Ροβέρτος Α΄ της Σκωτίας/Robert the Bruce (1274-1329)

Ο Ροβέρτος Μπρους διετέλεσε βασιλιάς της Σκωτίας επί δύο δεκαετίες (25 Μαρτίου 1306 – 7 Ιουνίου 1329). Υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής της ανεξαρτησίας της Σκωτίας, σύγχρονος του Ουίλιαμ Ουάλλας και ένας από τους πιο αγαπητούς εθνικούς ήρωες της Σκωτίας.

Παιδικά χρόνια και οικογένεια

Ο πρώτος από τον Οίκο Μπρους που έφτασε στην Σκωτία μαζί με τον Δαυίδ Ι (1124) ήταν ο Ρόμπερτ ντε Μπρους Ι, 1^ος Λόρδος του Άναντεϊλ οπότε και του δόθηκαν τα εδάφη του Άναντεϊλ στο Ντάμφρις και το Γκάλογουεϊ. Ο Ροβέρτος Μπρους ήταν ένα από τα δέκα παιδιά και ο μεγαλύτερος γιος του Ρόμπερτ ντε Μπρους VI, Λόρδου του Άναντεϊλ και της Μάρτζορι, κόμισσας του Κάρικ. Η μητέρα του ήταν αρκετά σκληρή και δυναμική γυναίκα αφού σύμφωνα με τον θρύλο κρατούσε τον πατέρα του αιχμάλωτο μέχρι να συμφωνήσει να την παντρευτεί. Από την μητέρα του κληρονόμησε την κομητεία του Κάρικ και από τον πατέρα του διεκδίκησε τα δικαιώματά του στον θρόνο της Σκωτίας. Η οικογένεια των Μπρους κατείχε επίσης απέραντες εκτάσεις στο Άμπερντίνσαϊρ, στην Κομητεία Άντριμ, στο Ντάραμ, στο Έσσεξ, στο Μίντλσεξ και στο Γιορκσάιρ.

**Προτομή Ροβέρτου του Μπρους στο Εθνικό Μνημείο Γουάλας** Otter [CC BY-SA]

Ο Ροβέρτος Μπρούς γεννήθηκε στις 11 Ιουλίου 1274, πιθανότατα στο κάστρο Τέρνμπερι του Έιρσερ, στην καρδιά του βασιλείου της μητέρας του. Ελάχιστα είναι γνωστά για την νεανική του ηλικία, αλλά το βέβαιο είναι ότι μεγάλωσε με τον Άγγλο – Νορμανδικό πολιτισμό της βόρειας Αγγλίας και τον Γαλατικό πολιτισμό της νότιο – ανατολικής Σκωτίας.

Γεννημένος σε Αγγλο-Νορμανδική οικογένεια, ο Ροβέρτος είχε από μικρός σχέση με τα βασιλικά δρώμενα. Ο πατέρας του, Ρόμπερτ ντε Μπρούς VI ήταν Λόρδος της Άναντεϊλ και τρισέγγονος του βασιλιά Δαυίδ Ι της Σκωτίας. Η μητέρα του Μάρτζορι, ήταν κόμισσα του Κάρικ, καταγόμενη από τον Ιρλανδό βασιλιά Μπράιαν Μπόρου. Η αδελφή του Ισαβέλλα, έγινε βασίλισσα της Νορβηγίας όταν παντρεύτηκε τον βασιλιά Ερρίκο ΙΙ, πολύ πριν ο Ρόμπερτ ανέλθει στο θρόνο της Σκωτίας ενώ ο παππούς του Ρόμπερτ V, ήταν επίσης Λόρδος της Άναντεϊλ.

Το φθινόπωρο του 1290, η Μαργαρίτα της Νορβηγίας, η οποία ήταν η επτάχρονη κληρονόμος του Σκωτσέζικου θρόνου, πέθανε εν πλω. Ο θάνατός της προκάλεσε θύελλα διαφωνιών σχετικά με το ποιος πρέπει να διαδεχθεί το θρόνο και ο Ρόμπερτ V (παππούς του Ροβέρτου) ήταν ένας από τους ενάγοντες.

Ο Ρόμπερτ V, με τη βοήθεια του γιου του Ρόμπερτ VI, κατέλαβε αρκετά προπύργια στα νοτιοδυτικά της Σκωτίας την περίοδο μεταξύ 1290 και 1292. Φυσικά, ο νεαρός Ροβέρτος υποστήριξε την αξίωση του παππού του για το θρόνο, αλλά αυτός τελικά δόθηκε στον Τζον Μπάλλιολ.

**Βασιλέας Ιωάννης της Σκωτίας – Τζον Μπάλλιολ** Forman Armorial (produced for Mary, Queen of Scots) [Public domain]

Εκπαίδευση

Ο Ροβέρτος Μπρους μεγάλωσε μιλώντας τρείς γλώσσες, αφού μπορούσε να διαβάζει και να γράφει στην Άγγλο – Νορμανδική γλώσσα των Σκώτο – Νορμανδών συνομηλίκων του και της οικογένειας του πατέρα του, ενώ μιλούσε την Γαλατική γλώσσα της γενέτειράς του Κάρικ και τα αρχαία Σκωτσέζικα της οικογένειας της μητέρας του. Ως διάδοχος μεγάλης κομητείας και ευγενής, ο Ροβέρτος ήταν γνώστης των Λατινικών της γλώσσας των διαταγμάτων, της θρησκείας και των προσκυνητών. Ο Ροβέρτος και τα αδέλφια του έλαβαν εκπαίδευση σε πολλά θέματα όπως πολιτική, νομοθεσία, φιλοσοφία, ιστορία και λογοτεχνία. Διάβασε όλες τις θρυλικές ιστορίες που κυκλοφορούσαν στον 12^ο αιώνα όπως το μυθιστόρημα του Καρλομάγνου «Φιεράμπρας» και την υπεράσπιση της Ρώμης από τον Αννίβα.

Ο Ροβέρτος ανέθεσε σε αρκετούς συγγραφείς να καταγράψουν την νίκη του Μπάννοκμπερν και τις υπόλοιπες στρατιωτικές του επιτυχίες. Οι χρονικογράφοι Ζαν Λε Μπέλ (1290 – 1370) και Τόμας Γκρέυ ανέφεραν ότι τους ανέθεσε να γράψει την ιστορία του: «ο ίδιος ο βασιλιάς Ροβέρτος αυτοπροσώπως» ενώ τα τελευταία χρόνια της ζωής του κάλεσε τους Δομινικανούς μοναχούς να διδάξουν τον γιο του Δαυίδ. Ένα κοινοβουλευτικό έγγραφο του 1364 κατέγραψε το μεγάλο ενδιαφέρον του Ροβέρτου για αρχαίους βασιλείς και πρίγκιπες στους οποίους αναζητούσε καθοδήγηση στην διοίκηση του βασιλείου του τόσο σε καιρό πολέμου όσο και σε καιρό ειρήνης.

Οι δάσκαλοι του νεαρού Ροβέρτου και των αδελφών του στα πρώτα χρόνια ήταν κληρικοί από τον ευρύτερο κύκλο της οικογένειας του. Τα έντονα γεγονότα που συνέβησαν θα αναγκάσουν τους γονείς του να ακολουθήσουν μια πιο ειδικευμένη εκπαίδευση σε θέματα όπως τις ιπποδρομίες, το κυνήγι, την ξιφομαχία, θέματα δικαστικής συμπεριφοράς, πρωτόκολλο, ομιλία, μουσική, χορό, στα οποία εκπαιδεύτηκαν τα παιδιά τους πριν την ηλικία των 10 ετών. Οι ηγετικές και οι στρατιωτικές ικανότητες έπρεπε πάντα να διέπονται από τον κώδικα ιπποτισμού γι’ αυτό δάσκαλος του ήταν ένας από τους ιππότες της συνοδείας του παππού του στην Σταυροφορία.

Η εκπαίδευση θα αποτελούσε καθοριστικό παράγοντα για τις ικανότητες του Ροβέρτου στον πόλεμο και τις επιτυχίες του στην μάχη. Η οικογένεια μετακινήθηκε κατά καιρούς σε διαφορετικά κάστρα ιδιοκτησίας τους στην κομητεία του Κάρικ. Ο Ροβέρτος και όλα τα αδέλφια από την οικογένεια του Μπρους (Εδουάρδος, Νιλ ντε Μπρους, Θωμάς, Αλέξανδρος) έμαθαν από την παιδική τους ηλικία να κερδίζουν την υποστήριξη των Γαλατών ευγενών σύμφωνα με τις Γαλατικές παραδόσεις που επικρατούσαν στο Κάρικ, τις Εβρίδες και την Ιρλανδία. Υπήρχαν πολλές οικογένειες ευγενών στις συγκεκριμένες περιοχές που σχετίζονταν με την οικογένεια Μπρους και της είχαν προσφέρει υπηρεσίες. Η παιδική εκπαίδευση του Ροβέρτου εξηγεί τις ικανότητές του να μάχεται ως αναβάτης σε μικρά γεροδεμένα άλογα στις επιδρομές ή να μετατρέπει βάρκες σε πολεμικά πλοία.

Σχέσεις με τον Ουίλιαμ Ουάλλας

Ο βασιλιάς Εδουάρδος Ι της Αγγλίας γνωστός ως η Σφύρα των Σκωτσέζων προσπάθησε κατά τη διάρκεια της βασιλείας του να μετατρέψει την Σκωτία σε φεουδαρχικό κράτος. Φυσικά, αυτό δεν άρεσε στους Σκωτσέζους και σύντομα ο Εδουάρδος βρέθηκε να αντιμετωπίζει εξεγέρσεις και επαναστάσεις. Ο Ουίλιαμ Ουάλλας ηγήθηκε εξέγερσης εναντίον του στην οποία συμμετείχε ο Ροβέρτος, πιστεύοντας ότι η Σκωτία έπρεπε να παραμείνει ανεξάρτητη από την Αγγλία.

Η μάχη της Γέφυρας του Στίρλινγκ, τον Σεπτέμβριο του 1997, ήταν ένα καταστροφικό πλήγμα για τους Άγγλους. Λίγο μετά, τα εδάφη της οικογένειας Μπρους λεηλατήθηκαν από τα στρατεύματα του Εδουάρδου ως αντίποινα για το ρόλο της οικογένειας στην εξέγερση.

Το 1298, ο Ροβέρτος διαδέχθηκε τον Ουάλλας ως ένας από τους Κηδεμόνες της Σκωτίας μαζί με τον Τζον Κόμιν, ο οποίος θα γινόταν ο βασικός αντίπαλός του για το θρόνο της χώρας. Ο Ρόμπερτ παραιτήθηκε μετά από μόλις δύο χρόνια, όταν κλιμακώθηκαν οι συγκρούσεις με τον Κόμιν, ενώ υπήρχαν φήμες ότι ο Τζον Μπάλλιολ θα αποκαθίστατο ως βασιλιάς παρά την παραίτησή του το 1296.

Αντ’ αυτού, η Σκωτία διοικείτο χωρίς μονάρχη υπό την καθοδήγηση των Κηδεμόνων της Σκωτίας, μέχρι το 1306, ένα χρόνο μετά τη σύλληψη, τον βασανισμό και την εκτέλεση του Ουάλλας.

**Η δολοφονία του Comyn στην εκκλησία Greyfriars στο Dumfries, όπως την φαντάστηκε ο Felix Philippoteaux, εικονογράφος του 19ου αιώνα** Henri Félix Emmanuel Philippoteaux [Public domain]

Άνοδος στον θρόνο

Στις αρχές του 1306, έλαβαν χώρα δύο πολύ σημαντικά γεγονότα που θα καθόριζαν το μέλλον της Σκωτίας. Τον Φεβρουάριο, προέκυψαν διαφωνίες μεταξύ Κόμιν και Ροβέρτου και κατά τη διάρκεια μιας διαμάχης, ο Ροβέρτος μαχαίρωσε και σκότωσε τον Κόμιν σε μια εκκλησία στο Νταμφρίς με αποτέλεσμα να αφορισθεί από τον Πάπα Κλήμη V. Όταν ο βασιλιάς Εδουάρδος έμαθε για το θάνατο του Κόμιν και επειδή είχε άμεση σχέση μαζί του το θεώρησε αυτό ως εσκεμμένη συνωμοσία. Ο γιος του Κόμιν, Ιωάννης ΙV, μεταφέρθηκε για την ασφάλειά του αμέσως στην Αγγλία και τέθηκε υπό τη φροντίδα ενός ευγενή που μεγάλωνε τα παιδιά του Εδουάρδου.

Λίγες εβδομάδες αργότερα, στις αρχές Μαρτίου, πεθαίνει ο πατέρας του Ροβέρτου, ο 6^ος Λόρδος του Αναντέϊλ,. Με τον πατέρα του πλέον νεκρό και τον Κόμιν δολοφονημένο, ο Ροβέρτος ήταν ο κύριος διεκδικητής του Σκωτσέζικου θρόνου.

Ο Ροβέρτος του Μπρους στέφθηκε βασιλιάς στις 25 Μαρτίου 1306, αλλά μια επίθεση από τον στρατό του Εδουάρδου τον αναγκάζει να εγκαταλείψει τη χώρα και να καταφύγει στην Ιρλανδία, συγκεντρώνοντας δικό του στρατό και το 1307 επιστρέφει στη Σκωτία, όπου εκτός από τα στρατεύματα του Εδουάρδου, λεηλάτησε και τα εδάφη των Σκωτσέζων ευγενών που υποστήριζαν τον Άγγλο βασιλέα ως κυβερνήτη της Σκωτίας. Το 1309, ο Ροβέρτος συγκρότησε το πρώτο του κοινοβούλιο.

**Η Βίβλος του Χόλκαμ απεικονίζει τη μάχη του Μπάννοκμπερν** Ian Bremner [Public domain]

Η μάχη στο Μπάννοκμπερν

Τα επόμενα χρόνια, ο Ροβέρτος συνέχισε να πολεμά κατά των Άγγλων και κατάφερε να ανακτήσει μεγάλο μέρος των Σκωτικών εδαφών. Η διασημότερη νίκη του έλαβε χώρα στο Μπάννοκμπερν το καλοκαίρι του 1314. Την άνοιξη, ο μικρότερος αδερφός του, ο Έντουαρντ, πολιορκούσε το Κάστρο Στέρλινγκ και ο βασιλιάς Εδουάρδος ΙΙ αποφάσισε ότι ήταν η κατάλληλη στιγμή να κινηθεί βόρεια και να ανακτήσει το Στέρλινγκ. Ο Ροβέρτος, όταν πληροφορήθηκε τα σχέδιά του, συγκέντρωσε τον στρατό του και μετακινήθηκε στην περιοχή πέριξ του Μπάννοκ Μπέρν (=Ρυάκι Μπάννοκ) με σκοπό να αναχαιτίσει τα Αγγλικά στρατεύματα.

Ο στρατός της Σκωτίας υστερούσε αριθμητικά, με δύναμη περίπου 5.000 έως 10.000 άνδρες, σε σύγκριση με την Αγγλική δύναμη που ήταν υπερδιπλάσια σε μέγεθος. Ωστόσο, παρά την αριθμητική υπεροχή, οι Άγγλοι δεν περίμεναν να συναντήσουν κάποια αντίσταση από τη Σκωτία, έτσι αιφνιδιάστηκαν εντελώς στη στενή, πεδινή περιοχή του βάλτου, όταν οι λογχοφόροι του Ροβέρτου επιτέθηκαν από την δασώδη πλαγιά. Με τους Άγγλους τοξότες στο πίσω μέρος του σχηματισμού, το ιππικό αποδεκατίστηκε γρήγορα και ο στρατός υποχώρησε. Ο βασιλιάς Εδουάρδος λέγεται ότι μόλις και μετά βίας απέδρασε.

Μετά την νίκη στο Μπάννοκμπερν, ο Ροβέρτος έγινε πιο τολμηρός στις επιθέσεις του. Δεν περιοριζόταν πλέον στο να αμύνεται υπερασπιζόμενος την Σκωτία, αλλά έκανε επιδρομές στις παραμεθόριες περιοχές της βόρειας Αγγλίας και στο Γιορκσάϊρ.

Το 1315, ο Ροβέρτος επιτέθηκε στα Αγγλικά στρατεύματα στην Ιρλανδία, κατόπιν αιτήματος του Ντόναλλ ο Νιλ, βασιλιά του Τάιρον, ενός από τα ανατολικά βασίλεια της Γαελικής Ιρλανδίας. Ένα χρόνο αργότερα, ο μικρότερος αδελφός του Έντουαρντ, στέφθηκε Ανώτατος Βασιλιάς της Ιρλανδίας, δημιουργώντας προσωρινά δεσμούς μεταξύ Ιρλανδίας και Σκωτίας. Ο Ροβέρτος προσπάθησε επί αρκετά χρόνια να δημιουργήσει συμμαχία μεταξύ των δύο χωρών, αλλά τελικά κατέρρευσε, καθώς οι Ιρλανδοί θεωρούσαν την κατοχή της Σκωτίας ίδια με την κατοχή της Αγγλίας.

Η διακήρυξη του Άρμπροθ

Το 1320, ο Ροβέρτος αποφάσισε ότι βιώσιμη μέθοδος για την ανεξαρτησία της Σκωτίας αποτελεί η διπλωματία και όχι η στρατιωτική δύναμη. Η Διακήρυξη του Άρμπροθ, η οποία αργότερα χρησίμευσε ως πρότυπο για τη Διακήρυξη Ανεξαρτησίας της Αμερικής, εστάλη στον Πάπα Ιωάννη XXII. Το έγγραφο περιλάμβανε όλους τους λόγους για τους οποίους η Σκωτία πρέπει να θεωρηθεί ανεξάρτητο έθνος. Εκτός από την αναφορά των φρικαλεοτήτων που διέπραξε ο βασιλιάς Εδουάρδος ΙΙ στο λαό της χώρας, η διακήρυξη ανέφερε συγκεκριμένα ότι αν και ο Ροβέρτος Μπρους είχε σώσει τη χώρα από την Αγγλική κυριαρχία, οι ευγενείς δεν θα δίσταζαν να τον αντικαταστήσουν αν ήταν ανίκανος να κυβερνήσει.

Ένα από τα αποτελέσματα της διακήρυξης ήταν ότι ο Πάπας ήρε τον αφορισμό του Ροβέρτου, ο οποίος είχε τεθεί σε ισχύ από τότε που δολοφόνησε τον Κόμιν το 1306. Περίπου οκτώ χρόνια μετά την Διακήρυξη του Άρμπροθ την οποία υπέγραψαν περισσότεροι από πενήντα Σκωτσέζοι ευγενείς και αξιωματούχοι, ο βασιλιάς Εδουάρδος ΙΙΙ, ο 14χρονος γιος του Εδουάρδου ΙΙ, υπέγραψε την Συνθήκη του Εδιμβούργου – Νορθάμπτον. Αυτή η συνθήκη διακήρυξε την ειρήνη μεταξύ Αγγλίας και Σκωτίας και αναγνώρισε τον Ροβέρτο Μπρούς ως νόμιμο βασιλιά της Σκωτίας.

**Ο Ροβέρτος Μπρους με την δεύτερη σύζυγό του Ελισάβετ του Μπούργκ**

Οικογένεια

Ο Ροβέρτος νυμφεύθηκε δύο φορές και με την πρώτη σύζυγο Ισαβέλλα ντε Μαρ απέκτησε την Μάρτζορι Μπρους, η οποία παντρεύτηκε τον Γουόλτερ Στιούαρτ VI Υψηλό Κηδεμόνα της Αγγλίας (1315) από τον οποίο γέννησε τον Ροβέρτο ΙΙ της Σκωτίας.

Με την δεύτερη σύζυγο του Ελισάβετ του Μπούργκ απέκτησε:

– Μαργαρίτα (πέθανε το 1347) παντρεύτηκε (1345) τον Γουλιέλμο της Μοραβίας V Λόρδο του Σάδερλαντ με τον οποίο απέκτησε τον Ιωάννη (1346–1361).

– Ματίλντα (πέθανε το 1353) παντρεύτηκε τον Τόμας Ισαάκ με τον οποίο απέκτησε δυο κόρες, τάφηκε στο αβαείο του Ντανφέρμλιν.

– Δαυίδ ΙΙ της Σκωτίας.

– Ιωάννη (1324 – 1327) πέθανε σε βρεφική ηλικία.

Νόθα τέκνα του Ροβέρτου Μπρους ήταν τα εξής:

–Ροβέρτος Μπρους, Λόρδος του Λίντεσνταλ (πέθανε το 1332) που σκοτώθηκε στην μάχη του Ντούπλιν Μούρ.

–Γουόλτερ του Όντιστουν, πέθανε πριν από τον πατέρα του

–Μαργαρίτα Μπρους, παντρεύτηκε τον Ροβέρτο Γκλεν.

–Ελισσάβετ Μπρους, παντρεύτηκε τον Σερ Γουόλτερ Όλιφαντ.

–Χριστίνα Μπρους, ίσως δεν ήταν τέκνο του Ροβέρτου, ταυτίζεται με την Χριστίνα του Κάρικ που συνελήφθη το 1329.

–Νάιλ του Κάρικ (πέθανε το 1346) πιθανότατα γιος του Νελ Μπρους αδελφού του Ροβέρτου, σκοτώθηκε στην μάχη του Νέβιλς Κρος.

Θάνατος και κληρονομιά

Μετά από δύο έτη ασθένειας, ο Ροβέρτος Μπρους πέθανε στις 7 Ιουνίου 1329 στην βίλα του Κέρντρος κοντά στο Νταμπάρτον σε ηλικία 54 ετών. Αν και εικάζεται ότι ο θάνατός του προκλήθηκε από λέπρα, δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι υπέφερε από την ασθένεια. Ο καθηγητής ανθρωπολογίας Andrew Nelson στο Πανεπιστήμιο του Δυτικού Οντάριο το 2016 μελέτησε το κρανίο και το πόδι του Ροβέρτου και κατέληξε:

«Ο πρόσθιος ρινικός σπόνδυλος σε υγιές άτομο έχει σχήμα δακρύου. Σε ένα άτομο με λέπρα, αυτή η δομή είναι διαβρωμένη και σχεδόν κυκλική. Ο ρινικός σπόνδυλος του βασιλιά έχει σχήμα δακρύου……Σε ένα άτομο με λέπρα, το άκρο του μεταταρσίου οστού θα ήταν αιχμηρό, σαν να είχε τοποθετηθεί σε ξύστρα μολυβιού. Αυτό το οστό δεν δείχνει τέτοια σημάδια».

Οι επιτυχίες του Ροβέρτου ήταν τεράστιες, άφησε ένα ισχυρό βασίλειο στα ασφαλή χέρια του λόρδου του Μόρεϊ μέχρι να ενηλικιωθεί ο γιος του, ενώ το μοναδικό του παράπονο ήταν ότι δεν μπόρεσε να εκπληρώσει την επιθυμία του για Σταυροφορία.

**Ανδριάντας του Ροβέρτου Μπρους στο πεδίο μάχης του Μπάννοκμπερν** Martin Kraft [CC BY-SA]

Ο θρύλος περιγράφει ότι ο Ροβέρτος Μπρους κρύφτηκε τον χειμώνα του 1306 – 1307 σε μια σπηλιά στην νήσο Ράθλιν έξω από τις βόρειες ακτές της Ιρλανδίας. Κάποια στιγμή παρατήρησε μια αράχνη να προσπαθεί να δημιουργήσει έναν ιστό για να συνδέσει δυο οροφές του σπηλαίου, η αράχνη απέτυχε τις δυο πρώτες φορές αλλά την τρίτη φορά το πέτυχε. Το παράδειγμα της αράχνης έδωσε στον Μπρους την έμπνευση να ξεκινήσει σκληρό πόλεμο με τους Άγγλους μέχρις εσχάτων. Τα Χρονικά περιγράφουν την απόφαση με την φράση «αν αποτύχεις την πρώτη φορά προσπάθησε ξανά και ξανά».

Γύψινο εκμαγείο κρανίου του Ροβέρτου Μπρούς στο Αββαείο Ντανφερμλάιν
Otter [CC BY-SA]

Ο θρύλος εμφανίστηκε για πρώτη φορά στο έργο του Γουόλτερ Σκοτ «Ιστορίες ενός παππού» με κεντρικό πρόσωπο όχι τον ίδιο τον Ροβέρτο Μπρους αλλά τον φίλο του Τζέιμς Ντάνγκλας ο οποίος συνήθιζε να ζει σε σπηλιές την εποχή που είχε εκδιωχθεί από τους Άγγλους. Το περιεχόμενο είναι περισσότερο λογοτεχνικό, αφού παρόμοιες ιστορίες είχαν καταγράψει οι Ισραηλινοί για τον βασιλιά Δαβίδ και οι Πέρσες με τον Μογγόλο στρατάρχη Ταμερλάνο και ένα μυρμήγκι. Άλλος ένας θρύλος περιγράφει την επίθεση που δέχτηκε ο Μπρους στην μάχη του Μπάννοκμπερν από τον βαριά οπλισμένο έφιππο Ερρίκο του Μπόχυν ενώ ο ίδιος κρατούσε μονάχα ένα τσεκούρι. Ο Μπρους στάθηκε στο έδαφος και την τελευταία στιγμή αφού κατάφερε να αποφύγει την λόγχη, στην συνέχεια σηκώθηκε και κατάφερε με το τσεκούρι του ένα χτύπημα στον αντίπαλο τόσο δυνατό που άνοιξε το κεφάλι του στα δυο. Ο Μπρους μετά τον θάνατο του Μπόχυν το μόνο που έκανε ήταν να εκφράσει την λύπη του επειδή στράβωσε ο άξονας από το τσεκούρι του. Ο θρύλος ήταν ενδεικτικός του Σκωτσέζικου λαού και των εθίμων του.

Μετά θάνατον, η καρδιά του Ροβέρτου αφαιρέθηκε και τάφηκε στο Αβαείο Μέλροουζ του Ροξμπουργκσάϊρ. Το υπόλοιπο σώμα του σφραγίσθηκε και φυλασσόταν στο Αβαείο Ντανφερμλάιν στη Φάιφ, αλλά ανακαλύφθηκε το 1818 όταν εργάτες εκτελώντας αρχαιολογικές ανασκαφές βρήκαν το φέρετρο. Προς τιμήν του έχουν στηθεί αγάλματα σε αρκετές πόλεις της Σκωτίας, συμπεριλαμβανομένου του Στέρλινγκ.