείχε επιπλέον θερμότητα.
Άνδρες και γυναίκες είχαν μακριά μαλλιά και οι γυναίκες πλεξούδες. Οι Αμπενάκι φορούσαν διακοσμημένες ζώνες και περιδέραια κατασκευασμένα από όστρακα ή σχιστόλιθο, ενώ πολλοί άντρες κρεμούσαν στο λαιμό τους επενδυμένα μαχαίρια .
Τροφή
Το φαγητό της φυλής περιελάμβανε σιτηρά που καλλιεργούσαν, όπως καλαμπόκι, φασόλια και κολοκύθα μαζί με ηλιοτρόπια, οι σπόροι των οποίων θρυμματίζονταν για το λάδι τους. Αλίευαν ψάρια όπως οξύρυγχους, λούτσους και κέφαλους. Οι κυνηγοί παρείχαν κρέας από ελάφια, αρκούδες, άλκες και μικρότερα θηράματα όπως σκίουρους ή κουνέλια. Στην ποικιλία διατροφής προστίθεντο επίσης πτηνά και υδρόβια πτηνά όπως πάπιες, τετραονίνες και άγριες γαλοπούλες. Το διαιτολόγιο συμπληρώνονταν από λαχανικά, μανιτάρια, ξηρούς καρπούς (βελανίδια, καρύδια) και φρούτα (δαμάσκηνα, κεράσια, βατόμουρα, φράουλες και σμέουρα). Το σιρόπι σφενταμιού προήρχετο από το δέντρο σφένδαμο.
Μεταφορικά μέσα
Οι Αμπενάκι κατασκεύαζαν κανό από φλοιό σημύδας τοποθετημένο σε ξύλινο πλαίσιο. Αυτά τα κανό ήταν μεγάλα για να επιπλέουν σε ρηχά ρεύματα, ανθεκτικά για να διασχίζουν ορμητικά σημεία των ποταμών και ελαφριά για να μεταφέρονται από ένα άτομο.
Οπλισμός
Ο οπλισμός των Αμπενάκι περιλάμβανε πολεμικά ρόπαλα, τόμαχοκ, σφυριά μάχης, μαχαίρια, τόξα και βέλη, δόρατα και πελέκεις.
Παρούσα κατάσταση
Το 1929 σημειώθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες περίοδος σοβαρής οικονομικής κρίσης. Η Μεγάλη Ύφεση (1929-41) όπως ονομάστηκε, έθεσε εκατομμύρια Αμερικανούς εκτός εργασίας. Αλλά τα τέλη της δεκαετίας του 1920 και του 1930 ήταν σχετικά καλά για τους Αμερικανούς Αμπενάκι, αφού επωφελήθηκαν από τα προγράμματα που ξεκίνησε ο Πρόεδρος Φράνκλιν Ντ. Ρούσβελτ, ο οποίος αποκαλούσε τον ιθαγενή Αμερικάνο «ξεχασμένο άνθρωπο». Τα προγράμματα παρείχαν τρόφιμα και θέσεις εργασίας σε Ινδιάνους όπως οι Αμπενάκι που αντιμετώπιζαν δυσκολίες. Καθ’ όλη τη διάρκεια διακυβέρνησης του Ρούσβελτ, οι κυβερνητικές πολιτικές σχετικά με τους ιθαγενείς Αμερικανούς άλλαξαν και δόθηκε έμφαση στην διατήρηση και διάσωση του αρχαίου Αμερικανικού πολιτισμού.
Αλλά αυτή η τάση δεν έτυχε ανάλογης συνέχειας από την Πολιτειακή Κυβέρνηση. Ανησυχώντας για τον αριθμό των ανδρών του Βερμόντ που απορρίφθηκαν από το σχέδιο κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου (1914-18) η πολιτεία ξεκίνησε ένα πρόγραμμα για να ξεφορτωθεί τους «ανεπιθύμητους» – αυτούς που δεν ωφελούσαν το κράτος. Όταν το κράτος εντόπισε αυτούς τους ανθρώπους, τους στείρωσε ώστε να μην μπορούν να κάνουν παιδιά ή τους περιόρισε σε ψυχιατρικά νοσοκομεία ή φυλακές. Μία από τις φυλές που στοχοποιήθηκαν ήταν οι Αμπενάκι, πολλοί εκ των οποίων για να προστατευτούν, έκρυβαν την καταγωγή τους.
Κατά τη διάρκεια των επόμενων ετών, αρκετοί Αμπενάκι πολέμησαν στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο (1939-45). Μετά τον πόλεμο, οι ιθαγενείς στρατιώτες απογοητεύτηκαν όταν επιστρέφοντας στα σπίτια τους διαπίστωσαν ότι η Αμερικανική κυβέρνηση είχε επιστρέψει σε μια πολιτική αφομοίωσης ενσωματώνοντας ή εντάσσοντας τους ιθαγενείς Αμερικανούς στην λευκή κοινωνία.
Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1990, φυλετικές ομάδες Αμπενάκι, όπως η Πένομπσκοτ/Penobscot και η Πασσαμακουότι/Passamaquoddy, αλληλοϋποστηρίχθηκαν μέσω διαφόρων επιχειρηματικών εγχειρημάτων. Αρκετές οργανώσεις συνέβαλλαν καθοριστικά στο να βοηθήσουν άλλες φυλές Αμπενάκι, οι οποίες δεν είχαν ομοσπονδιακή αναγνώριση, προκειμένου να γίνουν αυτάρκεις. Τη δεκαετία του 1970 ιδρύθηκε στο Βερμόντ η Ένωση Αυτοβοήθειας Αμπενάκι/Abenaki Self-Help Association Inc. (ASHAI) με σκοπό να αιτηθεί κρατικά και ομοσπονδιακά κονδύλια για να βοηθήσει τη φυλή. Το 2000, το Μικροεπιχειρησιακό Πρόγραμμα Αμπενάκι/Abenaki Microenterprise Project άρχισε να παρέχει στα νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος κατάρτιση και συμβουλές για την αυτοαπασχόληση. Ορισμένες κοινοτικές προσπάθειες στο Βερμόντ στις αρχές έως τα μέσα της δεκαετίας του 2000 περιλάμβαναν Φυλετικό Εμπορικό Σταθμό, με Ιθαγενή προϊόντα προς πώληση και το Φυλετικό Μουσείο Αμπενάκι.
Η φυλή ως σύνολο δεν έχει αναγνωριστεί ομοσπονδιακά, που σημαίνει ότι η κυβέρνηση των Η.Π.Α δεν διατηρεί επίσημες σχέσεις, αλλά τρεις φυλετικές ομάδες Αμπενάκι στην πολιτεία Μέιν – η Πένομπσκοτ, η Πασσαμακουόντι και η Μάλισσιτ – έχουν εξασφαλίσει ομοσπονδιακή αναγνώριση. Οι Μάλισσιτ ζουν σε κρατήσεις που βρίσκονται στο Νέο Μπρούνσγουικ και το Κεμπέκ. Άλλοι άνθρωποι που ισχυρίζονται ότι είναι απόγονοι των Αμπενάκι έχασαν τα εδάφη τους, αλλά συνεχίζουν να ζουν στην Νέα Αγγλία.
Στην απογραφή του 2000, τα μέλη των διαφόρων ομάδων Αμπενάκι στις Ηνωμένες Πολιτείες καταγράφηκαν ως εξής:
Αμπενάκι – 2.544
Μάλισσιτ – 972
Πασσαμακουόντι – 2.733
Πένομπσκοτ – 2.040
Χρονολόγιο
Παρακάτω αναφέρονται τα σημαντικότερα γεγονότα, ημερομηνίες, ορόσημα και μάχες της φυλής.
1524: Γαλλική αποστολή, με επικεφαλής τον Τζιοβάνι ντα Βερρατσάνο/Giovanni da Verrazzano πραγματοποιεί την πρώτη καταγεγραμμένη επαφή με τους Αμπενάκι.
1534: Ξεκινά ο αποικισμός της Νέας Γαλλίας.
1604: Ο Γάλλος εξερευνητής Σαμουέλ ντε Σαμπλαίν/Samuel de Champlain συναντά πολλές από τις φυλές Αμπενάκι και καθιερώνει σχέσεις εμπορίας γούνας.
1606: Ξεκινά ο αποικισμός της Νέας Αγγλίας.
Δεκαετία 1600: Επιδημίες ευλογιάς και ιλαράς και ο διαφυλετικός πόλεμος μειώνουν τον πληθυσμό των Αμπενάκι.
Δεκαετία 1600: Χωριά Αμπενάκη δέχονται επιδρομές από τους Ιρόκουα.
1607: Η εταιρεία Πλίμουθ προσπαθεί ανεπιτυχώς να δημιουργήσει αποικία στον ποταμό Κέννεμπεκ/Kennebec.
1607-1615: Πόλεμος του Ταρατίν/Tarrateen (1607-1615) μεταξύ Μικμάκ και Αμπενάκι με αφορμή το εμπόριο γούνας με τους Γάλλους.
1609: Στις 30 Ιουλίου 1609, ο Σαμουέλ ντε Σαμπλαίν διεκδικεί το Βερμόντ ως τμήμα της Νέας Γαλλίας.
1614: Ο λοχαγός Τζέιμς Σμιθ συναντά τους Αμπενάκι κατά τη διάρκεια εξερεύνησης και χαρτογράφησης των ακτών της βόρειας Νέας Αγγλίας.
1614: Οι Αμπενάκι αρχίζουν να ανταλλάσσουν γούνες κάστορα με τους Άγγλους και τους Γάλλους.
1620: Ιδρύεται η αποικία της Μασαχουσέτης από τους τζον Μάισον/John Mason και Σερ Φερδινάνδο Γκόρτζες/Sir Ferdinando Gorges. Το Μέιν αρχικά ήταν τμήμα της αποικίας της Μασαχουσέτης.
1620: Ξεκινά η Μεγάλη Μετανάστευση Άγγλων αποίκων.
1636: Στο Κονέκτικατ εγκαθίστανται άποικοι, με επικεφαλής τον Τόμας Χούκερ/Thomas Hooker.
1636: Το Ρόουντ Άιλαντ εποικείται από τους Ρότζερ Ουίλιαμς/Roger Williams και Άννα Χάτσινσον/Anne Hutchinson.
1637: Οι Αμπενάκι παραλαμβάνουν τα πρώτα πυροβόλα όπλα από τους Γάλλους και γίνονται σύμμαχοί τους.
1638: Το Νέο Χάμσαϊρ εποικείται από τον Τζον Μέισον/John Mason.
1647: Οι Ανατολικοί Αμπενάκι δέχονται επίθεση από τους Μοχώκ/Mohawk (σύμμαχοι Άγγλων).
1650 Οι Μοχώκ επιτίθενται στους Δυτικούς Αμπενάκι και σε άλλες Αλγκοκιανές φυλές.
1664: Το Νιου Τζέρσεϊ εποικείται.
1675: Οι Αμπενάκι συμμετέχουν στον Πόλεμο του βασιλιά Φιλίππου (1675-1676) ενάντια στους Άγγλους στις αποικίες Κονέκτικατ, Μασαχουσέτη, Ρόουντ Άιλαντ, Νιου Χάμσαϊρ και Μέιν, κατά τη διάρκεια των οποίων αφανίστηκε σχεδόν το ένα τρίτο του λευκού πληθυσμού της Αμερικής και σκοτώθηκαν χιλιάδες ιθαγενείς Ινδιάνοι.
1676: Οι Μοχώκ (σύμμαχοι Άγγλων) επιτίθενται στους Δυτικούς Αμπενάκι αναγκάζοντάς τους να υποχωρήσουν στο Κεμπέκ στο Trois-Rivieres και στον ποταμό St. Francois για Γαλλική προστασία.
1679: Επιστροφή των Αμπενάκι στο Μέιν.
1688: Οι Πόλεμοι Γαλλίας – Ινδιάνων (1688-1763) σηματοδοτούν το ξέσπασμα του Πολέμου του βασιλιά Γουίλιαμ (1688-1699) μεταξύ Γαλλίας και των συμμάχων τους στη Συνομοσπονδία Γουαμπανάκι/Wabanaki κατά της Αγγλίας και των συμμάχων τους στη Συνομοσπονδία Ιρόκουα/Iroquois.
1699: Οι Αμπενάκι υπόσχονται να παραμείνουν ουδέτεροι, αλλά η συνθήκη παραβιάζεται.
1702: Πόλεμος Βασίλισσας Άννας (1702-1713).
1722: Ο Πόλεμος του Ντάμμερ/Dummer (1722-1725) γνωστός και ως Πόλεμος του Λοβγουέλ/Lovewell, ο Πόλεμος του Πατέρα Ρέιλ/Rale, ο Πόλεμος του Γκρέιλοκ/Greylock, ήταν μια σειρά μαχών μεταξύ των Άγγλων αποίκων στο Μέιν και της Συνομοσπονδίας Γουαμπανάκι.
1725: Ο πόλεμος στο Μέιν τελειώνει με ήττα των Ανατολικών Αμπενάκι και συνθήκη ειρήνης. Οι Καναδοί Αμπενάκι στο Γουόλινακ/Wolinak και το St. Francois θα συμφωνήσουν για ειρήνη με τη Νέα Αγγλία.
1744: Πόλεμος του βασιλιά Γεωργίου (1744-1748) μεταξύ Βρετανίας και Γαλλίας, λήξη ειρήνης. Οι Αμπενάκι και Σοκόκι/Sokoki υποστήριξαν τους Γάλλους, οι Ανατολικοί Αμπενάκι μετακινούνται προς τον Καναδά, ορισμένοι Αμπενάκι από το St. Francois βρήκαν καταφύγιο κοντά στη Βοστώνη με τους Άγγλους.
1746: Τουλάχιστον 35 ομάδες Αμπενάκι και Σοκόκι επιτίθενται στα σύνορα.
1748 Συνθήκη της Aix-la-Chapelle.
1749: Ο Πόλεμος του Πατέρα Λε Λουτρέ/Le Loutre, γνωστός και ως Πόλεμος Μίκμακ (1749-1755) ξεσπά στην Ακάντια/Acadia και στη Νέα Σκωτία μεταξύ Γαλλίας – Μικμάκ και Μάλισιτ της Συνομοσπονδίας της Γουαμπανάκι εναντίον των Βρετανών που είναι οι νικητές.
1754 Η δολοφονία δύο κυνηγών Αμπενάκι από κατοίκους της Νέας Αγγλίας προκαλέι αντίποινα κατά της Νέας Αγγλίας.
1754: Ο Γαλλο – Ινδιανικός Πόλεμος (1754 – 1763) γνωστός και ως 7ετής πόλεμος, ήταν η τέταρτη και τελευταία σειρά συγκρούσεων στους πολέμους της Γαλλίας και Ινδιάνων μεταξύ Βρετανών και Γάλλων. Αμφότερες οι πλευρές βοηθιούνταν από συμμάχους Ινδιάνους. Οι Αμπενάκι είναι σύμμαχοι με τους Γάλλους.
1759: Ρέιντζερς με επικεφαλής τον Ταγματάρχη Ρότζερς επιτίθενται και καίνε την κοινότητα του Άγιου Φραγκίσκου στο Κεμπέκ.
1763: Ο Γαλλικός και ο Ινδικός πόλεμος τελειώνει με νίκη για τους Βρετανούς που τερματίζουν την αποικία της Νέας Γαλλίας. Ο Καναδάς, ανατολικά του ποταμού Μισισιπή, προστίθεται στη Βρετανική αυτοκρατορία.
1763: Οι Αμπενάκι διασκορπίζονται καθώς οι έποικοι διεκδικούν τα εδάφη τους.
1776: Κατά τη διάρκεια του Πολέμου της Ανεξαρτησίας ο Άγιος Φραγκίσκος Αμπενάκι υπηρετεί με τους Βρετανούς, άλλοι υποστήριξαν τους Αμερικανούς.
1805: Οι Βρετανοί παραχωρούν εδάφη στους Αμπενάκι στον Καναδά.
1812: Πόλεμος του 1812, η τελευταία σύγκρουση που συμμετείχαν Αμπενάκι με τη Βρετανική πλευρά.
Πηγές – βιβλιογραφία
https://www.warpaths2peacepipes.com/indian-tribes/abenaki-tribe.htm
https://en.wikipedia.org/wiki/Abenaki
Henry Lorne Masta «Abenaki Legends, Grammar and Place Names» 1932
Χείλων 