Στο εξώφυλλο απεικονίζεται το έμβλημα της φυλής  Stockbridge – Mohican

γράφει ο Χείλων

Οι Μοϊκανοί (məˈhiːkən ή moʊˈhiːkən/) είναι ιθαγενής Αμερικανική φυλή Algonquian (Αλκόνγκουιν) συγγενής των Delaware (Ντέλαγουερ) που ήσαν εγκατεστημένοι στην άνω κοιλάδα του ποταμού Χάντσον (κοντά στο Όλμπανι της Νέας Υόρκης) και την δυτική Νέα Αγγλία με κέντρο το Πίτσφιλντ, Μασαχουσέτης και το σημερινό Βερμόντ. Μετά το 1680, εξαιτίας των συγκρούσεων με τους Μόχοκ κατά την διάρκεια των πολέμων Beaver/Κάστορα (πόλεμοι μεταξύ Ιροκουά και άλλων φυλών για τον έλεγχο εμπορίου των δερμάτων κάστορα) πολλοί εξ’ αυτών μετακινήθηκαν νοτιοανατολικά κατά μήκος των σημερινών δυτικών συνόρων της Μασαχουσέτης και του Μπέρκσαϊρ γύρω από το Στόκμπριτζ της Μασαχουσέτης.

Λόγω της βίαιης μετεγκατάστασης σε καταυλισμούς κατά τη δεκαετία του 1830, οι περισσότεροι απόγονοι των Μοϊκανών βρίσκονται στο Shawano County, Ουισκόνσιν, όπου δεκαετίες αργότερα σχημάτισαν την αναγνωρισμένη κοινότητα Stockbridge – Munsee με μέλη της φυλής Lenni Lenape (Λένι Λέναπι) εγκατεστημένοι σε έκταση 88.000 στρεμμάτων.

Μετά την Αμερικανική επανάσταση, οι περισσότεροι από τους Μοϊκανούς μετανάστευσαν αρχικά δυτικά για να ενταχθούν στον καταυλισμό των Iroquois Oneida (Ιρόκουα Ονάιντα) στην κεντρική Νέα Υόρκη, οι οποίοι τους παρεχώρησαν περίπου 22.000 στρέμματα. Μετά από περίπου δύο δεκαετίες, στη δεκαετία του 1820 και του 1830, οι Oneida και Stockbridge μετακινήθηκαν και πάλι προκειμένου να μεταφερθούν στο βορειοανατολικό Ουισκόνσιν, σε εφαρμογή του Ομοσπονδιακού Προγράμματος Μετακίνησης Ινδιάνων.

Το όνομα της φυλής προέρχεται από το σημείο όπου ζούσαν: «Muh-he-ka-neew» (ή «Οι άνθρωποι των συνεχώς ρεόντων υδάτων.»). Η λέξη Muh-he-kan αναφέρεται σε μεγάλη θάλασσα ή σώμα νερού και επειδή ο ποταμός Χάντσον τους υπενθύμιζε τον τόπο προέλευσης, τον ονόμασαν «Seepow Mahecaniittuck» ή ποταμό όπου υπάρχουν άνθρωποι από τα συνεχώς ρέοντα ύδατα. Από αυτό το γεγονός οι Ολλανδοί και οι Άγγλοι, αποκαλούσαν τις φυλές που ζούσαν κατά μήκος του ποταμού (όπως οι Munsee και Wappinger) «Ινδιάνους του ποταμού». Οι Ολλανδοί καθιέρωσαν ονομασίες για τους κατοίκους της περιοχής, όπως: Mahigan, Mahikander, Mahinganak, Maikan και Mawhickon, τις οποίες οι Άγγλοι απλοποίησαν ως Mahican ή Mohican. Οι Γάλλοι, μέσω των Ινδιάνων συμμάχων τους στον Καναδά, τους αποκαλούσαν Λούπς (λύκους) όπως ονόμαζαν αντίστοιχα τους Ιρόκουα «Φιδάνθρωπους» (ή «Πέντε Έθνη»). Όπως και οι Munsee και Wappingers, οι Μοϊκανοί σχετίζονταν με τους Lenape της κοιλάδας του ποταμού Ντέλαγουερ.

Στα τέλη του 20^ου αιώνα, συμμάχησαν με άλλες φυλές της Νέας Υόρκης και την Oneida προκειμένου να διεκδικήσουν εκτάσεις από την πολιτεία της Νέας Υόρκης, όσον αφορά σε αυτές η αγορά των οποίων θεωρούνταν αντισυνταγματική μετά την Αμερικανική Επανάσταση. Το 2010, ο απερχόμενος κυβερνήτης David Paterson ανακοίνωσε ανταλλαγή γης με τους Stockbridge – Munsee, που θα τους επέτρεπε να κατασκευάσουν ένα μεγάλο καζίνο σε 330 στρέμματα στην κομητεία Sullivan στο Catskills, με αντάλλαγμα την ακύρωση μεγαλύτερης απαίτησής τους στο Madison County.

Συνοπτικά……οι Μοϊκανοί κατοικούσαν στο βόρειο άκρο της κοιλάδας του Hudson, στην σημερινή Νέα Υόρκη, νότιο Βέρμοντ, δυτική Μασαχουσέτη και βορειοδυτικά του Κονέκτικατ. Όντας παλαιότερα ισχυρό έθνος, ενεπλάκησαν στους Γαλλικούς και Ινδιάνικους πολέμους (1688-1763) με αποτέλεσμα μέχρι το 1782 να έχουν απομείνει μόνο 138 Μοϊκανοί.

Γλώσσα

Η φυλή των Μοϊκανών μιλούσε διάλεκτο της οικογένειας γλωσσών Algonquian. Το νόημα του ονόματος «Mohican» προέρχεται από τη λέξη «Muhhekunneuw» που σημαίνει «άνθρωποι των υδάτων που δεν είναι στάσιμα». Η φυλή ήταν αρχικά τμήμα της φυλής Pequot (Πέκο) από την κοιλάδα του ποταμού Χάντσον στη Νέα Υόρκη κοντά στη λίμνη Champlain (Τσάμπλεν). Κατά την διάρκεια της δεκαετίας του 1500 μετακόμισαν στην κοιλάδα του ποταμού Τάμεση στο νοτιοανατολικό Κονέκτικατ και χωρίστηκαν σε δύο φυλές, τους Μοϊκανούς και τους Πέκο. Οι Μοϊκανοί οριοθέτησαν την επικράτειά τους στις εσωτερικές δασικές περιοχές των άνω και δυτικών τμημάτων της κοιλάδας , ενώ οι Πέκοτ εγκαταστάθηκαν πλησιέστερα στις ακτές του Κονέκτικατ.

Κουλτούρα

Οι Μοϊκανοί ήσαν κυνηγοί και αγρότες που καλλιεργούσαν φασόλια, καλαμπόκι και κολοκύθια. Ήταν μια πανίσχυρη, εξαιρετικά οργανωμένη φυλή που ζούσε σε βαριά οχυρωμένα χωριά ή σε προσωρινά καταφύγια wigwams (wetu) κατά τη θερινή περίοδο κυνηγιού και όπως οι Πέκο, είχαν ισχυρή πολιτική δομή. Ηγέτης τους ήταν ο Μεγάλος Σαμάνος (ιερό πρόσωπο) που υποστηριζόταν από το φυλετικό συμβούλιο. Το 1633 συμμάχησαν με τους Άγγλους, σε μια συμμαχία που κράτησε σχεδόν έναν αιώνα. Ήταν εχθροί των φυλών των Iroquois Confederacy (Ομοσπονδία Ιρόκουα) ειδικά της φυλής Mohawk (Μοχόκ) οι οποίοι επιτίθεντο συχνά στα χωριά τους. Οι Μοϊκανοί υποστήριξαν τους Βρετανούς σε όλη τη διάρκεια των Γαλλικών και Ινδιανικών πολέμων (1688-1763). Οι ασθένειες και ο πόλεμος μείωσαν τον πληθυσμό σε μόλις 138 άτομα με την απογραφή του 1782 και εντάχθηκαν στη φυλή Oneida (Ονάϊντα).

Η εξάλειψη της φυλής αντικατοπτρίζεται στην φανταστική ιστορία του Τελευταίου των Μοϊκανών που γράφτηκε από τον James Fenimore Cooper το 1826 και είναι μια από τις διασημότερες ιστορίες της Αμερικανικής λογοτεχνίας. Η ιστορία είναι πλασματική αλλά αναμφισβήτητα εμπνευσμένη από την μοίρα των Ινδιάνικων φυλών που αντιμετώπισαν την εξόντωση λόγω της εισβολής των πρώτων αποίκων και των θανατηφόρων ασθενειών που μετέφεραν από την Ευρώπη.

Στην παραπάνω εικόνα απεικονίζεται ο Etow-Oh-Koam, επίσης γνωστός ως Nicholas, ο οποίος ήταν αρχηγός των Μοϊκανών της φυλής Turtle (χελώνα). Ο πίνακας έχει ζωγραφιστεί από τον Jan Verelst (1796-1872) στο Λονδίνο, το 1710. Ο Etow Oh Koam φορούσε κόκκινο μανδύα τυλιγμένο στον ώμο επάνω από λευκό χιτώνα – ρούχα ξεχωριστά σε αντίθεση με τα απλά ρούχα που φορούσε η φυλή του. Η ζώνη του ήταν παραδοσιακή, ενδεχομένως υφαντή από αγριοβάμβακο ή άλλες φυτικές ίνες και χρωματισμένη με φυτικές βαφές. Στην μέση του φέρει Αγγλικό ξίφος και ταυτόχρονα κρατά ξύλινο ρόπαλο με σφαιρική κεφαλή, ένα προσφιλές όπλο της φυλής, ως σύμβολα σύνδεσης μεταξύ Άγγλων και Μοϊκανών. Εάν προσέξετε την εικόνα, θα παρατηρήσετε μια χελώνα πίσω από τα πόδια του, το σύμβολο της φυλής.

Ο Etow-Oh-Koam ήταν επικεφαλής τεσσάρων αρχηγών των αυτόχθονων Ινδιάνων που επισκέφτηκαν την βασίλισσα Άννα σφραγίζοντας την συνθήκη με τους Βρετανούς. Η διπλωματική συνάντηση οργανώθηκε από τον Pieter Schuyler, δήμαρχο του Albany, στην Νέα Υόρκη.

Διαβίωση

Οι Μοϊκανοί ανήκαν στην ομάδα φυλών της δασώδους Αμερικής και η τοποθεσία τους φαίνεται στο χάρτη. Η γεωγραφία της περιοχής στην οποία ζούσαν υπαγόρευε τον τρόπο ζωής και τον πολιτισμό της φυλής. Η περιοχή των βορειοανατολικών δασών εκτείνεται κυρίως στις πολιτείες της Νέας Αγγλίας, κάτω από τον Καναδά, δυτικά έως την Μινεσότα και βόρεια του ποταμού Οχάιο και έχει τα κάτωθι χαρακτηριστικά:

Έδαφος: Πλούσια δάση, ποτάμια, ωκεανό.

Κλίμα: Ποικίλλει ανάλογα με την περιοχή.

Χερσαία πανίδα: Σκίουροι, ελάφια, ρακούν, αρκούδες, κάστορες και καριμπού.

Θαλάσσια πανίδα: Φάλαινες, φώκιες, ψάρια και οστρακόδερμα.

Καλλιέργειες: Καλαμπόκι, κολοκύθα, σκουός, γλυκοκολόκυθο, φασόλια και καπνός.

Δέντρα: Λεύκη, σημύδα, φτέρη, σφένδαμο, δρυς, πεύκα, έλατα και ερυθρελάτη.

Η φυλή τον χειμώνα ζούσε σε οργανωμένα χωριά αποτελούμενα από Longhouses, ενώ το καλοκαίρι, όταν ταξίδευαν σε αποστολές κυνηγιού, έχτιζαν προσωρινά πυραμιδικά ή θολωτά καταφύγια που ονομάζονταν wigwams.

Το wigwam χτιζόταν με ξύλινα πλαίσια που ήσαν επενδυμένα με υφασμένα χαλιά, φύλλα από σημύδα και ζωικά δέρματα, ενώ περιτυλίγονταν με σχοινιά για να συγκρατούν τον φλοιό σημύδας στη θέση του.

Ένδυση

Τα ρούχα που φορούσαν οι Μοϊκανοί γίνονταν από δέρματα ζώων ή φλοιό σημύδας. Είχαν μακριά μανίκια, γκέτες, μακριούς μανδύες και κατασκευάζονταν από δέρματα ρακούν, κάστορα, βίδρας και ελαφιού. Οι γυναίκες φορούσαν φούστες, φορέματα χιτώνες, μανδύες και έφεραν ζώνη από πτερύγια φάλαινας ή χάντρες. Το κάτω μέρος των φορεμάτων και των φουαγιέ ήταν διακοσμημένο με περιθώρια και wampum (λωρίδες από όστρακα). Οι άνδρες είχαν μανδύες από φτερά και αργότερα φορούσαν πλεκτό ύφασμα που έριχναν στον δεξιό ώμο και κατέληγε πάνω από το αριστερό ισχίο. Οι νεαροί φορούσαν λωρίδα κεφαλής φτιαγμένη από μαλλιά ελαφιού που ήταν βαμμένη με κόκκινο χρώμα. Τα μοκασίνια ήσαν από ζωικό δέρμα με μακρόστενη γλώσσα και είχαν ψηλό κολάρο που μπορούσε να διπλωθεί, ενώ λιπαίνονταν εξωτερικά για επιπλέον στεγανοποίηση και ήσαν διακοσμημένα με σχέδια λουλουδιών. Αργότερα με την εμφάνιση των Ευρωπαίων καθιέρωσαν υφασμάτινα ρούχα υιοθετώντας έναν Ευρωπαϊκό τύπο ένδυσης.

Οι Μοϊκανοί ναυπηγούσαν πιρόγες κατασκευασμένες από φλοιό σημύδας τοποθετημένης σε ξύλινο σκελετό. Τα κανό ήσαν πλατιά ώστε να επιπλέουν στα ρηχά ρεύματα, αρκετά ισχυρά για να αντέχουν στα ορμητικά σημεία του ποταμού και ελαφρά ώστε να μεταφέρονται άνετα από ένα άτομο, ενώ για σκοπούς μεταφοράς υλικών ναυπηγούσαν βαρύτερα κανό.

Διατροφή

Η διατροφή τους περιελάμβανε προϊόντα από καλλιέργειες καλαμποκιού, φασολιών και κολοκυθιού. Τα ψάρια, όπως ο οξύρρυγχος, ο λούτσος και μια ποικιλία οστρακοειδών, όπως στρείδια, μύδια, αστακοί και χτένια αποτελούσαν σημαντικό τμήμα της διατροφής τους. Οι κυνηγοί παρείχαν κρέας από ελάφια, μαύρη αρκούδα, σκίουρο, κουνέλι, πάπια και άγρια γαλοπούλα. Το φαγητό τους περιελάμβανε επίσης καρύδια, λαχανικά, μανιτάρια και φρούτα (βατόμουρα, φράουλες και σμέουρα). Οι Μοϊκανοί χρησιμοποιούσαν ως μέθοδο διατήρησης τροφίμων την αποξήρανση και το κάπνισμα προκειμένου να εξασφαλίσουν την διαθεσιμότητα κατά τους χειμερινούς μήνες.

Ιστορικό χρονολόγιο

Το παρακάτω χρονολόγιο περιγράφει τα γεγονότα, τις ημερομηνίες και τα ορόσημα των φυλής, καταδεικνύοντας την εξέλιξή τους:

1500: Η φυλή Πέκο ήταν αρχικά τμήμα των Μοϊκανών από την λίμνη Champlain.

1500: Οι Ευρωπαίοι εξερευνητές και έμποροι έρχονται σε επαφή με τους Μοϊκανούς και ξεκινούν οι συναλλαγές για γούνες κάστορα.

1600: Διαχωρίζονται σε δύο φυλές, Μοϊκανοί και Πέκο.

1619: Η Νέα Ολλανδία ιδρύεται από τους Ολλανδούς.

1620: Το πλοίο Mayflower και οι πρώτοι άποικοι αφικνούνται στο Νέο Κόσμο και ιδρύεται από τον John Mason η αποικία της Μασαχουσέτης.

1620: Ξεκινά η Μεγάλη Μετανάστευση των Άγγλων αποίκων και η καταπάτηση των Ινδιάνικων εδαφών.

1633: Οι Ολλανδοί και οι Άγγλοι δημιουργούν εμπορικούς σταθμούς.

1633: Οι Ολλανδοί έμποροι αρχίζουν να εφοδιάζουν τους Μόχοκ με όπλα για να αποκτήσουν κυριαρχία στους Μοϊκανούς κατά μήκος του ποταμού Χάντσον.

1633: Οι Μοϊκανοί, υπό την ηγεσία του Uncas, συμμαχούν με τους Άγγλους.

1634: Μεταδίδονται από τους Ευρωπαίους επιδημίες ευλογιάς και ιλαράς.

1634: Η συμμαχία με τους Άγγλους παρασύρει τους Μοϊκανούς στον πόλεμο Πέκο (1634-1638). Άγγλοι άποικοι που διοικούνταν από τον John Mason και τους συμμάχους τους Μοϊκανούς και Ναραγκάνσετ διεξάγουν πόλεμο κατά των Πέκο. Η σύγκρουση οδήγησε στην παραλίγο εξόντωση της φυλής Πέκο.

1636: Το Κονέκτικατ εποικείται από αποίκους, με επικεφαλής τον Thomas Hooker.

1636: To Ρόουντ Άιλαντ εποικείται από τον Roger Williams και την Anne Hutchinson.

1638: Η Συνθήκη του Χάρτφορντ στις 21 Σεπτεμβρίου 1638 σφραγίζει το τέλος του πολέμου Πέκο όπου Μοϊκανοί και Ναραγκάνσετ μοιράζονται τις περιοχές.

1638: Οι Ναραγκάνσετ έρχονται σε σύγκρουση με τους Μοϊκανούς για τον έλεγχο των κατακτημένων εδαφών των Πέκο. Οι Μοϊκανοί νικούν δύναμη εισβολής περίπου 1.000 πολεμιστών Ναραγκάνσετ.

1675: Οι Μοϊκανοί συμμετέχουν στους πολέμους του βασιλέα Φίλιππου (1675-1676).

1688: Οι Γαλλο – Ινδιάνικοι πόλεμοι (1688-1763) σηματοδοτούν τους πολέμους του βασιλέα Γουλιέλμου (1688-1699) στους οποίους συμμετέχουν οι Μοϊκανοί ως ανιχνευτές.

1702: Πόλεμοι της βασίλισσας Άννας (1702-1713) και οι Μοϊκανοί συμμετέχουν και πάλι ως ανιχνευτές.

1710: Ο Etow Oh Koam μαζί με τρεις αρχηγούς Ιρόκουα συμμετέχει σε διπλωματική συνάντηση με την βασίλισσα Άννα της Αγγλίας το 1710. Η εν λόγω συνάντηση είναι ιστορικά γνωστή ως «επίσκεψη των τεσσάρων βασιλέων».

1738: Η φυλή επιτρέπει σε έναν Προτεστάντη ιεραπόστολο με το όνομα John Sergeant να ξεκινήσει ιεραποστολή στο χωριό. Οι Ευρωπαίοι κάτοικοι ονομάζουν τον τόπο «Στόκμπριτζ» από ένα χωριό στην Αγγλία. Από τότε οι Ινδιάνοι της φυλής γίνονται Χριστιανοί και αναφέρονται ως Ινδιάνοι Στόκμπριτζ.

1744: Πόλεμοι του βασιλέα Γεωργίου (1744 – 1748).

1754: Ο Γαλλο – Ινδιάνικος Πόλεμος (1754 – 1763) γνωστός και ως επταετής πόλεμος, ήταν η τέταρτη και τελευταία σειρά συγκρούσεων στους Γάλλο – Ινδιάνικους πολέμους που διεξήχθησαν μεταξύ Βρετανών και Γάλλων. Αμφότερες οι πλευρές βοηθήθηκαν από ιθαγενείς.

1763: Ο Γαλλο – Ινδιάνικος Πόλεμος τελειώνει με νίκη για τους Βρετανούς που τερματίζουν την αποικία της Νέας Γαλλίας.

1767: Η περίφημη υπόθεση «Mason land court» (Το 1659, οι Μοϊκανοί μεταβίβασαν τα δεσμευμένα εδάφη στον Ταγματάρχη Τζον Μέισον, μελλοντικό αναπληρωτή κυβερνήτη. Η μεταβίβαση έγινε στον Μέισον και στους κληρονόμους του ως «Προστάτης και Κηδεμόνας επ’ ονόματι της φυλής». Ο Μέισον το 1660 μεταβίβασε την γη στην αποικιακή κυβέρνηση, με την προϋπόθεση ότι θα παραμείνει επαρκής χώρος για τους Μοϊκανούς. Τόσο οι κληρονόμοι όσο και ο ίδιος υποστήριζαν – κατά την διάρκεια της διαρκούς διαμάχης – ότι αυτή η τελευταία μεταφορά ήταν άκυρη και ότι οι κληρονόμοι έπρεπε να κρατήσουν την γη επ’ ονόματι των Μοϊκανών) λήγει με καταδικαστική απόφαση για τους Μοϊκανούς.

1775: Οι Ινδιάνοι απομακρύνονται από τους Αγγλικούς οικισμούς μέχρι την Νέα Υόρκη. Αυτή η μετανάστευση έγινε γνωστή ως «μετακίνηση του Μπράδερταουν».

1776: Πόλεμος της Ανεξαρτησίας (1775-1783).

1782: Στην απογραφή του 1782, μετρήθηκαν 138 Μοϊκανοί. Η κουλτούρα τους είχε εξαφανιστεί και οι φυλές χάθηκαν. Η φυλή παρέμεινε μόνο με 2.700 στρέμματα γης, τα περισσότερα από τα οποία ήταν ακατάλληλα για γεωργία.

1785: Η φυλή Ονέιντα προσέφερε στους Μοϊκανούς Στόκμπριτζ τμήμα των γεωργικών εκτάσεων και των δασών τους. Οι Μοϊκανοί αποδέχονται την προσφορά και μετακομίζουν στο Νέο Στόκμπριτζ, κοντά στη λίμνη Ονέιντα.

1826: Ο συγγραφέας Τζέιμς Φένιμορ Κούπερ δημοσιεύει το βιβλίο του «Ο τελευταίος των Μοϊκανών».

Σήμερα ο πληθυσμός των Μοϊκανών ανέρχεται σε περίπου 3.500 άτομα.

Πηγές

Patrick Frazier «The Mohicans of Stockbridge» 1994

James W. Oberly «A Nation of Statesmen: The Political Culture of the Stockbridge – Munsee Mohicans, 1815–1972» 2008