Αβδαλώνυμος (~ 3ος αιώνας π.Χ.)

εξώφυλλο: Έγχρωμη απεικόνιση του Αβδαλώνυμου στη σαρκοφάγο του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

«ὁ δὲ βασιλεὺς τοῦ μὲν Ἀπόλλωνος τὰς χρυσᾶς σειρὰς καὶ τὰ δεσμὰ περιελόμενος παρήγγειλεν ὀνομάζειν τὸν θεὸν τοῦτον Ἀπολλὼ φιλαλέξανδρον, τῷ δὲ Ἡρακλεῖ μεγαλοπρεπεῖς θυσίας συντελέσας καὶ τοὺς ἀνδραγαθήσαντας τιμήσας, ἔτι δὲ τοὺς τετελευτηκότας μεγαλοπρεπῶς θάψας τῆς μὲν Τυρίων πόλεως κατέστησε βασιλέα τὸν ὀνομαζόμενον Βαλλώνυμον, περὶ οὗ τὰ κατὰ μέρος οὐκ ἄξιον παραλιπεῖν διὰ τὸ τῆς περιπετείας παράδοξον». Διόδωρος Σικελιώτης

Ο Αβδαλώνυμος ή Αβδολώνιμος ή Αβδαλώνιμος ή Αλώνυμος ή Βαλλώνυμος ανήκε στον βασιλικό οίκο της Σιδώνας (Φοινικική πόλη σημερινός Λίβανος) αν και δεν γνωρίζουμε την ακριβή θέση του στο γενεαλογικό δέντρο. Η πόλη ανήκε στην Αυτοκρατορία των Αχαιμενιδών και ο βασιλιάς της Σιδώνας απέδιδε φόρο τιμής στον Πέρση αυτοκράτορα. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της εφηβείας του Αβδαλώνυμου, ο βασιλιάς Τέννης (Φοινικικά Ταμπνίτ) επαναστάτησε. Ο Αιγύπτιος φαραώ Νεκτανεβώ Β’ υποστήριξε την εξέγερση και έστειλε 4.000 Έλληνες μισθοφόρους, υπό την ηγεσία ενός από τους πιο ικανούς στρατιωτικούς της εποχής, του Μέντορα του Ρόδιου. Ωστόσο, ο Τέννης και οι σύμμαχοί του δεν είχαν καμία ελπίδα εναντίον του Περσικού στρατού και όταν το 346 π.Χ. έφτασε ο Αρταξέρξης Γ’ ο Ωχός παραδόθηκαν. Ο Τέννης εκτελέστηκε από τους Πέρσες και οι απελπισμένοι κάτοικοι της Σιδώνας πυρπόλησαν την πόλη τους.

Η καταστροφή όμως δεν ολοκληρώθηκε και δεκατρία χρόνια αργότερα, η Σιδών ήταν πάλι μια ευημερούσα πόλη. Εκείνη την εποχή, βασιλιάς ήταν ο Στράτων (Ελληνική απόδοση του Αβδάσταρτου) ο οποίος ίσως ήταν ανιψιός του Τέννη.

Το 334 π.Χ. όταν ξέσπασε πόλεμος μεταξύ Μακεδόνων και Περσών, ο Στράτων υποστήριξε τους Πέρσες με πλοία, τα οποία επιχειρούσαν υπό τον Μέμνονα τον Ρόδιο και τον Φαρνάβαζο στο Αιγαίο Πέλαγος. Ωστόσο, τον Νοέμβριο του 333 π.Χ., ο Μέγας Αλέξανδρος νίκησε τον βασιλιά της Περσίας Δάρειο Γ’ τον Κοδομάνο στη μάχη της Ισσού και βάδισε νότια προς τη Φοινίκη. Αρκετοί τοπικοί βασιλείς παραδόθηκαν και ο Στράτων ήταν ένας από αυτούς.

**Σαρκοφάγος Μεγ. Αλεξάνδρου** Kingbjelica / CC BY-SA

Επειδή ο Αλέξανδρος δεν εμπιστευόταν τον Στράτωνα λόγω της υποστήριξής του προς τους Πέρσες το 332 π.Χ. έστειλε τον Ηφαιστίωνα στην Σιδώνα για να διορίσει νέο βασιλιά. Σύμφωνα με μια εκδοχή, επέλεξε τον Αβδαλώνυμο, ο οποίος εργαζόταν ως κηπουρός (πιθανόν ο όρος «κηπουρός» να αντιστοιχούσε σε αυλικό αξίωμα). Ο Αβδαλώνυμος πιθανόν να επιλέχθηκε ως γιος του Τέννη, ο οποίος πολέμησε εναντίον των Περσών και σκοτώθηκε από αυτούς. Εφόσον αυτό είναι σωστό, ο Αβδαλώνυμος αποκαταστάθηκε στα δικαιώματά του και ίσως είχε προσωπικό κίνητρο να είναι πιστός στους κατακτητές.

«ἀχθεὶς δὲ πρὸς Ἀλέξανδρον ἐν εὐτελεῖ σινδονίσκῃ βασιλεὺς ἀνηγορεύθη καὶ πορφύραν ἔλαβε καὶ εἷς ἦν τῶν ἑταίρων προσαγορευομένων· ἐκαλεῖτο δ’ Ἀβδαλώνυμος» Πλούταρχος

Δεν γνωρίζουμε πολλά για την βασιλεία του, αν και σύμφωνα με πληροφορίες, δήλωσε πίστη και βοήθησε τον Αλέξανδρο. Πέθανε το 312 π.Χ..

Ο Αβδαλώνυμος έγινε γνωστός ως αυτός που παρήγγειλε την σαρκοφάγο του Αλεξάνδρου, ένα θαυμάσιο έργο Ελληνικής τέχνης, το οποίο ανακαλύφθηκε το 1887 στη βασιλική νεκρόπολη της Σιδώνας και αναπαριστά τον Αλέξανδρο κατά τη διάρκεια μάχης κατά των Περσών και τον βασιλιά της Σιδώνας κατά τη διάρκεια κυνηγιού.