μετάφραση – επιμέλεια Χείλων
Σε καμία Ελληνική πόλη στην αρχαία Ελλάδα οι γυναίκες δεν απολάμβαναν την ίδια ελευθερία και κοινωνική θέση όπως οι Σπαρτιάτισσες.
Μόνο στη Σπάρτη οι γυναίκες διέθεταν οικονομική δύναμη και επιρροή.
Τα κορίτσια ασχολούνταν με τον αθλητισμό και ελάμβαναν δημόσια εκπαίδευση εν αντιθέσει με άλλες πόλεις, όπου οι περισσότερες γυναίκες ήσαν τελείως αγράμματες.
Επισκέπτες από άλλες Ελληνικές πόλεις σχολίαζαν για τις Σπαρτιάτισσες ότι όχι μόνο είχαν άποψη, που δεν φοβόντουσαν να εκφράσουν δημόσια, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις ανάγκαζαν τους συζύγους τους να τις αποδεχθούν!
Η θέση της γυναίκας στο μεγαλύτερο τμήμα του αρχαίου Ελληνικού κόσμου και ιδιαίτερα στην Αθήνα, ήταν παρόμοια με την σημερινή κατάσταση των γυναικών στα υπανάπτυκτα κράτη. Οι γυναίκες νυμφεύονταν αποκλειστικά για σκοπούς τεκνοποίησης των νόμιμων κληρονόμων, καθώς η σεξουαλική ευχαρίστηση αναζητείτο στον αγοραίο έρωτα σε σαφώς μονόπλευρες σχέσεις στις οποίες κυριαρχούσε το ενήλικο αρσενικό. Οι σύζυγοι και κόρες των πολιτών αποκλείονταν από όλες τις δημόσιες και πνευματικές δραστηριότητες, παρέμεναν εντός της οικίας και δεν είχαν τη δυνατότητα να ασκηθούν. Οι γυναίκες δεν μπορούσαν να κληρονομήσουν, ή να έχουν περιουσία και δεν θεωρείτο αναγκαίο να τους παρασχεθεί η στοιχειώδης εκπαίδευση.
Η κατάσταση των γυναικών στην Σπάρτη κρίνεται με βάση το σκηνικό αυτού του ουσιαστικά «εχθρικού» περιβάλλοντος, όπου οι γυναίκες θεωρούντο «κατάρα για την ανθρωπότητα» και «πανούκλα χειρότερη από πυρκαγιά ή οποιαδήποτε οχιά» (Ευριπίδης).
Οι αρχαίες Σπαρτιάτισσες δεν ήταν τόσο ελεύθερες όσο οι σύγχρονες γυναίκες. Οι κύριοι ρόλοι τους στην κοινωνία, ήταν της συζύγου και μητέρας. Οι πατέρες επέλεγαν τους συζύγους γι’ αυτές και δεν είχαν το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι. Παρ’ όλα αυτά, απολάμβαναν τέτοιας κοινωνικής θέσης και δικαιωμάτων που ήταν «σκανδαλώδη» για το σύνολο του αρχαίου κόσμου.
Η ελευθερία και κοινωνική υπόσταση των Σπαρτιατισσών άρχιζε από την γέννησή τους. Οι νόμοι της Σπάρτης απαιτούσαν τα θηλυκά βρέφη και παιδιά να έχουν την ίδια φροντίδα και ανατροφή, όπως τα αδέρφια τους – σε αντίθεση με άλλες Ελληνικές πόλεις, όπου τα κορίτσια είχαν περισσότερες πιθανότητες να «απορριφθούν» κατά τη γέννηση, καθότι τρεφόντουσαν με λιγότερο θρεπτικές τροφές από τους αδελφούς τους και δεν τους επιτρεπόταν να ασκηθούν.
Επιπλέον όπως και τα αδέλφια τους, τα κορίτσια στην Σπάρτη παρακολουθούσαν δημόσιο σχολείο, αν και για μικρότερο χρονικό διάστημα από ότι τα αγόρια. Στο σχολείο είχαν τη δυνατότητα και ενθαρρύνονταν να συμμετέχουν στις αθλητικές δραστηριότητες. Αλλά όπως επισημαίνει ο Πλάτων στον Πρωταγόρα (342d) η εκπαίδευση δεν ήταν καθαρά σωματική. Στην Σπάρτη «δεν ήταν μόνο οι άνδρες αλλά και οι γυναίκες που υπερηφανεύονταν για την πνευματική καλλιέργειά τους». Αυτό ήταν κάτι περισσότερο από απλή παιδεία…….ήταν συστηματική εκπαίδευση στη ρητορική και φιλοσοφική σκέψη.
Όταν τα κορίτσια έφθαναν σε σεξουαλική ωριμότητα δεν βιαζόντουσαν να έλθουν σε γάμο, σε αντίθεση με τα κορίτσια στον υπόλοιπο αρχαίο κόσμο, τα οποία υπέφεραν ψυχολογικά και σωματικά, υφιστάμενα σωματικές βλάβες από το πρόωρο σεξ και συχνά πέθαιναν κατά την λοχεία. Αντίθετα οι Σπαρτιατικοί νόμοι ανέφεραν ρητά ότι τα κορίτσια πρέπει να παντρεύονται μόνο εφόσον ήταν σε ηλικία κατάλληλη να «απολαύσουν τον έρωτα». Η λογική ήταν απλή…..για τα νεαρά κορίτσια που δεν ήταν ακόμη έτοιμα ψυχολογικά για σεξουαλική επαφή, το σεξ αποτελούσε ουσιαστικά μια «πράξη βίας». Είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι οι Σπαρτιάτες καταδίκαζαν τη βία στο γάμο και θεωρούσαν το σεξ με παιδιά ως «πράξη βίας».
Επιπλέον τα κορίτσια στην Σπάρτη δεν παντρευόντουσαν πολύ μεγαλύτερους άνδρες, πρακτική η οποία ήταν συνήθης σε άλλες Ελληνικές πόλεις. Εκτιμάται ότι οι περισσότερες γυναίκες Σπαρτιάτισσες ήταν μόνο τέσσερα έως πέντε έτη νεότερες από τους συζύγους τους. Το δε γεγονός του ενδιαφέροντος της Σπάρτης για την γέννηση υγιών παιδιών δεν αναιρεί την προστασία των κοριτσιών από τις αρχές του γάμου. Όλοι οι γάμοι στην αρχαία Ελλάδα αποσκοπούσαν στην τεκνοποίηση, αλλά σε άλλες πόλεις οι άνδρες ήταν πρόθυμοι να αποδεχθούν τα αναπόφευκτα υψηλότερα ποσοστά θανάτου από το σεξ με νεαρά κορίτσια.
Επειδή οι άρρενες πολίτες της Σπάρτης ήταν υποχρεωμένοι να αφιερώνουν τη ζωή τους στις στρατιωτικές και άλλες μορφές της δημόσιας υπηρεσίας, οι οικοδέσποινες της Σπάρτης φρόντιζαν τα κτήματα των συζύγων τους. Αυτό σήμαινε ότι οι Σπαρτιάτισσες έλεγχαν τον οικογενειακό πλούτο και στην πραγματικότητα, το σύνολο της αγροτικής οικονομίας (το εμπόριο και οι κατασκευές ήταν στην αρμοδιότητα των περίοικων). Ο Σπαρτιάτης πολίτης ήταν εξαρτώμενος από την απόδοση της γυναίκας του προκειμένου να πληρώσει το φαγητό και τα δίδακτρα του γιου του κατά τη διάρκεια της «αγωγής». Αυτή η οικονομική δύναμη ήταν ιδιαίτερα έντονη στην Σπάρτη, σε αντίθεση με πόλεις όπως η Αθήνα, όπου ήταν παράνομο για μια γυναίκα να ελέγχει περισσότερα χρήματα από ότι χρειάζεται για να αγοράσει ένα δοχείο σιτηρών.
Το σπουδαιότερο είναι ότι οι Σπαρτιάτισσες μπορούσαν να κληρονομήσουν και να μεταφέρουν τον πλούτο. Οι Αθηναίες αντίθετα δεν ήταν ποτέ κληρονόμοι και όλα τα περιουσιακά στοιχεία περνούσαν στον επόμενο αρσενικό συγγενή, ο οποίος το πολύ να αναγκαζόταν να παντρευτεί την κληρονόμο, προκειμένου να διεκδικήσει την κληρονομιά – μια ρύθμιση που συχνά οδηγούσε τους άνδρες να απορρίπτουν προηγούμενη σύζυγό τους, αν και άμεμπτη, μόνο και μόνο για να οικειοποιηθούν την κληρονομιά ενός συγγενή.
Η εν λόγω οικονομική δύναμη είχε ως αποτέλεσμα την κοινωνική άνοδο των Σπαρτιατισσών. Αυτό καταδεικνύεται σαφώς από τις σύγχρονες περιγραφές σύμφωνα με τις οποίες είχαν «άποψη» (ακόμη και πολιτική). Ο Αριστοτέλης υποστήριζε ότι «οι Σπαρτιάτες διοικούνταν από τις συζύγους τους» και ανέφερε την ελευθερία των Σπαρτιατισσών ως έναν από τους δύο λόγους για τους οποίους το Σύνταγμα της Σπάρτης ήταν κατακριτέο.
Όταν η σύζυγος του βασιλέα Λεωνίδα ρωτήθηκε γιατί οι Σπαρτιάτισσες ήταν οι μόνες γυναίκες στην Ελλάδα που «κυβερνούν» τους συζύγους τους, η Γοργώ απάντησε…..«επειδή είμαστε οι μόνες γυναίκες που γεννούν άνδρες». Με άλλα λόγια, μόνο οι άνδρες που είχαν την αυτοπεποίθηση να δεχθούν τις γυναίκες ως ίσες ήταν πραγματικοί άνδρες.
Το πρώτο καταγεγραμμένο ποίημα αγάπης γράφτηκε από Σπαρτιάτη ποιητή για τις Σπαρτιάτισσες κόρες.
Τραγούδι της κόρης (απόσπασμα)
Είναι άραγε εκδίκηση των θεών;
Όμως ευλογημένος είναι αυτός που περνά τη ζωή του χωρίς δάκρυα.
Αλλά εγώ πρέπει να υμνήσω το φώς της Αγιδούς.
Την βλέπω όπως τον ήλιο που λάμπει.
Όμως η αγαπημένη χορωδός δεν θα μου επιτρέψει να την επαινέσω και δεν την αδικώ.
Ξέρει ότι είναι εκθαμβωτική όπως το υπερήφανο άλογο ξεχωρίζει ανάμεσα σε κοπάδι σαν ένα φτερωτό όνειρο……………
Αλκμάνος 625 π.Χ
Η Σπάρτη θεωρούσε τον εργένη ως ντροπή και ο πολίτης ο οποίος δεν είχε παντρευτεί, κατείχε κατώτερη κοινωνική θέση από κάποιον ο οποίος είχε αποκτήσει παιδιά.
Σε καμία άλλη αρχαία Ελληνική πόλη οι γυναίκες δεν ήταν τόσο καλά ενταγμένες στην κοινωνία. Είναι τελικά ένας από τους λόγους (ο βασικότερος) που η Σπάρτη μεγαλούργησε, μονοπώλησε την κυριαρχία στην αρχαία Ελλάδα και θεωρείται διαχρονικά η πόλη των ανδρείων.
Πηγή
http://spartareconsidered.blogspot.gr/
Το έργο με τίτλο Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Σπάρτη από τον δημιουργό Χείλων διατίθεται με άδεια Creative Commons Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές
Χείλων 
Η αρχαία Σπάρτη (Λακεδαίμων, για να ακριβολογούμε, καθότι «Σπάρτα» – στα Δωρικά – ήταν το ΑΣΤΥ/κέντρο της κοινοπολιτείας των 5 χωριών/κόμες που αποτελούσαν την Πόλη-Κράτος της) είναι μια παρεξηγημένη κοινωνία…
Παρεξηγημένη, διότι η δομή της και η μετέπειτα πρακτική της, την έκανε συνώνυμη με τις λέξεις «στρατοκρατία», «φασισμός», «ολιγαρχία» κτλ., λόγΩ του ότι ήταν/έγινε μια στρατοκρατούμενη κοινωνία. Γιατί όμως έγινε; Γιατί η τοποθεσία της και ο μικρός αριθμητικά πληθυσμός της το απαίτησε (δίχως να θέλω να δικαιολογήσω τίποτα). Μιλούμε άλλωστε για μια κοινωνία (όπως όλες οι άλλες, οι τότε) που Ήκμασε περί τον 7-9 αιώνα… προ Χριστού! Δηλαδή, ομιλούμε για περίπου τρεις χιλιετίες πριν την εποχή που ζούμε τώρα! Άρα… δεν μπορούμε να κρίνουμε αυστηρά και με τα τωρινά δεδομένα, μια τόσο πανάρχαια κοινωνία…
Η Σπάρτα (για να την αποκαλούμε με την δωρική διάλεκτό τους, που τόσο λάτρευαν τα πανάρχαια ιδεώδη και ήθη/έθιμα, σε αντίθεση με τους πολύ πιο «σύγχρονους» Αθηναίους), ήταν μια μικρή κοινωνία αποτελούμενη από 5 κόμες (χωριά), δίχως τείχη να την περιτριγυρίζουν/προστατεύουν («τα δόρατα της φάλαγγας είναι τα τείχη της Σπάρτης», όπως είχε πει περήφανα ο Παυσανίας), με μικρό πληθυσμό (σπάνια έφταναν οι άρρενες την «πανστρατιά», δηλαδή τους 10.000 αξιόμαχους άνδρες που μόλις στην Μάχη των Πλαταιών παρέταξαν – όταν η μητρόπολη Αθήνα την εποχή της αίγλης της έφτανε και πάνω από το μισό εκατομμύριο κατοίκους!), η οποία ήταν περιτριγυρισμένη (η πόλις-κράτος Σπάρτα) από διάφορα Ελληνικά «factions» (φατρίες) ή γενικά πόλεις-κράτη άκρως εχθρικές απέναντί της, όπως για παράδειγμα η παραδοσιακά φανατικοί εχθροί της Αργίτες (Άργος) – κι όχι η Αθήνα, η οποία αργότερα έγινε (λογικά) το αντίπαλο δέος.
«Αναγκάστηκε» να δομηθεί ως στρατιωτική κοινωνία, για να μπορέσει να επιζήσει. Φυσικά… αν δεν είχε επεκταθεί περιμετρικά (βλ. Μεσσηνία), τότε «δεν θα χρειαζόταν» να ‘ναι ισχυρή στρατιωτικά – αλλά θα ‘χε σίγουρα νικηθεί αργά ή γρήγορα, καθώς η Λακωνία είχε ΜΟΝΟ εύφορη κοιλάδα και γεωργικά προϊόντα (κυρίως), δεν διέθετε άλλο πλούτο. Άρα, «επιτάσσετο» να επεκταθεί – όπως άλλωστε όλοι έκαναν (και κάνουν και στις μέρες μας, είναι το «σαράκι» του ανθρώπινου είδους να ‘ναι ακόρεστο και να επεκτείνεται). Εφόσον έπρεπε να ισχυροποιηθεί ως κράτος, επιβλήθηκαν πανίσχυροι (και απάνθρωπα σκληροί πολλές φορές) νόμοι, για να ‘ναι η δομή της κοινωνίας πιο ισχυρή. Ναι, δεν ήταν τόσο «άνετη» και «ρέμπελη» η ζωή στην αρχαία Σπάρτα – το αντίθετο, μάλλον πολύ δύσκολη ήταν (και δεν ομιλώ για τους σκλάβους που ΟΛΟΙ ΕΙΧΑΝ, όχι μόνο οι Σπαρτιάτες, αλλά για τους ίδιους τους ελεύθερους «Όμοιους» Πολίτες της). Πόσες πόλεις-κράτη ΕΠΕΒΑΛΑΝ τέτοια βασανιστήρια σε 5χρονα παιδάκια έως το 20 έτος της ηλικίας τους (ΕΑΝ… επιζούσαν στην «Αγωγή»), όπως η Σπάρτα… προκειμένου τελικώς να ανδρωθούν και να γίνουν οι τελειότεροι πολεμιστές που και οι Ρωμαίοι μετά αντέγραψαν;…
…Όμως… αν αφήσουμε κατά μέρος το στρατιωτικό κομμάτι της αρχαίας Σπάρτας (που δυστυχώς ΜΟΝΟ ΑΥΤΟ δημοσιεύεται, προβάλεται – από ταινίες κτλ.). Η αρχαία Σπάρτα μπορεί να ‘χει «βασιλεία» (διανδρεία, ΔΥΟ «άνακτες» – βασιλείς, ισότιμοι), εντούτοις όμως είχε «δημοκρατία»! Και εντέλει… ΠΟΙΟΙ και ΠΟΤΕ είχαν ποτέ «δημοκρατία»; Οι αρχαίοι Αθηναίοι που την ανακάλυψαν ή οι σύγχρονες κοινωνίες οι τωρινές; Ουδείς! Ανέκανθεν οι ισχυροί κυβερνούσαν, οι πλούσιοι. Στην αρχαία Σπάρτη όμως ΔΕΝ κυβερνούσαν οι πλούσιοι, διότι ο πλούτος ΔΕΝ ΕΙΧΕ ΣΗΜΑΣΙΑ, ήταν άνευ ουσίας, δεν τον επιζητούσαν, δεν τους ενδιέφερε, ο πάσα ένας από τον «άναξ» έως τον τελευταίο ελεύθερο πολίτη είχε ισότιμα προνόμια! Ουδείς μπορούσε να αποφύγει τις υποχρεώσεις του. Ουδείς μπορούσε να αποφύγει την στρατιωτική εκπαίδευση (πλην των βασιλέων, που όμως ΟΦΕΙΛΑΝ ΝΑ ΠΟΛΕΜΗΣΟΥΝ με το στράτευμα και μάλιστα ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΓΡΑΜΜΗ δεξιά, στην πιο ακάλυπτη θέση – άρα ήταν κουταμάρα να μην εκπαιδεύονται μικροί), ουδείς μπορούσε να αποκτήσει πλούτο αφού ΔΕΝ ΤΟΝ ΧΡΕΙΑΖΟΤΑΝ (τα πάντα τα κάλυπτε το Κράτος!) – παρά να χρηματοδοτεί το ΚΟΙΝΟ συσίτιο στο οποίο λάμβανε μέρος (και φυσικά να ζει το σπιτικό του, που ήταν ΙΔΙΟ με όλα τα άλλα, είχε ΤΑ ΙΔΙΑ αντικείμενα – βασιλιάς ή πολίτης δεν διέφεραν στον τρόπο ζωής τους, απλά ο βασιλιάς είχε «προγονικά» το καθήκον του να υπηρετήσει ως βασιλεύς).
…Οι δε γυναίκες της Σπάρτας, ήταν ΠΟΛΥ ΠΙΟ ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ και με περισσότερα προνόμια απ’ ό,τι είναι ΤΩΡΑ γυναίκες σε πολλά χωριά ή κωμοπόλεις της Ελλάδος (δεν χρειάζεται να αναφερθώ σε άλλες χώρες, ΕΙΔΙΚΑ εξ’ Ανατολών)! Είχαν κύρος, είχαν εξουσία, είχαν χρήμα και περιουσία, είχαν ερωτική ζωή και σεξουαλική ελευθερία, χώριζαν τον άνδρα τους αν δεν τους ικανοποιούσε (όχι μόνο σεξουαλικώς, αλλά και ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΩΣ), ενώ είχαν και εκπαίδευση. Κι όταν λέμε για εκπαίδευση, δεν ομιλούμε μόνο στρατιωτική/αθλητική.
Ποιός είπε ότι οι Σπαρτιάτες ΔΕΝ ΕΙΧΑΝ ΠΑΙΔΕΙΑ, μόρφωση;;; Όλοι θεωρούν ότι οι Σπαρτιάτες ήταν κάτι «γομάρια» αμόρφωτα που πολεμούσαν μόνο. Καταρχάς ήταν λιτοδίαιτοι, καμία σχέση με τα γιγαντόμορφα σώματα των «μποντιμπιλντεράδων» της ταινίας «300»! Όλοι τους ήταν αδύνατοι, πολύ μυώδεις και δυνατοί αλλά με μικρό βάρος (σαν τους αθλητές του στίβου ή της ενόργανης γυμναστικής), αλλά πλην των άλλων διδάσκονταν ΠΟΙΗΣΗ, ΜΟΥΣΙΚΗ, ΧΟΡΟ, ΟΜΗΡΟ κτλ.! Δηλαδή… την ΔΟΜΗ της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ που παντού διδάσκονταν!
…Το ΚΥΡΙΟΤΕΡΟ (κατ’ εμέ) ΛΑΘΟΣ/ΣΦΑΛΜΑ της Σπαρτιατικής κοινωνίας – που ήταν και ο λόγος της παρακμής της, ήταν ο ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ της στο παραδοσιακό & αρχαίο, περιφρονούσαν κάθε ΝΕΩΤΕΡΙΣΜΟ και ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟ (πράγμα ολέθριο, όταν η ζωή εξελίσεται), είχαν «ξενηλασία» και δεν επέτρεπαν οτιδήποτε ξενόφερτο (άρα, κάθε ΚΑΛΟ που ΑΛΛΟΙ δημιουργούσαν ή έβρισκαν ΔΕΝ ΤΟ ΥΙΟΘΕΤΟΥΣΑΝ, το απέριπταν), ενώ ως κοινωνία ήταν ΑΚΡΩΣ… μα ΕΝΤΕΛΩΣ ΑΚΡΩΣ… θεοκρατική/θεοσεβούμενη/θεοφοβική. Πώς είναι οι… ISIS τώρα ή στον Μεσαίωνα οι Χριστιανοί; Κάπως έτσι!
Ε, συνεπώς αυτά τα βασικά δύο άκρως ελαττώματά τους, έπαιξαν δραματικό ρόλο στην παρακμή τους.
Πάντως… θα ένιωθα ιδιαίτερα υπερήφανος να ‘χα γεννηθεί ως Σπαρτιάτης, στην αρχαία Ελλάδα.
Αλλά… θα …προτιμούσα (λόγω της σύγχρονης καλοπέρασής μου) να ‘χα γεννηθεί Αθηναίος ή Κορίνθιος.
Βέβαια… είμαι… άρρενας! Αν ήμουν θήλυ… μάλλον στην Σπάρτη θα προτιμούσα να ‘χα γεννηθεί!
(Σε ποιά θα άρεσε να ‘ναι ΕΚ ΓΕΝΕΤΗΣ… ΣΚΛΑΒΑ, όπως η κάθε γυναίκα στον αρχαίο κόσμο… πλην της Σπάρτης;! )
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Σας ευχαριστώ για το σχόλιο.
Μου αρέσει!Αρέσει σε 1 άτομο
η σπαρτη δεν μεγαλουργησε. ειχε μια αρχικη ανοδο(στρατιωτικη, πολιτειακη, και πολιτισμικη) που ακολουθηθηκε απο μακρα συντηρητικη εξελιξη. οτι η θεση των γυναικων στην αρχαια σπαρτη ηταν καλυτερη απο τις αλλες ελληνικες πολεις δεν ειναι αποδειξη μεγαλειου. ποσο καλλιεργηθηκαν τα γραμματα και οι τεχνες στην σπαρτη; που ειναι τα μνημεια; η αρχαια ελλαδα μεγαλουργησε ομως δυστυχως «πλην λακεδαιμονιων». οπως δεν μεγαλουργησε ουτε η κρητη η ιδιαιτερη πατριδα μου κατα τα κλασσικα χρονια, παρα το γεγονος οτι εμεινε περηφανα ελευθερη και μακρια απο τις ελληνικες πολεμικες περιπετειες (περσικοι πολεμοι, πελοπονησιακος, εκστρατεια αλεξανδρου). ο θαυμασμος σας για την αρχαια σπαρτη νομιζω οτι ειναι μονοπλευρος
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Η αρχαία Σπάρτη ανέπτυξε σημαντικότατο πολιτιστικό έργο, ιδιαίτερα στον τομέα των θρησκευτικών καλλιτεχνημάτων. Κορυφαίοι εκφραστές στον εν λόγω τομέα είναι οι Σπαρτιάτες δημιουργοί Δορυκλείδας και Δόντας, μοναδικοί τεχνίτες στην κατασκευή χρυσελεφάντινων καλλιτεχνημάτων. Αντιπροσωπευτικά έργα τους είναι το άγαλμα της Θέτιδος στον ναό της Ήρας στην Ολυμπία (Δορυκλείδας) και διάφορα αγάλματα για λογαριασμό των Μεγαρέων εκ μέρους του Δόντα. Επίσης η δημιουργία των Εσπερίδων στο Ηραίο της Ολυμπίας οφείλεται στον Λακεδαιμόνιο Θεοκλή.
Η κατασκευή του ναού της Χαλκοιοίκου Αθηνάς στην Ακρόπολη της Σπάρτης οφείλεται στον Σπαρτιάτη αρχιτέκτονα Γιτιάδη. Περιώνυμοι δε χαλκουργοί υπήρξαν οι Λακεδαιμόνιοι Χάρτας και Συάρδας.
Όσον αφορά στο γραπτό λόγο κορυφαίος ποιητής υπήρξε ο Τυρταίος και φυσικά ο σπουδαιότερος εκ των επτά σοφών Χείλων ο Λακεδαιμόνιος.
Οι λόγοι για τους οποίους δεν ανέπτυξε μεγαλοπρεπείς κατασκευές αντίστοιχες των Αθηνών όπως ο Παρθενών, τα Προπύλαια κ.ά, είναι η προτεραιότητα της Σπάρτης στον «πολιτισμό» των ηθικών αρετών αντί των υλικών και η έλλειψη πόρων (χρημάτων) καθότι δεν διέθετε έσοδα αντίστοιχα του φόρου υποτέλειας των μελών της Αθηναϊκής συμμαχίας στην Αθήνα.
Δεν είναι τυχαίο ότι οι περισσότεροι αρχαίοι ιστορικοί – φιλόσοφοι θεωρούσαν το πολίτευμα της Σπάρτης ως ιδανικό πολίτευμα (ιδανική πολιτεία). Συγκεκριμένα ο Ξενοφών ο οποίος το θεωρούσε ως τη μοναδική ιδανική πολιτεία, καθώς επίσης ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης μαζί με την Κρητών πολιτεία – Καρχηδονίων πολιτεία.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!