Βασιλιάς Αρθούρος (περ. 6ος αιώνας)

εξώφυλλο: Εικονογράφηση του βασιλιά Αρθούρου από σελίδα τίτλου του Newell Convers Wyeth για το έργο The Boy’s King Arthur N. C. Wyeth, Public domain, via Wikimedia Commons

Ο βασιλιάς Αρθούρος είναι από τους διασημότερους λογοτεχνικούς χαρακτήρες όλων των εποχών. Οι θρύλοι των Ιπποτών της Στρογγυλής Τραπέζης, του Κάμελοτ, της Αναζήτησης του Άγιου Δισκοπότηρου, της σχέσης Λάνσελοτ και Γκουίνεβιρ και του μάγου Μέρλιν, ενέπνευσαν για αιώνες λογοτεχνικά, μουσικά και άλλα μεγάλα καλλιτεχνικά έργα. Υπάρχουν αμέτρητα βιβλία, ταινίες, όπερες, τηλεοπτικές εκπομπές, παιχνίδια, θεατρικά έργα και μυθιστορήματα εμπνευσμένα από τον Αρθουριανό κύκλο που διαδόθηκε στην Ευρώπη μεταξύ 1136-1485, αναβίωσε τον 19^ο αιώνα και παραμένει δημοφιλής σήμερα.

Ο θρυλικός βασιλιάς πιθανότατα βασίζεται σε πραγματική προσωπικότητα του 5^ου ή 6^ου αιώνα, αλλά η δυσκολία στον ακριβή προσδιορισμό του οφείλεται στην ασάφεια των πηγών που αφηγούνται την ιστορία του.

Στα εν λόγω στοιχεία συμπεριλαμβάνονται εκείνα που αναφέρουν την νίκη των Βρετανών επί των Σαξόνων στη μάχη του Μπάντον Χιλ/Badon Hill – ένα γεγονός στενά συνδεδεμένο με τον θρύλο – αλλά δεν αναφέρουν τον Αρθούρο ως ηγέτη των Βρετανών. Σε παλαιότερες πηγές αναφέρεται ο Αμβρόσιος Αυρηλιανός/Ambrosius Aurelianus γεγονός που θα καθιστούσε τον Αμβρόσιο ιδανικό υποψήφιο για τον χαρακτήρα, αλλά άλλες πηγές αναφέρουν κάποιον ονόματι Αρθούρο ως πολέμαρχο του Αμβρόσιου. Είναι γενικά αποδεκτό ότι ο θρυλικός Αρθούρος βασίστηκε σε πραγματική προσωπικότητα, αλλά η ταυτότητα δεν είναι σαφής και η λογικότερη εξήγηση είναι ότι βασίζεται σε έναν μεγάλο πολεμιστή ονόματι Άρθουρ.

Ο βασιλιάς Αρθούρος σε ακατέργαστη απεικόνιση από την Ουαλική έκδοση του 15ου αιώνα, «Ιστορία των Βασιλέων της Βρετανίας» Geoffrey of Monmouth, CC0, via Wikimedia Commons

Ιστορικό υπόβαθρο

Ο ισχυρισμός ότι ο Αρθούρος είναι πραγματικό πρόσωπο ενισχύεται από το γεγονός ότι το «Άρθουρ/Arthur» είναι Ουαλικό όνομα προερχόμενο από το Ρωμαϊκό οικογενειακό όνομα Αρτόριος/Artorius. Η φιγούρα του Αμβρόσιου Αυρηλιανού, σύμφωνα με ισχυρισμούς, θα μπορούσε να έχει το όνομα Αρτόριος. Σημειώνεται ότι τα Ρωμαϊκά ονόματα ήταν διαδεδομένα στη Βρετανία μετά την κατάκτηση από τον Κλαύδιο το 43 μ.Χ.

Η Ρώμη άρχισε να αποσύρει τα στρατεύματά της τον 3^ο αιώνα για να προστατεύσει την αυτοκρατορία από εισβολές βαρβάρων. Οι βαρβαρικές απειλές συνεχίστηκαν για περίπου 200 χρόνια και η Ρώμη μείωνε σταδιακά τις φρουρές της στη Βρετανία, καθώς χρειαζόταν ενισχύσεις στην ηπειρωτική χώρα. Μέχρι το 410 μ.Χ., την χρονιά που οι Γότθοι πολιόρκησαν τη Ρώμη, όλες οι Ρωμαϊκές φρουρές είχαν αποσυρθεί από τη Βρετανία.

Η απόφαση της Ρώμης να απομακρύνει τα στρατεύματα άφησε τους Βρετανούς ανυπεράσπιστους. Ο Ρωμαϊκός στρατός κατά μήκος του Τείχους του Αδριανού και σε άλλες περιοχές προστάτευε τους Βρετανούς για περισσότερα από 300 χρόνια. Με την εξουσία της Ρώμης να παρακμάζει, οι βόρειοι Πίκτες και Σκωτσέζοι βρήκαν ευκαιρία και άρχισαν εφόδους σε Βρετανικά αγροκτήματα και χωριά.

**Γεωγραφία της Βρετανίας τον 5ο αιώνα.**

Την ίδια περίπου εποχή, διασπάστηκε η Σαξονική συνομοσπονδία και άρχισαν να εμφανίζονται στη νοτιοανατολική ακτή της Βρετανίας Σάξονες μετανάστες και επιδρομείς . Το Αγγλοσαξονικό Χρονικό αναφέρει:

«Το 443 μ.Χ. μετέβησαν οι Βρετανοί στη Ρώμη και ικέτευσαν για βοήθεια προκειμένου να αντιμετωπίσουν τους Πίκτες, αλλά δεν βρήκαν ανταπόκριση, διότι οι Ρωμαίοι ήταν σε πόλεμο με τον βασιλιά των Ούνων Αττίλα. Μετά απευθύνθηκαν στους Άγγλους και ζήτησαν το ίδιο από τους ευγενείς αυτού του έθνους».

Χωρίς βοήθεια από τη Ρώμη, ένας Βρετανός βασιλιάς ονόματι Βόρτιγκερν στράφηκε στους Σάξονες για να αποκρούσει τους Πίκτες και τους Σκώτους. Οι Σάξονες συμφώνησαν αλλά αφού νίκησαν τους εισβολείς, αποφάσισαν να παραμείνουν. Σύμφωνα με τους ιστορικούς Γκίλντα/Gildas (500-570) Βέδα/Bede (672-735) και Νέννιο/Nennius (9^ος αιώνας) – καθώς και άλλους – η Σαξονική συνδρομή κατέληξε σε εισβολή (ισχυρισμός που αμφισβητήθηκε από σύγχρονους μελετητές) κατά την οποία η Βρετανία πολιορκήθηκε και λεηλατήθηκε.

Εκείνη την εποχή εμφανίστηκε ένας μεγάλος Βρετανός ηγέτης, ο οποίος συσπείρωσε τους ανθρώπους γύρω του και νίκησε τους Σάξονες στη μάχη του Μπάτον Χίλ/Badon Hill. Ο ηγέτης αναφέρεται ως Αμβρόσιος Αυρηλιανός, από τους Χίλντα και Βέδα και ως Αρθούρος από τον Νέννιο, ο οποίος είναι ο πρώτος ιστορικός που αναφέρει το όνομά του. Ο Αρθούρος φαίνεται ότι ήταν ήδη γνωστός πριν από το έργο του Νέννιου. Το Ουαλικό ποίημα Γοδοντίν/Y Gododdin, μια ελεγεία για τους πολεμιστές που έπεσαν στη μάχη του Κατράε/Catraeth το 600 μ.Χ., αναφέρεται σε αυτόν ονομαστικά ως μεγάλο ήρωα. Αν και τα επίσημα χειρόγραφα χρονολογούνται από τον 13^ο αιώνα π.Χ., το έργο θεωρείται ότι γράφηκε λίγο μετά τη μάχη.

Είναι σαφές από τον πρόλογο του Τζέφρι του Μονμάουθ/Geoffrey of Monmouth (1100 – 1155) ότι ο Αρθούρος θεωρούνταν μεγάλος βασιλιάς, αλλά ο Τζέφρι θα του προσδώσει μυθικές διαστάσεις.

**Η πέτρα Artognou** Eucsgmrc, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons

Aρχαιολογικά στοιχεία

Στις 14 Ιουλίου 1998 ανακαλύφθηκε μια πινακίδα του 6^ου αι. με Λατινική επιγραφή που προσιδιάζει στη σύνδεση του θρυλικού βασιλιά με το κάστρο του Τίνταγκελ. Οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν σε ένα κάστρο της νοτιοδυτικής Αγγλίας (Κορνουάλη) μια λίθινη επιγραφή που φέρει το όνομα ΑΡΘΝΟΥ.

Ο Τζέφρεϊ Γουέινραϊτ/Geoffrey Wainwright, διευθύνων αρχαιολόγος στην Αγγλική Πολιτιστική Κληρονομιά, μια κυβερνητική εταιρεία για την υποστήριξη και συντήρηση αρχαιοτήτων, αποκάλεσε το τέχνημα «εύρημα ζωής». Αν και δεν υπάρχουν στοιχεία που να συνδέουν το λίθο άμεσα με τον βασιλιά Αρθούρο, η επιγραφή είναι απόδειξη ότι το όνομα Αρθούρος υπήρξε και μάλιστα μνημονεύθηκε ακριβώς την εποχή που έζησε σύμφωνα με τον θρύλο. Ο Γουέινραϊτ ισχυρίζεται πως «αποδεικνύεται για πρώτη φορά ότι το όνομα υπήρξε εκείνη την περίοδο και ότι ο λίθος ανήκε σε άτομο υψηλής κοινωνικής θέσης». Πρόσθεσε ότι η ανακάλυψη «ενισχύει τον ισχυρό μύθο του Αρθούρου».

Η πινακίδα διαστάσεων 20 x 30 εκ. περίπου φέρει την επιγραφή «ARTOGNOU», την Λατινική εκφορά δηλαδή του Βρετανικού ονόματος ΑΡΘΝΟΥ. Όμως, η πρώτη διασύνδεση Αρθούρου και Κάστρου του Τίνταγκελ έγινε από έναν Ουαλό συγγραφέα τον 12^ο αιώνα. Σύμφωνα με μια εκδοχή του μύθου ο Μάγος Μέρλιν, μεταμόρφωσε τον πατέρα του Αρθούρου για να μπει στο κάστρο του Τίνταγκελ και να αποπλανήσει τη νεαρή γυναίκα του δούκα, τη μητέρα του Αρθούρου. Σε μια άλλη εκδοχή ο Αρθούρος βρέθηκε σε μια σπηλιά δίπλα στην ακτή, κάτω από το κάστρο.

**Aντίγραφο της πέτρας στην έκθεση του Tintagel** Роман Рябенко, CC0, via Wikimedia Commons

Σύμφωνα με τον Τζέφρεϊ Ας/Geoffrey Ashe και τον Τόμας Τσαρλς – Έντουαρντς/Thomas Charles-Edwards ο Αρθουριανός μύθος όσες ιδιομορφίες και αν εμφανίζει για τον ερευνητή, βασίζεται σε κάποιο γεγονός και θα μπορούσε κάποιος να μιλήσει δικαιολογημένα για έναν ιστορικό Αρθούρο, ακόμη και αν αυτός ήταν ο Ρωμαίος έπαρχος Αρτόριος. Αυτό που δεν μπορεί, ωστόσο, να γίνει είναι μια αποτίμηση του υποθετικού του έργου και η προσφορά του στην εθνική ολοκλήρωση των Αγγλικών νησιών. Ο Τζον Ντέιβις/John Davies στο έργο του Μια Ιστορία της Ουαλίας θεωρεί ότι ακόμα και αν ορισμένοι ιστορικοί πιστεύουν πως ο Αρθούρος δεν είναι ιστορική μορφή, είναι λογικό πλέον να θεωρείται αποδεδειγμένα ότι υπήρξε κάποιος Αρθούρος ηγέτης των Βρετόνων, ίσως ως Ηγέτης Βρετανών/Dux Britanniarum, των προηγούμενων αιώνων. Είναι επίσης αποδεδειγμένο ιστορικά ότι κέρδισε μια σημαντική μάχη το 496 και ότι σκοτώθηκε ή εξαφανίστηκε το 515 μετά τη μάχη του Κάμλαν.

Ο Λάνσελοτ σκοτώνει τον δράκο του Corbenic σε απεικόνιση από τις «Ιστορίες του Βασιλιά Αρθούρου και των Ιπποτών της Στρογγυλής Τραπέζης» στο απόσπασμα από τον Θάνατο του Αρθούρου του Alfred W. Pollard (1917) Arthur Rackham, Public domain, via Wikimedia Commons

Η ιστορική διαμάχη

Άλλοι ιστορικοί, όπως ο Πήτερ Μπέρεφορντ Έλις/Peter Beresford Ellis και ο Ντέιβιντ Ντάμβιλ/David Dumville στο Ιστορίες και Ψευδοϊστορίες/Histories and Pseudo-histories επιμένουν ότι δεν υπάρχει ιστορική μαρτυρία για τον Αρθούρο -ο πρώτος- και ότι πρέπει να διαγραφεί από τη Βρετανική ιστορία ο δεύτερος, ακόμη και από τα βιβλία. Παρόλο που μια τέτοια άποψη είναι τουλάχιστον ακραία, η αλήθεια είναι ότι πολύ λίγα γνωρίζουμε είτε για τον Αμβρόσιο Αουρελιανό είτε για τον Αρθούρο, στον οποίο πέρασε η βασιλεία. Ο μεν Αμβρόσιος εμφανίζεται στις σελίδες του έργου Περί της Παρακμής της Βρετανίας/De Excidio Britanniae (περ. 540 μ.Χ ) του Γκίλντας, αλλά ο όχι ο Αρθούρος. Επιπλέον, η προσωπικότητα και οι δραστηριότητες του Αρθούρου επικαλύπτονται από τις φανταστικές εικόνες των μεσαιωνικών ειδυλλίων. Στον βαθμό όμως που ο μεσαιωνικός μύθος μπορεί να λειτουργήσει ως προϊστορία, ο νικητής του Μπάτον Χίλ δεν μπορεί να είναι παρά ιστορική προσωπικότητα και πιθανώς διαδέχθηκε τον Αμβρόσιο στην αρχηγία των στρατευμάτων. Στην Ιστορία των Βρεττανών/Historia Brittonum αναφέρεται ως ηγέτης πολέμου/dux bellorum, γεγονός που παραπέμπει σε Ρωμαϊκούς στρατιωτικούς τίτλους και ίσως υποδεικνύει κάποιο είδος ενιαίας στρατιωτικής συμπεριφοράς μεταξύ αρκετών ελάσσονων βασιλείων.

Ο Αρθούριος θρύλος

Ο Τζέφρι του Μονμάουθ θεωρείται Πατέρας του Αρθουριανού Θρύλου όσον αφορά στην ανάδειξη του βασιλιά Αρθούρου, προσθέτοντας στην ιστορία μυθικά στοιχεία, καθώς και πολλούς κεντρικούς χαρακτήρες – μοτίβα που αργότερα εξέλιξαν και άλλοι συγγραφείς.

Η έκφραση Αρθουριανός Θρύλος περιλαμβάνει διάφορες εκδοχές, αλλά σήμερα αφορά κυρίως στο Αγγλικό έργο του Σερ Τόμας Μάλορι/Sir Thomas Malory, «ο Θάνατος του Αρθούρου/Le Morte D’Arthur» που δημοσιεύτηκε από τον Γουίλιαμ Κάξτον/William Caxton το 1485. Ο θρύλος ξεκίνησε από την Ιστορία των Βασιλέων της Βρετανίας, περνώντας στη Γαλλία, στη Γερμανία, στην Ισπανία και την Πορτογαλία και επέστρεψε στην Αγγλία με πολυάριθμες προσθήκες και εκδόσεις που πολλαπλασιάζονταν, μέχρι που ο Μάλορι συνέταξε, επεξεργάστηκε, αναθεώρησε και ξαναέγραψε ένα πεζογράφημα το 1469 ενώ ήταν στη φυλακή

Απεικόνιση του Μέρλιν από τον Χάουαρντ Πάιλ στην έκδοση του 1903 «Η ιστορία του Βασιλιά Αρθούρου και των Ιπποτών του» Howard Pyle, Public domain, via Wikimedia Commons

Η βασική ιστορία λέει ότι κάποτε υπήρχε ένας μάγος με το όνομα Μέρλιν, ο οποίος κανόνισε για έναν ισχυρό βασιλιά ονόματι Ούθερ Πεντράγκον/Uther Pendragon να κοιμηθεί με την βασίλισσα Ιγκράιν/Igrayne, η οποία ήταν σύζυγος άλλου βασιλέα. Ο όρος του Μέρλιν ήταν να του παραδώσουν το παιδί που θα γεννιόταν από την συνεύρεσή τους. Το παιδί που γεννήθηκε ονομάστηκε Αρθούρος και δόθηκε σε έναν άλλο άρχοντα, τον Σερ Έκτορα/Sir Hector, για να μεγαλώσει με τον γιο του Κέϊ/Kay. Πολλά χρόνια αργότερα, όταν μεγάλωσε ο Αρθούρος, ενώ συνόδευε τους Κέι και Έκτορα σε ένα τουρνουά στο οποίο επρόκειτο να συμμετάσχει ο πρώτος, διαπίστωσε ότι ξέχασε το ξίφος του Κέι στο σπίτι και το αντικαθιστά με ένα που βρίσκει στο δάσος σφηνωμένο σε βράχο. Αυτό ήταν το ξίφος που μπορούσε να τραβηχτεί μόνο από πραγματικό βασιλιά της Βρετανίας.

Ο Μέρλιν εμφανίζεται σε αυτό το σημείο για να εξηγήσει την κατάσταση στον Αρθούρο, ο οποίος δεν γνώριζε ότι υιοθετήθηκε και τον βοηθά να πολεμήσει τους άρχοντες που αμφισβητούσαν το βασιλικό του δικαίωμα. Αν και το ξίφος στον Βράχο συγχέεται συχνά με το διάσημο Εξκάλιμπερ/Excalibur, εντούτοις είναι δύο διαφορετικά ξίφη. Το σπαθί που ανασύρει ο Αρθούρος από τον βράχο έσπασε σε μάχη με τον Σερ Πέλινορ/Sir Pellinore και ο Μέρλιν πηγαίνει τον Αρθούρο σε μια μυστηριώδη λίμνη, όπου η Κυρά της Λίμνης του δίνει το Εξκάλιμπερ.

«Ο Βασιλιάς Αρθούρος ζητά από την Κυρά της λίμνης το Excalibur. Εικόνα του Walter Crane για τους ιππότες του βασιλιά Αρθούρου του Χένρι Γκίλμπερτ: Οι ιστορίες για τα αγόρια και τα κορίτσια (1911) Walter Crane, Public domain, via Wikimedia Commons

Το Εξκάλιμπερ είναι κάτι περισσότερο από ένα ξίφος, αποτελεί το σύμβολο του μεγαλείου του Αρθούρου. Σε ορισμένες παραλλαγές του θρύλου ο Αρθούρος δίνει το σπαθί στον Σερ Γκουέιν/Sir Gawain αλλά κατά βάσιν ανήκει στον Αρθούρο. Αυτό συνάδει με πολλές αρχαίες ιστορίες και θρύλους, όπου ο ήρωας έχει κάποιο μαγικό όπλο. Μόλις ο Αρθούρος αναγκάζει τους υπόλοιπους άρχοντες να αναγνωρίσουν τη νομιμότητά του, παντρεύεται την όμορφη βασίλισσα Γκουίνεβιρ/Guinevere και εγκαθίσταται στο Κάμελοτ/Camelot.

Κατόπιν προσκαλεί τους μεγαλύτερους ιππότες του βασιλείου για να δειπνήσουν στην αίθουσα δεξιώσεων αλλά αυτοί αρχίζουν να μαλώνουν για το ποιος θα πάρει την καλύτερη θέση. Ο Αρθούρος τιμωρεί αυστηρά τον ιππότη που ξεκίνησε το πρόβλημα και για να αποτρέψει παρόμοιο συμβάν στο μέλλον, εγκαθιστά Στρογγυλή Τράπεζα από τον πεθερό του. Διευκρινίζει δε, ότι όλοι όσοι κάθονται στο τραπέζι θα είναι ίσοι, συμπεριλαμβανομένου του εαυτού του και οι απόψεις όλων θα σταθμίζονται σοβαρά ανεξάρτητα από την κοινωνική τους θέση. Επιπλέον, όποιος ζητά βοήθεια θα είναι ευπρόσδεκτος στην αίθουσα και κάθε λάθος θα διορθώνεται από εκείνον και τους ιππότες του.

Ο αριθμός των ιπποτών της Στρογγυλής Τράπεζας ποικίλλει από 12 έως 150 ανάλογα με το αφήγημα. Οι συχνότερα αναφερόμενοι είναι οι παρακάτω:

https://kingarthursknights.com/the-knights-of-the-round-table/

Η Στρογγυλή Τράπεζα και το Εξκάλιμπερ, θέτουν τον Άρθουρ πάνω από τους προηγούμενους βασιλείς, που θεωρούσαν ότι η εξουσία υπαγόρευε τι ήταν σωστό ή λάθος. Ο Αρθούρος πιστεύει ότι η γνώμη όλων είναι σεβαστή και χρησιμεύει για να υποστηρίξει το δίκαιο. Ο Αρθούρος στέλνει και πάλι προσκλήσεις σε ευγενείς ιππότες για να τον ακολουθήσουν και αυτή τη φορά οι αγγελιοφόροι του πηγαίνουν ακόμη πιο μακριά, πέρα από τα όρια της Βρετανίας.

Μεταξύ των ιπποτών που ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση ήταν ο Λάνσελοτ της Λίμνης, ένας Γάλλος ιππότης και εξαίρετος μαχητής, ο οποίος γίνεται φίλος με τον Αρθούρο και ερωτεύεται την Γκουίνεβιρ η οποία ανταποκρίνεται στα αισθήματά του. Ενώ το ειδύλλιο συνεχίζεται στο παρασκήνιο, οι Ιππότες της Στρογγυλής Τράπεζας συμμετέχουν σε κάθε είδους φανταστικές περιπέτειες όπως επί παραδείγματι στη διάσημη ιστορία του Γκουέιν και του Πράσινου Ιππότη/Green Knight, όπου ο δεύτερος εμφανίζεται ως διεκδικητής στην βασιλική αυλή. Στην ιστορία του Τζόφρε/Jaufre αυτός πηγαίνει στο Κάμελοτ για να χριστεί ιππότης και στη συνέχεια ζει τις δικές του περιπέτειες πριν επιστρέψει και εμπλέξει τους υπόλοιπους.

**Οι ιππότες του Βασιλιά Αρθούρου, συγκεντρωμένοι στη Στρογγυλή Τράπεζα για να γιορτάσουν την Πεντηκοστή** Évrard d’Espinques, Public domain, via Wikimedia Commons

Η μεγαλύτερη περιπέτεια που ανέλαβαν οι ιππότες είναι η αναζήτηση του Ιερού Δισκοπότηρου. Το δισκοπότηρο αρχικά στην Γαλλική εκδοχή του θρύλου είναι πιατέλα ή χύτρα στην Ουαλική. Μετατρέπεται ωστόσο στο Κύπελλο του Χριστού που χρησιμοποιήθηκε στον Μυστικό Δείπνο όταν ο Μάλορι αναθεώρησε την ιστορία και έκτοτε έτσι είναι γνωστό. Η αναζήτηση μπορεί να ολοκληρωθεί μόνο από έναν ιππότη με αγνή καρδιά και αυτό επιτυγχάνεται από τον Γκάλαχαντ/Galahad, γιο του Λάνσελοτ.

Στις Αρθουριανές ιστορίες, η Γκουίνεβιρ απάγεται αρκετές φορές από κάποιον απειλητικό άρχοντα και πρέπει να σωθεί ή άλλες κυρίες βρίσκονται σε κίνδυνο και χρειάζονται επίσης τη βοήθεια ενός ευγενούς ιππότη. Στις ιστορίες υπάρχουν δράκοι, γίγαντες, αόρατα πνεύματα, ιερές πηγές, ατελείωτα νερά που πρέπει να διασχίσουν, άψυχα αντικείμενα που κινούνται και μιλούν, θαρραλέοι ήρωες, κακοποιοί, όμορφες γυναίκες και άλλες των οποίων η ομορφιά κρύβει την απαίσια φύση τους. Αντιμετωπίζοντας όλα αυτά, ο Αρθούρος παραμένει καλός και ευγενής έως ότου αποκαλύπτεται ο έρωτας της βασίλισσας και του καλύτερου φίλου του από τον παράνομο γιο του Αρθούρου, Μόρτρεντ/Mordred, ο οποίος στη συνέχεια αμφισβητεί το βασιλικό δικαίωμα του Αρθούρου.

**Η μονομαχία μεταξύ Αρθούρου και Μόντρεντ, εικονογραφημένη από τον N.C. Wyeth για το The Boy’s King Arthur, 1922** N. C. Wyeth, Public domain, via Wikimedia Commons

Στην τελική μάχη μεταξύ Μόρτρεντ και Αρθούρου, ο Μόρτρεντ σκοτώνεται και ο Αρθούρος τραυματίζεται θανάσιμα. Η Γκουίνεβιρ αποσύρεται σε μοναστήρι και ο Λάνσελοτ σε ερημητήριο, ενώ σκοτώνονται όλοι οι μεγάλοι ιππότες της βασιλικής αυλής. Ο Σερ Μπέντεβιρ/Sir Bedevere βοηθά τον Αρθούρο στο πεδίο της μάχης, επιστρέφει το Εξκάλιμπερ στην Κυρά της Λίμνης και εκείνη τη στιγμή πεθαίνει ο Αρθούρος και μεταφέρεται με πλοίο στο νησί Άβαλον.

Κάμελοτ

Κάμελοτ ονομάζεται το κάστρο – παλάτι που συνδέεται με τον θρυλικό βασιλιά Αρθούρο. Ενώ απουσιάζει στο πρώιμο Αρθουριανό υλικό, το Κάμελοτ εμφανίζεται για πρώτη φορά στα Γαλλικά ειδύλλια του 12^ου αιώνα και μετά τον θρύλο του Λάνσελοτ – Δισκοπότηρου, χαρακτηρίστηκε ως η φανταστική πρωτεύουσα του βασιλείου και σύμβολο του Αρθουριανού κύκλου.

Οι ιστορίες το τοποθετούν κάπου στη Μεγάλη Βρετανία και ενίοτε το ταυτίζουν με πραγματικές πόλεις, αν και η ακριβής τοποθεσία δεν αποκαλύπτεται. Οι περισσότεροι μελετητές το θεωρούν εντελώς φανταστικό και η απροσδιόριστη τοποθεσία του είναι ιδανική για τους ιπποτικούς ρομαντικούς συγγραφείς. Ωστόσο, μετά τον 15^ο αιώνα προκύπτουν διαφωνίες για την τοποθεσία του πραγματικού Κάμελοτ, που εξακολουθούν να υφίστανται μέχρι σήμερα σε λαϊκά έργα και για τουριστικούς σκοπούς.

**Η απεικόνιση του Κάμελοτ από τον Gustave Doré στο Idylls of the King (1867)** Gustave Doré, Public domain, via Wikimedia Commons

Η προέλευση του ονόματος Camelot είναι ασαφής. Υπάρχουν πολλές διαφορετικές ορθογραφίες στις μεσαιωνικές Γαλλικές Αρθουριανές νουβέλες, συμπεριλαμβανομένων των Camaalot, Camalot, Chamalot, Camehelot, Camaaloth, Caamalot, Camahaloth, Camaelot, Kamaalot, Kamaaloth, Kaamalot, Kamahaloth, Kameloth, Kamaelot, Kamelot, Kaamelot, Cameloth και Gamalaot. Ο Αρθουριανός λόγιος Ερνστ Μπρούγκερ/Ernst Brugger ανέφερε ότι αποτελεί παραφθορά του ονόματος της τελικής μάχης του Αρθούρου, της μάχης του Κάμλαν/Camlann, στην Ουαλική παράδοση. Ο Ρότζερ Σέρμαν Λούμις πίστευε ότι προερχόταν από το Κάβαλον/Cavalon, ένα όνομα που ήταν παραφθορά του Άβαλον/Avalon (υπό την επήρεια του ονόματος του Βρετανικού τόπου Κάβαλον/Cavallon). Θεωρούσε επίσης ότι το Κάβαλον έγινε πρωτεύουσα του Αρθούρου λόγω σύγχυσης με το άλλο παραδοσιακό παλάτι του στο Κέρλεον/Caerleon.

Άλλοι ισχυρίζονται ότι η ονομασία προέρχεται από τη Βρετανική Εποχή του Σιδήρου και την Ρωμαιο-Βρετανική τοποθεσία Καμουλόδουνο/Camulodunum, (σημερινό Κόλτσεστερ του Έσσεξ) μια από τις πρώτες πρωτεύουσες της Ρωμαϊκής Βρετανίας με σημαντική προσφορά στον πολιτισμό. Πράγματι, ο Άγγλος ιστορικός Τζον Μόρις, ειδικός στη μελέτη των ιδρυμάτων της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και της ιστορίας της Ρωμαϊκής Βρετανίας, ισχυρίζεται στο βιβλίο του Εποχή του Αρθούρου/The Age of Arthur ότι καθώς οι απόγονοι των Ρωμαιοποιημένων Βρετανών αναπολούσαν την χρυσή εποχή ειρήνης και ευημερίας υπό τη Ρώμη, η ονομασία Κάμελοτ αναφέρεται στην πρωτεύουσα της Βρετανίας (Camulodunum) στην Ρωμαϊκή εποχή. Είναι ασαφές ωστόσο το που βρήκε ο Κρετέν την ονομασία Camulodunum ή γιατί το απέδιδε ως Camaalot, αν και ο Ούρμπαν Χόλμς/Urban T. Holmes το 1929 υποστήριξε ότι ο Κρετέν είχε πρόσβαση στο 2^ο βιβλίο Φυσικής Ιστορίας του Πλίνιου, στο οποίο αναφέρεται ως Καμαλόδουνο/Camaloduno. Λαμβάνοντας υπόψη τη τάση του Κρετέν να εφευρίσκει νέες ιστορίες και χαρακτήρες, καθώς επί παραδείγματι ήταν ο πρώτος που ανέφερε την ερωτική σχέση του Λάνσελοτ με τη βασίλισσα Γκουίνεβιρ, το όνομα μπορεί να αποτελεί απλή επινόηση.

Στρογγυλή Τράπεζα

Η Στρογγυλή Τράπεζα είναι το φημισμένο τραπέζι του βασιλιά Αρθούρου στον Αρθουριανό θρύλο, γύρω από το οποίο συγκεντρώνονταν αυτός και οι ιππότες του. Όπως υποδηλώνει το όνομά της, δεν είχε κεφαλή, συμβολίζοντας ότι ουδείς είχε προνομιακή θέση. Η Τράπεζα περιεγράφηκε για πρώτη φορά το 1155 από τον Wace, ο οποίος βασίστηκε σε προηγούμενες απεικονίσεις του Αρθουριανού Κύκλου. Ο συμβολισμός της Στρογγυλής Τράπεζας εξελίχθηκε με την πάροδο του χρόνου και μέχρι το τέλος του 12^ου αιώνα, αντιπροσώπευε την ιπποτική τάξη της βασιλικής αυλής του Αρθούρου, δηλαδή τους Ιππότες της Στρογγυλής Τραπέζης.

Προέλευση Στρογγυλής Τράπεζας

Αν και η Στρογγυλή Τράπεζα δεν αναφέρεται στους αρχικούς θρύλους, είναι παλαιές οι ιστορίες του Αρθούρου που αναφέρουν ότι είχε μια θαυμαστή βασιλική αυλή αποτελούμενη από πολλούς εξέχοντες πολεμιστές . Ο Τζέφρι του Μονμάουθ, στον Ιστορία Βρετανών Βασιλέων/Historia Regum Britanniae (περ. 1136) λέει ότι αφού εδραίωσε την ειρήνη σε όλη τη Βρετανία, ο Αρθούρος «αύξησε το περιβάλλον του προσκαλώντας εξέχοντες άνδρες από μακρινά βασίλεια να συμμετάσχουν σε αυτό». Ο κώδικας της ιπποσύνης όντας σημαντικός και σε μεταγενέστερες μεσαιωνικές ρομαντικές φιγούρες, σύμφωνα με τον Τζέφρι, οδήγησε τον Αρθούρο να θεσπίσει «έναν κώδικα ευγένειας στο περιβάλλον του που ενέπνευσε όσους ζούσαν μακριά από το βασίλειο να τον μιμηθούν».

Η βασιλική αυλή του Αρθούρου ήταν ήδη γνωστή στους Ουαλούς αφηγητές ιστοριών. Στο ρομάντζο Κούλχου και Όλγουεν/Culhwch & Olwen, ο πρωταγωνιστής Κούλχου επικαλείται τα ονόματα 225 ατόμων που σχετίζονται με τον Αρθούρο. Η φήμη της αυλής του Αρθούρου έγινε τόσο σημαντική στην Ουαλική παράδοση που σε μεταγενέστερες προσθήκες στις Ουαλικές Τριάδες (μυθολογικά παραδοσιακά κείμενα) ο χαρακτηρισμός Βασιλική Αυλή του Αρθούρου που συνέδεε τα άτομα στους τίτλους των τριάδων άρχισε να υπερισχύει του υπάρχοντος Νησί της Βρετανίας. Αν και ο κώδικας της ιπποσύνης παρότι υπήρξε σημαντικός για τους νεότερους ρομαντικούς οι οποίοι ασχολήθηκαν με τη Στρογγυλή Τράπεζα απουσιάζει από το ιστορικό υλικό της Ουαλίας, ορισμένα χωρία του Κούλχου και Όλγουεν φαίνεται να το αναφέρουν. Για παράδειγμα, ο Αρθούρος εξηγεί την ηθική της βασιλικής αυλής του, λέγοντας «είμαστε ευγενείς όσο μας αναζητούν: όσο μεγαλύτερη είναι η γενναιοδωρία μας, τόσο μεγαλύτερη είναι η ευγένεια, η φήμη και η τιμή μας».

Αν και δεν υπάρχει Στρογγυλή Τράπεζα στα πρώιμα Ουαλικά κείμενα, ο Αρθούρος σχετίζεται με διάφορα είδη οικιακών επίπλων. Το πρώτο από αυτά είναι ο Μυστικιστικός Πλωτός Βωμός του Αγίου Κάραντοκ/Saint Carantoc στην βιογραφία του 12^ου αιώνα. Στην ιστορία ο Αρθούρος βρίσκει το βωμό και προσπαθεί να τον χρησιμοποιήσει ως τραπέζι, ενώ κατόπιν τον επιστρέφει στον άγιο με αντάλλαγμα να απαλλάξει την περιοχή από έναν δράκο. Ο οικιακός εξοπλισμός του Αρθούρου αποτελεί στοιχείο της τοπικής λαογραφίας σε ολόκληρη τη Βρετανία ήδη από τις αρχές του 12^ου αιώνα, με χαρακτηριστικές ονομασίες όπως: «Κάθισμα του Αρθούρου» «Φούρνος του Αρθούρου» και «Υπνοδωμάτιο του Αρθούρου».

**Η νεολιθική κατασκευή της Στρογγυλής τράπεζας του βασιλιά Αρθούρου στο χωριό Eamont Bridge** Davidberry51 at English Wikipedia, Public domain, via Wikimedia Commons

Μια Νεολιθική στρογγυλή κατασκευή στη γέφυρα Ίμοντ/EaΤont κοντά στο Πένριθ είναι γνωστή ως «Στρογγυλή Τράπεζα του Βασιλιά Αρθούρου». Επίσης το υπάρχον Ρωμαϊκό αμφιθέατρο στο Κάρλιον/Caerleon έχει συσχετιστεί με τη Στρογγυλή Τράπεζα και έχει προταθεί ως πιθανή πηγή του θρύλου. Μετά από αρχαιολογικές ανακαλύψεις στα Ρωμαϊκά ερείπια του Τσέστερ, ορισμένοι ιστορικοί θεωρούν ότι το υπάρχον Ρωμαϊκό αμφιθέατρο ήταν το πραγματικό πρωτότυπο της Στρογγυλής Τραπέζης. Ωστόσο, η Επιτροπή Κληρονομιάς της Αγγλίας, ενεργώντας ως σύμβουλοι σε ένα ντοκιμαντέρ του History Channel στο οποίο διατυπώθηκε ο ισχυρισμός, δήλωσαν ότι ο ισχυρισμός δεν στηρίζεται σε αρχαιολογικά ευρήματα.

Θρύλος Στρογγυλής Τράπεζας

Η στρογγυλή τράπεζα εμφανίστηκε για πρώτη φορά στο έργο Roman de Brut του Ρόμπερτ Γουέις/Robert Wace, μια Νορμανδική μετάφραση της Ιστορίας του Τζέφρι που ολοκληρώθηκε το 1155. Ο Γουέις λέει ότι ο Αρθούρος δημιούργησε τη Στρογγυλή Τράπεζα για να αποτρέψει τις διαμάχες μεταξύ των ιπποτών του, όπου καθένας δεν δεχόταν χαμηλότερη θέση έναντι των άλλων. Ο Λέιαμον/Layamon επέκτεινε την ιστορία όταν συμπεριέλαβε το έργο του Γουέις στο έργο Middle English Brut στις αρχές του 13^ου αιώνα, λέγοντας ότι η διαμάχη μεταξύ των υποτελών του Αρθούρου εξελίχθηκε σε βίαιη αντιπαράθεση κατά τη διάρκεια γιορτής Γιούλ/Yule. Σε απάντηση, ένας Νορμανδός ξυλουργός κατασκεύασε μια τεράστια αλλά εύκολα μεταφερόμενη Στρογγυλή Τράπεζα για να αποτρέψει περαιτέρω διαφωνίες. Ο Γουέις ισχυρίζεται ότι δεν ήταν αυτή η προέλευση της Στρογγυλής Τράπεζας, αλλά τόσο αυτός όσο και ο Λέιαμον το πιστώνουν στους Βρετανούς. Ορισμένοι μελετητές αμφισβήτησαν τον ισχυρισμό, ενώ άλλοι πιστεύουν ότι μπορεί να αληθεύει. Υπάρχει κάποια ομοιότητα μεταξύ της περιγραφής των χρονογράφων της Στρογγυλής Τραπέζης και ενός εθίμου που καταγράφεται σε Κελτικές ιστορίες, όπου οι πολεμιστές κάθονται σε κύκλο γύρω από τον βασιλιά ή τον αρχηγό, ερίζοντας σε ορισμένες περιπτώσεις για τη σειρά προτεραιότητας. Υπάρχει η πιθανότητα ο Γουέις, αντίθετα με τους ισχυρισμούς του, να καθόρισε την προέλευση της Στρογγυλής Τράπεζα όχι από κάποια Βρετανική πηγή, αλλά από μεσαιωνικές βιογραφίες του Καρλομάγνου – ιδίως της Vita Caroli του Άινχαρτ/Einhard και της βιογραφίας Καρλομάγνου του μοναχού Νότκερ/Notker – στην οποία λέγεται ότι ο βασιλιάς είχε στρογγυλό τραπέζι διακοσμημένο με τον χάρτη της Ρώμης.

Η Στρογγυλή Τράπεζα παίρνει νέες διαστάσεις στα ρομάντζα του 12^ου και 13^ου αιώνα, όπου γίνεται σύμβολο της φημισμένης ιπποτικής τάξης που άκμασε υπό τον Αρθούρο. Στο έργο Μέρλιν του Ρόμπερτ ντε Μπόρον/Robert de Boron, που γράφτηκε γύρω στο 1200, ο μάγος Μέρλιν δημιουργεί τη Στρογγυλή Τράπεζα σε αντιστοιχία της τράπεζας του Μυστικού Δείπνου και του Δισκοπότηρου του Ιωσήφ της Αριμαθαίας/Joseph of Arimathea. Κατασκευασμένο από ασήμι, το δισκοπότηρο χρησιμοποιήθηκε από τους οπαδούς του Ιωσήφ αφού το δημιούργησε σύμφωνα με το όραμα του Χριστού και το μετέφερε στο Άβαλον. Αυτή η εκδοχή της Στρογγυλής Τραπέζης, δημιουργήθηκε για τον πατέρα του Αρθούρου Ούθερ Πεντράγκον/Uther Pendragon και όχι για τον ίδιο τον Αρθούρο και έχει δώδεκα θέσεις και μία κενή που σηματοδοτεί την προδοσία του Ιούδα και πρέπει να παραμείνει κενή μέχρι την έλευση του ιππότη που θα βρει το Δισκοπότηρο. Το Didot Perceval, ένα πεζογράφημα, συνέχεια του έργου του Ρόμπερτ Μπόρον, επεκτείνει την ιστορία και ο ιππότης Πέρσιβαλ/Percival κάθεται στη θέση και εκκινεί την αναζήτηση του Δισκοπότηρου.

**Ο Sir Galahad καταλαμβάνει την Επικίνδυνη Θέση σε απεικόνιση του 15ου αιώνα**

Οι συγγραφικοί κύκλοι του 13^ου αιώνα, ο Κύκλος Λάνσελοτ – Δισκοπότηρο (Βουλγάτα) και ο Κύκλος Μετα-Βουλγάτα, προσαρμόζουν περαιτέρω τα ιπποτικά χαρακτηριστικά της Στρογγυλής Τράπεζας, όπου την κενή θέση καταλαμβάνει ο ιδανικός ιππότης Γκάλαχαντ/Galahad, αντί του Πέρσιβαλ και ονομάζεται Επικίνδυνη Θέση/Siege Perilous. Η άφιξη του Γκάλαχαντ σηματοδοτεί την έναρξη αναζήτησης του Δισκοπότηρου και το τέλος της Αρθουριανής εποχής. Σε αυτά τα έργα η στρογγυλή τράπεζα φυλάσσεται από τον βασιλιά Λεόντεγκρανς/Leodegrance του Καμέλιαρντ/Cameliard μετά το θάνατο του Ούθερ και ο Αρθούρος την κληρονομεί όταν παντρεύεται την Γκουίνεβιρ κόρη του Λεόντεγκρανς. Άλλες εκδοχές αντιμετωπίζουν τη Στρογγυλή Τράπεζα με διαφορετικό τρόπο, όπως για παράδειγμα έργα του Αρθούρου από την Ιταλία, όπως η La Tavola Ritonda (Η Στρογγυλή Τράπεζα) κάνει διάκριση μεταξύ των ιπποτών της «Παλαιάς Τράπεζας» της εποχής του Ούθερ και εκείνων της «Νέας Τράπεζας» του Αρθούρου. Στην Μετα – Βουλγάτα, η Τράπεζα καταστρέφεται τελικά από τον βασιλιά Μάρκ κατά την εισβολή του στο Λόγκρες μετά το θάνατο του Αρθούρου και όλων σχεδόν των Ιπποτών, πολλοί εκ των οποίων είχαν ήδη αλληλοσκοτωθεί, σε εσωτερικές συγκρούσεις στο τέλος του κύκλου.

**Στρογγυλή Τράπεζα του Ουίντσεστερ** Photograph by Mike Peel (www.mikepeel.net)., CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons

Τουρνουά Στρογγυλής Τράπεζας

Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, σε όλη την Ευρώπη διοργανώνονταν φεστιβάλ Στρογγυλής Τράπεζας σε μίμηση των αντιστοίχων της βασιλικής αυλής του Αρθούρου. Οι εκδηλώσεις αυτές περιλάμβαναν λογχομαχίες ιπποτών, χορό, γιορτές και ενίοτε οι συμμετέχοντες ιππότες υποδύονταν τους συνοδούς του Αρθούρου.

Η Στρογγυλή Τράπεζα του Ουίντσεστερ/Winchester Round Table, η οποία είναι μια μεγάλη τράπεζα που κρέμεται στο ομώνυμο κάστρο και φέρει τα ονόματα διαφόρων ιπποτών της αυλής του Αρθούρου, κατασκευάστηκε πιθανότατα για ένα τουρνουά στρογγυλής τραπέζης. Η ζωγραφική είναι μεταγενέστερη και έγινε με εντολή του Ερρίκου VIII της Αγγλίας για την επίσημη επίσκεψη του Ρωμαίου αυτοκράτορα Κάρολου V το 1522 και απεικονίζει τον ίδιο τον Ερρίκο να κάθεται στη θέση του Αρθούρου πάνω από το Τριαντάφυλλο των Τυδόρ (σύμβολο του οίκου).

Η τράπεζα είναι παλαιότερη, αφού η δενδροχρονολογία υπολογίζει την ημερομηνία κατασκευής περί το 1250 – 1280 κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Εδουάρδου Ι όπου χρησιμοποιήθηκε ξυλεία διαφορετικών ετών. Ο Εδουάρδος ο οποίος ήταν θαυμαστής του Αρθούρου, παρευρέθηκε σε τουλάχιστον πέντε φεστιβάλ και διοργάνωσε ο ίδιος ένα το 1299, γεγονός που ίσως αποτέλεσε ευκαιρία για τη δημιουργία της Στρογγυλής Τραπέζης του Ουίντσεστερ. Ο Μάρτιν Μπίντλ/Martin Biddle, μετά από εξέταση οικονομικών στοιχείων, το συνδέει με ένα τουρνουά που οργάνωσε ο Εδουάρδος κοντά στο Γουίντσεστερ στις 20 Απριλίου 1290, για να εορτάσει τους αρραβώνες μιας από τις κόρες του.

Ο Αρθούριος θρύλος ως αλληγορία

Οι ιστορίες του βασιλιά Αρθούρου και των ιπποτών του το 1136 βρήκαν απήχηση στην λογοτεχνία του Μεσαίωνα λίγο μετά τη δημοσίευση του έργου του Τζέφρι. Περί το 1160 ο Νορμανδός ποιητής Γουέις/Wace τις μετέφρασε στα Νορμανδικά και ο μεγάλος ποιητής της Προβηγκίας, Κρετάν ντε Τρουά/Chretien de Troyes (1130-1190) τις συμπεριέλαβε στα έργα του. Ο θρύλος διευρύνθηκε από Γάλλους ποιητές και Γερμανούς συγγραφείς και στη συνέχεια μεταφράστηκε στα Αγγλικά από τον κληρικό Λέιαμον/Layamon (12^ος – 13^ος αιώνα). Αργότερα αποδόθηκαν στην Αγγλική γλώσσα ως Κύκλος Βουλγάτα/Vulgate Cycle (1215-1235) η οποία αναθεωρήθηκε στην έκδοση γνωστή ως Ύστερος Κύκλος Βουλγάτα/Post-Vulgate Cycle (1240-1250) που το 1469 αποτέλεσε κύρια πηγή του Τόμας Μάλορι στο έργο «Ο θάνατος του Αρθούρου».

Ένα από τα κυρίαρχα μοτίβα του θρύλου είναι αυτό της Νεανίδας σε Κίνδυνο/Damsel in Distress που διασώζεται από ευγενή ιππότη ο οποίος στη συνέχεια την παντρεύεται. Έχει επισημανθεί ότι ο Αρθουρικός κύκλος, από την εποχή του Κρετάν ντε Τρουά και μετά εξύψωσε το καθεστώς και τη δύναμη των γυναικών. Ακόμη και η νεανίδα σε κίνδυνο ενίοτε αποδεικνύεται ότι είναι κάποια βασίλισσα που κατέχει μεγάλο πλούτο, γη, ή μαγικά αντικείμενα. Πρόκειται για σημαντική διαφοροποίηση από τη λογοτεχνία του Μεσαίωνα, στην οποία οι γυναίκες συνήθως παρουσιάζονται ως υποκείμενα που πρέπει να προστατευθούν.

Έχει διατυπωθεί ότι οι θρύλοι είναι Χριστιανικές αλληγορίες που συμβολικά αντιπροσωπεύουν το ταξίδι πίστης ενός πιστού. Επί παραδείγματι, η αναζήτηση για το Άγιο Δισκοπότηρο, δείχνει το Χριστιανικό μονοπάτι όπου μόνο οι αγνοί μπορούν να διαβούν, αλλά ακόμη και όσοι δεν είναι μπορούν να βελτιωθούν στην προσπάθειά τους να το διασχίσουν. Υποστηρίχθηκε επίσης ότι οι θρύλοι είναι μυστικιστικές αλληγορίες. Ο λόγιος Ντέιβιντ Λίβινγκστοουν/David Livingstone υποστηρίζει αυτή την άποψη ισχυριζόμενος ότι οι θρύλοι του Αρθούρου είναι: «Καμπαλιστικές αλληγορίες για τις δοκιμασίες και τους κινδύνους που περιβάλλουν το μυστικισμό στο ταξίδι του προς μια μυστικιστική ένωση με το Θεό». Οι περισσότερες ερμηνείες συγκλίνουν σε μια Χριστιανική προσέγγιση για τις ιστορίες και τη χρήση Χριστιανικών συμβόλων για την διάδοσή τους.

Μια λιγότερο γνωστή θεωρία υποδηλώνει ότι βασίζονται σε μια Χριστιανική αίρεση γνωστή ως Καθαρισμός, η οποία άνθισε στον 12^ο και 13^ο αιώνα στην νότια Γαλλία. Οι Καθαροί ή Αλβιγηνοί λάτρευαν τη θεότητα Σοφία η λατρεία της οποίας ήταν αντίστοιχη με της Παρθένου Μαρίας. Η θυσία του Χριστού, ως θνήσκων και αναστάς θεός, ταιριάζει επίσης με τις πεποιθήσεις τους. Οι Καθαροί οι οποίοι τόνιζαν την αγνότητα του πνεύματος και της ευγενείας στην πράξη και την ειλικρίνεια της πίστης τους, σε σύγκριση με τη διαφθορά της Καθολικής Εκκλησίας, προσέλκυσαν αρκετούς πιστούς μέχρι που το 1209-1244 η εκκλησία ξεκίνησε την Σταυροφορία των Αλβιγηνών και τους εξόντωσε.

**Ο Άρθουρ νικά τους Σάξονες σε απεικόνιση του 19ου αιώνα από τον Τζον Κάσσελ** John Cassell, Public domain, via Wikimedia Commons

Η θεωρία που διατυπώνεται από τον μελετητή Ντενί ντε Ρουζεμόν/Denis de Rougemont στο έργο «Αγάπη στον Δυτικό Κόσμο», είναι ότι οι Γάλλοι ποιητές – κυρίως ο Κρετάν – συγκάλυψαν την πίστη των Καθαρών σε ρομαντικές ιστορίες. Ο Κρετάν ήταν ποιητής στην αυλή της Μαρίας της Καμπανίας/Marie de Champagne, κόρης της Ελεονόρας της Ακουιτανίας οι οποίες ήταν γνωστές για την αντίθεσή τους στο δόγμα της εκκλησίας και αμφότερες συνδέονταν με τη νότια Γαλλία και την αίρεση των Καθαρών. Σύμφωνα με αυτήν την άποψη, οι απαγωγές της Γκουίνεβιρ αντιπροσωπεύουν την εκκλησία που προσπαθεί να σφετερισθεί την αρχαία Σοφία και η διάσωση της συμβόλιζε τους Κάθαρους να την πάρουν πίσω. Η Νεανίδα σε Κίνδυνο συμβολίζει την Σοφία που πρέπει να διασωθεί από έναν Καθαρό («τέλειο») που στη συνέχεια «την παντρεύεται».

Η εμφανής Χριστιανική θεώρηση και συμβολισμός του θρύλου φαίνεται να αντιφάσκουν με αυτή την άποψη αλλά υπάρχουν ορισμένες ενδιαφέρουσες πτυχές που θα μπορούσαν να την υποστηρίξουν. Μεταξύ αυτών είναι το γεγονός ότι οι γυναίκες δεν εμφανίζονται το ίδιο όπως στην παλαιότερη Χριστιανική λογοτεχνία της Ευρώπης. Η έννοια της αγάπης για την οποία κάποιος θα πέθαινε και είναι καίρια στους Αρθουριανούς Θρύλους, ταυτίζεται με τη σχέση ενός Καθαρού με τη Σοφία. Η ανάπτυξη της έννοιας της Ευγενούς Αγάπης, του ιπποτισμού και της ανύψωσης των γυναικών στη νότια Γαλλία, την περιοχή που συνδέεται στενότερα με τους Καθαρούς, είναι ακόμη μία ενδεικτική πτυχή.

Καθώς οι Καθαροί δεν ήταν σε θέση να εκφράσουν ανοιχτά τις ιδέες τους λόγω των διώξεων της εκκλησίας, ενσωμάτωσαν το μήνυμά τους στην ποίηση, γεγονός που εισήγαγε τη Μεσαιωνική Ευρώπη στο πρότυπο του σύγχρονου ερωτικού τραγουδιού. Οι ανενημέρωτοι, σύμφωνα με τον Ρουζεμόν, ανταποκρίθηκαν στο επιφανειακό μήνυμα του θρύλου χωρίς να αναγνωρίσουν την πνευματική δύναμη των συμβολισμών.

**Ένας εκ των πολλών θυρεών του βασιλιά Αρθούρου** Montage graphique : –Ssire, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons

Υστεροφημία

Η επιρροή των θρύλων του Αρθούρου είναι τόσο ευρεία που αγγίζει κάθε πτυχή του παγκόσμιου πολιτισμού. Οι πνευματικές αναζητήσεις, ο ιππότης υπερασπιστής των αδυνάτων, η αγνότητα της ρομαντικής αγάπης, η σημασία της πίστης, της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της ισότητας, η δίκαιη και αλληλέγγυα κυβέρνηση και ο καλός και ευγενής ηγέτης, όλες αυτές οι πτυχές του θρύλου έχουν επηρέασαν τον κόσμο για αιώνες. Επιπλέον, η σύγχρονη αντίληψη των ρομαντικών σχέσεων επηρεάζεται άμεσα ή έμμεσα από τα Αρθουριανά μοτίβα.

Ειδικά η λογοτεχνία και η τέχνη, έχουν επηρεαστεί από τους θρύλους μέσω των πολλών μεταφράσεων του έργου και όσων εμπνεύστηκαν από αυτό. Ο θρύλος υποβαθμίστηκε κατά τη διάρκεια της Αναγέννησης, αλλά αναβίωσε από τον Άλφρεντ Τέννυσον/Alfred Tennyson (1809-1892) μέσω των Ειδυλλίων του Βασιλιά, που δημοσιεύτηκαν το 1859. Το έργο του Τέννυσον ενέπνευσε και άλλους, αναζωπυρώνοντας το ενδιαφέρον για τον βασιλιά Αρθούρο και τους ευγενείς ιππότες του, την Στρογγυλή Τράπεζα και γενικότερα έναν κόσμο θαυμάτων και πνευματικών ιδεών.

Στις μαγευτικές περιοχές του Αρθουριανού βασιλείου μπορεί να συμβεί οτιδήποτε, οποιαδήποτε στιγμή, αλλά πάντα θριαμβεύει το καλό έναντι του κακού και το φως έναντι του σκότους. Υπάρχει πάντα βοήθεια στον ήρωα ή την δεσποσύνη, οι κακοί τιμωρούνται, οι καλοί ανταμείβονται, οι πληγωμένοι θεραπεύονται και η δικαιοσύνη επικρατεί πάντα και ανταμείβεται. Ακόμα και στην ήττα, επικρατεί το δίκαιο και μετά από αμέτρητους αγώνες, ο ιππότης και η νεανίδα ζουν ευτυχισμένα.

Αν και στις ιστορίες υπάρχει αναμφισβήτητα θρησκευτικός και πνευματικός συμβολισμός, ο θρύλος δεν χρειάστηκε κάποια αλληγορική ερμηνεία για να εξηγήσει τη δημοτικότητά του. Προσφέρει ένα όραμα στο οποίο ως επί το πλείστο, οι άνθρωποι αγωνίζονται για το καλύτερο και ακόμη στην τραγική πτώση του Αρθούρου και των ιπποτών του, μπορεί κάποιος να βρει νόημα και σκοπό. Αυτός είναι ο λόγος για τη διαχρονική απήχηση του θρύλου σε όσους αναζητούν ελπίδα σε έναν κόσμο χωρίς μαγεία, λογική και ευτυχία.