Η καταστροφή του Χίντενμπουργκ/Hindenburg

εξώφυλλο:Το αερόπλοιο Χίντενμπουργκ φλεγόμενο Gus Pasquarella, Public domain, via Wikimedia Commons

Ως Καταστροφή του Χίντενμπουργκ αναφέρεται η συντριβή του Γερμανικού επιβατηγού αερόπλοιου LZ 129 Hindenburg, η οποία συνέβη στις 6 Μαΐου 1937. Κατά την προσπάθεια του σκάφους να αγκυροβολήσει στην Ναυτική Αεροπορική Βάση του Λέικχερστ, στο Νιου Τζέρσεϊ, ξέσπασε πυρκαγιά στο πίσω τμήμα, με αποτέλεσμα 36 άνθρωποι να χάσουν τη ζωή τους.

Το Χίντενμπουργκ σηματοδότησε την αρχή και το τέλος των υπερατλαντικών αερόπλοιων. Το μήκους 245 μέτρων πηδαλιουχούμενο αερόπλοιο, γεμάτο με πάνω από 7 εκατομμύρια κυβικά πόδια υδρογόνου αποτελούσε τεχνολογικό επίτευγμα της εποχής του. Ωστόσο, η έκρηξή του άλλαξε για πάντα το τοπίο για σκάφη ελαφρύτερα του αέρα.

Μετά από περισσότερα από 30 χρόνια ταξιδιών με Ζέπελιν — στα οποία δεκάδες χιλιάδες επιβάτες διάνυσαν πάνω από ένα εκατομμύριο μίλια, σε περισσότερες από 2.000 πτήσεις, χωρίς ούτε έναν τραυματισμό — η εποχή του επιβατηγού αερόπλοιου έφτασε στο τέλος της μέσα σε λίγα λεπτά.

Το Χίντενμπουργκ ήταν το τελευταίο επιβατηγό αεροσκάφος της πρώτης αεροπορικής εταιρείας στον κόσμο — η αεροσυνοδός Εμίλια Ίμχοφ/Emilie Imhoff ήταν η πρώτη αεροσυνοδός στην ιστορία της αεροπλοΐας — και ήταν ο συντομότερος τρόπος να διασχίσει κάποιος τον Ατλαντικό.

Οι επιβάτες του μπορούσαν να ταξιδέψουν από την Ευρώπη στη Βόρεια και Νότια Αμερική στο μισό χρόνο από το ταχύτερο υπερωκεάνιο και ταξίδευαν σε πολυτελείς εσωτερικούς χώρους, απολάμβαναν γεύματα σε μια κομψή τραπεζαρία, άκουγαν πιάνο σε ένα μοντέρνο σαλόνι, κοιμόντουσαν σε άνετες καμπίνες και μπορούσαν ακόμη και να καπνίζουν σε ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα του πλοίου.

**Ακολουθία καταστροφής Hindenburg από το Pathé Newsreel, που δείχνει την πλώρη να πλησιάζει στο έδαφος.** William Deeke/Pathe, Public domain, via Wikimedia Commons

Το Χίντενμπουργκ φλέγεται

Στις 6 Μαΐου 1937, το Χίντενμπουργκ που μετέφερε 61 μέλη πληρώματος και 36 επιβάτες, λόγω καιρικών συνθηκών έφτασε καθυστερημένα στην Αεροναυτική Βάση Λέικχερστ στο Νιου Τζέρσεϋ. Εν μέσω ισχυρών ανέμων, βροχής και κεραυνών το σκάφος αιωρούνταν στην περιοχή, σύμφωνα με μαρτυρίες, για περίπου μία ώρα, αφού η προσγείωσή του με τέτοιες συνθήκες ήταν αντίθετη με τους κανονισμούς. Ωστόσο, τη στιγμή που το αερόπλοιο ξεκίνησε την προσεδάφιση, ο καιρός βελτιωνόταν. Το Χίντενμπουργκ φαίνεται να κινείτο με αρκετά μεγάλη ταχύτητα κατά την προσγείωση και για κάποιο λόγο, ο κυβερνήτης επιχείρησε υψηλή προσέγγιση, αγκυροβολώντας στο έδαφος από ύψος περίπου 200 ποδιών. Λίγο μετά την πρόσδεση, αυτόπτες μάρτυρες ανέφεραν μια μπλε λάμψη στην κορυφή του αερόπλοιου ακολουθούμενη από φλόγα προς το τμήμα της ουράς του σκάφους. Την φλόγα διαδέχθηκε σχεδόν ταυτόχρονα μια έκρηξη που γρήγορα κατέκλυσε το σκάφος με αποτέλεσμα να συντριβεί στο έδαφος σκοτώνοντας 36 ανθρώπους. Οι θεατές παρακολουθούσαν με τρόμο καθώς επιβάτες και πλήρωμα καίγονταν ζωντανοί ή πηδούσαν στο κενό. Όπως μετέδωσε ο Χερμπ Μόρισον στο ραδιόφωνο:

«Τυλίχτηκε στις φλόγες…θεέ μου, αυτό είναι τρομερό…ωωω!! οι άνθρωποι».

Την επομένη αυτής της φρικτής τραγωδίας, οι εφημερίδες άρχισαν να εικάζουν για την αιτία της καταστροφής. Μέχρι αυτό το περιστατικό, τα Γερμανικά Ζέπελιν ήταν ασφαλή και εξαιρετικά επιτυχημένα. Συζητήθηκαν και ερευνήθηκαν πολλές θεωρίες όπως δολιοφθορά, μηχανική βλάβη, εκρήξεις υδρογόνου, αστραπές, ακόμα και η πιθανότητα να καταρρίφθηκε.

Το Υπουργείο Εμπορίου και το Ναυτικό ηγήθηκαν των ερευνών για την καταστροφή του Χίντενμπουργκ, αλλά και το FBI (Ομοσπονδιακό Γραφείο Ερευνών) παρόλο που δεν είχε δικαιοδοσία. Ο Πρόεδρος Ρούζβελτ ζήτησε από όλες τις κυβερνητικές υπηρεσίες να συνεργαστούν στην έρευνα.

Θεωρίες δολιοφθοράς

Αμέσως άρχισαν να κυκλοφορούν θεωρίες περί δολιοφθοράς. Ο κόσμος πίστευε ότι ίσως το Χίντεμπουργκ υπέστη δολιοφθορά για να πληγεί το Ναζιστικό καθεστώς του Χίτλερ. Οι θεωρίες επικεντρώθηκαν για βόμβα που τοποθετήθηκε στο αερόπλοιο ή άλλο είδος δολιοφθοράς από κάποιον στο σκάφος. Ο Διευθυντής του Υπουργείου Εμπορίου Ρόζενταλ πίστευε ότι αιτία ήταν η δολιοφθορά. Σύμφωνα με υπόμνημα προς τον διευθυντή του FBI με ημερομηνία 11 Μαΐου 1937, όταν ο Άντον Βίτεμμαν/Anton Wittemann, ο τρίτος στη διοίκηση του Χίντεμπουργκ που ανακρίθηκε μετά την τραγωδία, είπε ότι ο Μαξ Προύς/Max Pruss, ο Έρνστ Λίμαν/ Ernst Lehmann και ο ίδιος είχαν προειδοποιηθεί για πιθανό περιστατικό δολιοφθοράς. Δεν υπήρξε ένδειξη ότι οι ισχυρισμοί του εξετάστηκαν και δεν προέκυψαν άλλα στοιχεία που να υποστηρίζουν την πιθανότητα δολιοφθοράς.

Μηχανική βλάβη

Ορισμένοι υπέδειξαν πιθανή μηχανική βλάβη. Πολλοί από το πλήρωμα εδάφους που κλήθηκαν αργότερα στην έρευνα ανέφεραν ότι το Χίντεμπουργκ ερχόταν πολύ γρήγορα και εκτιμούν ότι ο κυβερνήτης έθεσε τις μηχανές σε πλήρη όπισθεν για να επιβραδύνει το σκάφος. Προέκυψαν εικασίες ότι αυτό μπορεί να προκάλεσε μηχανική βλάβη με αποτέλεσμα την πυρκαγιά από την έκρηξη υδρογόνου. Αυτή η θεωρία στηρίζεται μόνο στη φωτιά στο ουραίο τμήμα του σκάφους και σε τίποτα άλλο. Τα Ζέπελιν είχαν μεγάλο ιστορικό και υπάρχουν λίγα στοιχεία που να υποστηρίζουν αυτήν την εικασία.

Αριστερή άποψη του Γερμανικού αερόπλοιου Zeppelin LZ 129 «Hindenburg» που καίγεται στο Lakehurst, New Jersey. Στη φωτογραφία, το πίσω τμήμα του καίγεται αλλά το πλοίο είναι ακόμα πάνω από το έδαφος και το ρύγχος είναι κεκλιμένο απότομα προς τα επάνω. Cofod, Arthur Jr, Public domain, via Wikimedia Commons

Κατάρριψη

Η επόμενη θεωρία και ίσως η πιο εξωπραγματική, περιλαμβάνει την κατάρριψη του αερόπλοιου. Η έρευνα επικεντρώθηκε σε αναφορές για ίχνη που βρέθηκαν στο πίσω μέρος του αεροδρομίου σε απαγορευμένη περιοχή. Ωστόσο, υπήρχαν πολλοί θεατές που επρόκειτο να παρακολουθήσουν το εκπληκτικό γεγονός της προσγείωσης, ώστε αυτές οι πατημασιές θα μπορούσαν να έχουν γίνει από οποιονδήποτε. Στην πραγματικότητα, το Ναυτικό είχε συλλάβει μερικά αγόρια που είχαν μπει κρυφά στο αεροδρόμιο από αυτή την κατεύθυνση. Υπήρξαν επίσης αναφορές για αγρότες που πυροβολούσαν αερόπλοια επειδή περνούσαν πάνω από τα κτήματά τους. Ορισμένοι έφτασαν στο σημείο να ισχυριστούν ότι φαρσέρ κατέρριψαν το αερόπλοιο. Οι περισσότεροι απέρριψαν αυτές τις κατηγορίες ως ανόητες και η επίσημη έρευνα δεν τεκμηρίωσε ποτέ τη θεωρία ότι το Χίντενμπουργκ καταρρίφθηκε.

**Η στιγμή που το Χίντενμπουργκ προσέκρουσε στο έδαφος** Murray Becker/Associated Press, Public domain, via Wikimedia Commons

Υδρογόνο και έκρηξη

Η δημοφιλέστερη θεωρία που υπήρξε ευρέως αποδεκτή αφορούσε το υδρογόνο. Το υδρογόνο είναι εξαιρετικά εύφλεκτο αέριο και οι περισσότεροι άνθρωποι πίστευαν ότι κάτι προκάλεσε ανάφλεξη του υδρογόνου, με αποτέλεσμα την έκρηξη και τη φωτιά. Στην αρχή της έρευνας, προέκυψε η ιδέα ότι οι άγκυρες μετέφεραν στατικό ηλεκτρισμό στο αερόπλοιο, που προκάλεσε την έκρηξη. Ωστόσο, ο αρχηγός του πληρώματος εδάφους αρνήθηκε τον ισχυρισμό από το γεγονός ότι οι γραμμές πρόσδεσης δεν ήταν αγωγοί στατικού ηλεκτρισμού. Πιο αξιόπιστη ήταν η άποψη ότι το μπλε τόξο που φαίνεται στην ουρά του αερόπλοιου λίγο πριν τυλιχτεί στις φλόγες ήταν κεραυνός και προκάλεσε την έκρηξη του υδρογόνου. Η θεωρία αυτή τεκμηριώθηκε από την παρουσία των κεραυνών που αναφέρθηκαν στην περιοχή.

Η θεωρία της έκρηξης υδρογόνου έγινε αποδεκτή ως ο λόγος της έκρηξης και οδήγησε στο τέλος της πτήσης αερόπλοιων και την απόρριψη του υδρογόνου ως αξιόπιστου καυσίμου. Πολλοί υπέδειξαν την ευφλεκτότητα του υδρογόνου και αναρωτήθηκαν γιατί δεν χρησιμοποιήθηκε το ήλιο στο σκάφος. Είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι το προηγούμενο έτος συνέβη ένα παρόμοιο γεγονός σε ένα αερόπλοιο με ήλιο. Τελικά τι πραγματικά προκάλεσε το τέλος του Χίντενμπουργκ;

**Κομμάτι από το περίβλημα του Hindenburg, που τηρείται στο Steven F. Udvar-Hazy Center** I, FranksValli, CC BY-SA 3.0 via Wikimedia Commons

Ο Άντισον Μπέιν/Addison Bain, συνταξιούχος μηχανικός της NASA και ειδικός στο υδρογόνο, πιστεύει ότι έχει τη σωστή απάντηση. Δηλώνει ότι ενώ το υδρογόνο μπορεί να συνέβαλε στη φωτιά, αλλά δεν ήταν ο ένοχος. Για να το αποδείξει αυτό, αναφέρει ορισμένα αποδεικτικά στοιχεία:

-Το Χίντενμπουργκ δεν εξερράγη αλλά κάηκε σε πολλά σημεία.

-Το αερόπλοιο αιωρείτο για αρκετά δευτερόλεπτα μετά την έναρξη της φωτιάς. Ορισμένοι αναφέρουν ότι συνετρίβη μετά από 32 δευτερόλεπτα.

-Κομμάτια φλεγόμενου περιβλήματος έπεσαν στο έδαφος.

-Η φωτιά δεν ήταν χαρακτηριστική πυρκαγιάς υδρογόνου. Στην πραγματικότητα, το υδρογόνο δεν προκαλεί ορατές φλόγες.

-Δεν αναφέρθηκαν διαρροές αφού στο υδρογόνο είχε προστεθεί σκόρδο για εύκολη ανίχνευση.

Μετά από χρόνια εξαντλητικών ταξιδιών και έρευνας, ο Μπέιν αποκάλυψε αυτό που πιστεύει ότι είναι η απάντηση στο μυστήριο του Χίντεμπουργκ. Η έρευνά του δείχνει ότι το περίβλημα του Χίντενμπουργκ, ήταν καλυμμένο με εξαιρετικά εύφλεκτο υλικό από νιτρική κυτταρίνη ή οξική κυτταρίνη, που προστέθηκε για να βοηθήσει με την ακαμψία και την αεροδυναμική. Το περίβλημα ήταν επίσης επικαλυπτόμενο με ρινίσματα αλουμινίου, συστατικό του καυσίμου πυραύλων, για να αντανακλά το φως του ήλιου και να εμποδίζει το υδρογόνο να θερμαίνεται και να διαστέλλεται. Ο Μπέιν ισχυρίζεται ότι αυτές οι ουσίες, αν και απαραίτητες κατά τη κατασκευή, οδήγησαν άμεσα στην καταστροφή του αερόπλοιου. Οι ουσίες έπιασαν φωτιά από μια ηλεκτρική σπίθα που προκάλεσε το κάψιμο του περιβλήματος και σε αυτό το σημείο, το υδρογόνο έγινε το καύσιμο της ήδη υπάρχουσας πυρκαγιάς. Ως εκ τούτου, ο πραγματικός ένοχος ήταν το περίβλημα του αερόπλοιου. Το ειρωνικό σημείο αυτής της ιστορίας είναι ότι το 1937 οι Γερμανοί κατασκευαστές Ζέπελιν, το γνώριζαν αυτό. Μια χειρόγραφη επιστολή στο αρχείο Ζέπελιν αναφέρει:

«Η πραγματική αιτία της πυρκαγιάς ήταν η ανάφλεξη του υλικού κάλυψης που προκλήθηκε από εκκενώσεις ηλεκτροστατικής φύσης».

Ακολουθεί το σχετικό video από την καταστροφή του Χίντενμπουργκ