Κλέοβις & Βίτων…μια ιστορία ευτυχούς θανάτου

εξώφυλλο: Μαρμάρινα αγάλματα του Κλέοβι και Βίτονα (προσδιορίζονται από τις επιγραφές στη βάση) αφιερωμένα στους Δελφούς από την πόλη του Άργους, υπογεγραμμένα από τον ανδριαντοποιό Πολυμήδη του Άργους 580 π.Χ. Αρχαιολογικό Μουσείο Δελφών. en:User:Adam Carr [Public domain], via Wikimedia Commons

Γράφει ο Χείλων

Ο Κλέοβις και ο Βίτων ήσαν Αργείοι, υιοί της Κυδίππης, ιέρειας της θεάς Ήρας και έγιναν περιώνυμοι για την αδελφική τους αγάπη και στοργή που επέδειξαν προς την μητέρα τους.

Η Κυδίππη επιθυμούσε διακαώς να δεί από κοντά ένα μεγάλο άγαλμα της θεάς Ήρας. Όμως το άγαλμα ήταν μακριά, η Κυδίππη δεν ήταν σε θέση να περπατήσει και επιπλέον τα βόδια που επρόκειτο να σύρουν την άμαξά της δεν είχαν έλθει. Οπότε τα παιδιά της προκειμένου να ικανοποιήσουν την επιθυμία της μητέρας τους ζεύθηκαν στην άμαξα και την έσυραν καθ’ όλη την διαδρομή, περίπου οκτώ χιλιόμετρα (45 στάδια) από το στάδιο του Άργους μέχρι το Ηραίο. Όταν έφθασαν στον ναό οι παρευρισκόμενοι εξήραν την πράξη τους μακαρίζοντας ταυτόχρονα την μητέρα τους για την ευτυχία να έχει τέτοια τέκνα…………αυτοί δε εξαντλημένοι από την υπερπροσπάθεια, ξάπλωσαν έξω από τον ναό και κοιμήθηκαν.

Ο Κλέοβις και ο Βίτων κοιμούνται αποκαμωμένοι στις σκάλες του ναού, ενώ η ιέρεια μητέρα τους ζητά από τη θεά να τους ανταμείψει με το καλύτερο δώρο για τον άνθρωπο. Adam August Müller [Public domain], via Wikimedia Commons

Η Κυδίππη, συγκινημένη από την αφοσίωσή τους, ζήτησε από την Ήρα «το καλύτερο δώρο που θα μπορούσε να δώσει θεός σε άνθρωπο». Τότε η θεά τους χάρισε ανώδυνο θάνατο, καθώς το καλύτερο δώρο που μπορούσε να τους δώσει ήταν ο θάνατος την πιο ευτυχισμένη στιγμή (στην αρχαία Ελλάδα θεωρούσαν τον συγκεκριμένο θάνατο ως θεϊκή ανταμοιβή).

Σύμφωνα με άλλη εκδοχή η Κυδίππη είχε οριστεί να τελέσει θυσίες στον ναό της Ήρας αλλά τα βόδια που θα έσυραν την άμαξα βρέθηκαν νεκρά και προκειμένου να μην τιμωρηθεί με την ποινή του θανάτου διότι αμέλησε να τελέσει έγκαιρα το τελετουργικό, οι υιοί της έσυραν την άμαξα μέχρι τον ναό.

**Ο Σόλων προ του Κροίσου** Πίνακας του Χέρριτ φαν Χόντχορστ [Public domain], μέσω των Wikimedia Commons

Σόλων & Κροίσος

Ο Σόλων ο Αθηναίος (640 – 560 π.Χ) επισκέφτηκε τις Σάρδεις, πρωτεύουσα της Λυδίας, ως προσκεκλημένος του βασιλέα Κροίσου. Ο εν λόγω βασιλέας ήταν γνωστός για τους αμύθητους θησαυρούς που κατείχε, με συνέπεια να θεωρεί τον εαυτό του ως τον ευτυχέστερο άνθρωπο.

Κάποια στιγμή ρώτησε τον Σόλωνα «αν γνώριζε κάποιον ευτυχέστερο από αυτόν» θεωρώντας ότι τα πλούτη ήταν ο μοναδικός παράγοντας ευτυχίας. Όταν όμως ο Σόλων ανέφερε ως ευτυχέστερο άνθρωπο τον Τέλλο τον Αθηναίο ο οποίος, αφού έζησε έντιμα και άνετα και ανέθρεψε καλά τα παιδιά του, πέθανε ένδοξα, μαχόμενος υπέρ πατρίδος, τότε ο Κροίσος δυσαρεστήθηκε, και τον ρώτησε πάλι, εάν μετά τον Τέλλο, γνώρισε άλλον ευτυχέστερο, επιδιώκοντας να επιβεβαιώσει την ματαιοδοξία του.

Ο Σόλων ανέφερε τότε τον Κλέοβι και τον Βίτονα, καθότι τιμήθηκαν και θαυμάστηκαν πιο πολύ για την αδελφική τους αγάπη, την αφοσίωση προς την ηλικιωμένη μητέρα τους και πέθαναν με τον πιο γλυκό και ευτυχή θάνατο, συνοδευόμενοι από την αγάπη και εκτίμηση των συμπολιτών τους.

Τότε ο Κροίσος δυσαρεστημένος……απευθύνθηκε προς τον Σόλων ερωτώντας γιατί δεν τον κατατάσσει στους ευτυχείς ανθρώπους της γης;

**Κλέοβις & Βίτων_πίνακας του Νicolas Pierre Loir (1624-1679)_μουσείο Βουδαπέστης.** Nicolas-Pierre Loir [Public domain], via Wikimedia Commons

Ο Σόλων απάντησε στον Κροίσο, ότι επειδή το μέλλον είναι άγνωστο, ουδείς πρέπει να υπερηφανεύεται για την προσωρινή ευτυχία του. Αληθινά ευτυχής είναι εκείνος, ο οποίος τελειώνει ευτυχισμένα τη ζωή του. Διότι η ζωή του ανθρώπου μοιάζει με τους αγώνες…………..ο νικητής ανακηρύσσεται στο τέλος των αγώνων. Όμως οι σοφοί λόγοι του Σόλωνα, αντί να σωφρονίσουν τον υπερήφανο βασιλιά, τον εξόργισαν με αποτέλεσμα να διώξει τον Σόλωνα.

Ακολούθησε ο πόλεμος κατά του Κύρου, βασιλέα των Περσών όπου ο Κροίσος, νικήθηκε και έχασε το πλουσιότατο βασίλειό του, την πρωτεύουσα Σάρδεις και όλους τους θησαυρούς.

Αφού αιχμαλωτίσθηκε, κινδύνευσε να χάσει και την ίδια τη ζωή του, διότι ο Κύρος διέταξε να καεί ζωντανός.

Ενώ επρόκειτο να ανάψουν τη φωτιά, θυμήθηκε τα λόγια του Σόλωνα και φώναξε τρεις φορές το όνομά του «Σόλων – Σόλων – Σόλων»

Ο Κύρος νομίζοντας ότι επικαλείται κάποιον θεό τον ρώτησε ποιος ήταν αυτός που φώναζε το όνομά του..

Όταν ο Κροίσος διηγήθηκε τη συζήτησή του με το Σόλωνα και τα σοφά λόγια του, τότε ο Κύρος αντελήφθη την ορθότητα των λόγων του Σόλωνα, την οποία επιβεβαίωνε η οδυνηρή θέση του Κροίσου. Επειδή φοβήθηκε, μήπως κάποτε κι αυτός δυστυχήσει, διέταξε να κατεβάσουν τον Κροίσο από την σωρό των ξύλων και να του χαρίσουν τη ζωή.

Έπαινος θανάτου

Ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι οι Αργείοι προς τιμήν του Κλέοβι και Βίτονα κατασκεύασαν αγάλματα τα οποία τοποθέτησαν στους Δελφούς με το παρακάτω επίγραμμα:

Οίδε Βίτων Κλέοβις τα’ επί σώμασιν οικείοισιν

ζεύγλαν ζευξάμενοι, μητέρα ην αγέτην

Ήρας εις ιερόν, λαοί δε μιν εζήλωσαν

ευτεκνίας παίδων, η δε χαρείσα θεά

εύξατο, παίδε τυχείν του αρίστου δαίμονος αίσης,

ούνεκ ετίμησαν μητέρα την σφετέρην

αυτού δ’ ευνηέντε, λίπον βίον εν νεότητι,

ως τόδ’ άριστον εόν και μακαριότατον

Ιωάννου Στοβαίου «Ανθολόγιον»

————————

Ως ουδέν γλύκιον ης πατρίδος ουδέ τοκήων γίνεται.
Τίποτε γλυκύτερο από την πατρίδα και τους γονείς.

Όμηρος, 800-750 π.Χ