Οι «Βερβερικοί πόλεμοι» (1801-1805)

στις

γράφει ο Χείλων

Τον 16ο αιώνα, οι πειρατές των Μουσουλμανικών χωρών της Βόρειας Αφρικής διατηρούσαν τον έλεγχο των θαλάσσιων οδών στην Μεσόγειο θάλασσα. Την εποχή που οι Ηνωμένες Πολιτείες αποκτούσαν την ανεξαρτησία τους, τα μέλη της Βερβερικής ακτής ή ακτής της Βαρβαρίας (Τρίπολη, Αλγέρι, Μαρόκο και Τύνιδα) εκμεταλλεύονταν ήδη τα διερχόμενα εμπορικά πλοία επί 300 χρόνια. Η μέθοδος των πειρατών ήταν απλή………πλέοντας στην Μεσόγειο με μικρά και γρήγορα πλοιάρια, επιβιβάζονταν στα εμπορικά πλοία, εξουδετέρωναν την αντίσταση του πληρώματος και το αιχμαλώτιζαν. Τα πληρώματα παρέμεναν αιχμάλωτα μέχρι ότου οι χώρες προέλευσης πληρώσουν λύτρα για την απελευθέρωση τους και σε περίπτωση που δεν κατέβαλαν τα λύτρα τότε οι αιχμάλωτοι πωλούνταν στα σκλαβοπάζαρα. Με την πάροδο του χρόνου, οι περισσότερες χώρες προκειμένου να διασφαλίσουν την απρόσκοπτη διέλευση των πλοίων κατέβαλλαν στους Σουλτάνους ετήσιο φόρο ασφαλούς διέλευσης.

Ως τμήμα της Βρετανικής αυτοκρατορίας, τα πλοία των Αμερικανικών αποικιών προστατεύονταν από το Βασιλικό Ναυτικό και τις συνθήκες μεταξύ Βερβερικών κρατών και Αγγλίας. Ωστόσο, μόλις οι Ηνωμένες Πολιτείες έγιναν ανεξάρτητο έθνος, η προστασία αυτή έπαυσε να ισχύει και σύντομα η νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ αναγκάστηκε να συνάψει νέες συμφωνίες με τους Σουλτάνους της Βόρειας Αφρικής.

Μέχρι το 1796, οι καταβαλλόμενοι φόροι ήσαν μικροί (στην Τρίπολη για παράδειγμα, ήταν $56.000). Αλλά ο Πασάς της Τρίπολης, Γιουσούφ Καραμανλί, θεώρησε ότι μπορούσε να απαιτήσει υψηλότερο φόρο και απέστειλε μήνυμα προς τις Ηνωμένες Πολιτείες, απαιτώντας μια νέα συμφωνία. Το αίτημα έφτασε τον Μάρτιο του 1801, αμέσως μετά την εκλογή του Προέδρου Τόμας Τζέφερσον. Ο Τζέφερσον είχε προ πολλού διαφωνήσει με την πολιτική του συγκεκριμένου φόρου και θεωρούσε ότι είναι προτιμότερο να οργανώσει πολεμικό Ναυτικό, απ’ ότι να ενδίδει στις συνεχώς αυξανόμενες απαιτήσεις των Σουλτάνων.

Thomas_Jefferson
Thomas_Jefferson

Ο Τζέφερσον απέστειλε μια «ναυτική μοίρα παρατήρησης» η οποία αποτελείτο από τρεις φρεγάτες – την Πρέζιτεντ, την Φιλαδέλφεια και την Έσσεξ – και το συνοδευτικό πολεμικό ιστιοφόρο Εντερπράϊζ. Ο αμερικανικός στόλος έφτασε στο Γιβραλτάρ την 1 Ιουλίου 1801, υπό την διοίκηση του πλοιάρχου Ρίτσαρντ Ντέϊλ ο οποίος κατά την άφιξή του στις 10 Μαΐου του 1801, πληροφορήθηκε ότι η Τρίπολη είχε κηρύξει πόλεμο εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών.

Με την αποστολή του να έχει μετατραπεί από απλή νηοψία σε εμπόλεμη, ο Ντέϊλ διέταξε τον ελλιμενισμό της μοίρας στην Τρίπολη, διότι διαπίστωσε ότι το λιμάνι προστατευόταν από βραχώδη ύφαλο ο οποίος το καθιστούσε δυσπρόσβλητο. Την πόλη προστάτευε επίσης μια μεγάλη Ακρόπολη και άλλα μικρότερα φρούρια, με θέα στο λιμάνι. Ο Ντέϊλ δεν είχε δώσει σαφείς οδηγίες για επίθεση στην πόλη και ήταν απρόθυμος να πάρει την κατάσταση στα χέρια του. Αντί να αναλάβει επιθετική ενέργεια, διέταξε το στόλο του να συνοδεύει τα Αμερικανικά πλοία στο λιμάνι και διατήρησε έναν αδύναμο αποκλεισμό της Τρίπολης.

Ενώ ο Ντέϊλ επέλεξε παθητική στάση στη Μεσόγειο, ορισμένοι από τους αξιωματικούς του επιθυμούσαν πολεμική εμπλοκή με τους πειρατές.  Ο κυβερνήτης του Εντερπράϊζ υπολοχαγός Άντριου Στέρρετ την 1 Αυγούστου 1801, νικά την κορβέτα Τρίπολη η οποία έχασε 60 από τα 80 μέλη του πληρώματος, ενώ το Εντερπράϊζ δεν υπέστη απώλειες. Αυτή η ενέργεια έδειξε μια κύρια αδυναμία των πειρατών της «Βαρβαρίας». Τα ελαφρά πλοία τους, ήταν επανδρωμένα με πληρώματα που δεν είχαν εκπαιδευθεί σε ναυτικές επιχειρήσεις. Ωστόσο, παρόλο που η νίκη του Στέρρετ ήταν ξεκάθαρη, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν είχαν ακόμη κηρύξει επίσημα τον πόλεμο στην Τρίπολη και επομένως δεν μπορούσε να διεκδικήσει το πλοίο ως έπαθλο.

Έτσι η κορβέτα επέστρεψε στην βάση και τα πυροβόλα ρίχτηκαν στη θάλασσα. Ο δε Πασάς αντιμετώπισε τον καπετάνιο της κορβέτας με οργή διατάσσοντας να ξυλοκοπηθεί δημοσίως και στη συνέχεια να περιφερθεί στην πόλη ιππεύοντας έναν γάιδαρο κινούμενο προς τα πίσω.

Το 1802 Απριλίου, ο πλοίαρχος Ντέϊλ επέστρεψε στις Ηνωμένες Πολιτείες και παραιτήθηκε από το Πολεμικό Ναυτικό. Αντικαταστάθηκε από τον πλοίαρχο Ρίτσαρντ Μόρρις ο οποίος έφτασε στο Γιβραλτάρ τον Ιούνιο, με έναν πρόσθετο στόλο επτά φρεγατών και ενός συνοδευτικού. Η άφιξη του Μόρρις στην Μεσόγειο με τη γυναίκα και το παιδί του στην ναυαρχίδα καταδείκνυε ότι δεν είχε την πρόθεση να συνεχίσει ενεργά τον πόλεμο στην Τρίπολη. Αν και οι εντολές του ήταν «όλος ο στόλος να βρίσκεται στην Τρίπολη», επέλεξε να συνεχίσει την πολιτική του Ντέϊλ ενεργώντας ως συνοδεία στα Αμερικανικά εμπορικά πλοία που έπλεαν προς διάφορους προορισμούς της Μεσογείου. Η μόνη επιθετική κίνηση προς την Τρίπολη ήταν να στείλει τον καπετάνιο Αλεξάντερ Μούρεϋ στην Τρίπολη με την φρεγάτα Αστερισμό με αποστολή να επιτηρεί το λιμάνι. Το Σεπτέμβριο του 1803, ο Μόρρις ανακλήθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες. Έξαλλος με την έλλειψη πρωτοβουλίας, ο Τζέφερσον τον αποτάσσει από το ναυτικό όταν το ναυτοδικείο αποφαίνεται διοικητική ανεπάρκεια.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονταν σε πόλεμο με την Τρίπολη επί δύο έτη, χωρίς να έχουν σημειώσει αξιόλογη πρόοδο. Όμως ο νέος διοικητής της μοίρας Μεσογείου επρόκειτο να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο το ναυτικό των ΗΠΑ διεξήγαγε τις επιχειρήσεις στην Τρίπολη.

Edward_Preble
Edward_Preble

Ο αρχιπλοίαρχος Έντουαρντ Πρέμπλ ανέλαβε την διοίκηση τον Ιούνιο 1803. Ήταν βετεράνος του Ομοσπονδιακού ναυτικού και είχε διατελέσει αιχμάλωτος των Βρετανών στην διαβόητη φυλακή Τζέρσεϊ. Ο Πρέμπλ είχε την φήμη ευέξαπτου και αυταρχικού, αλλά ήταν αποδεκτός για το θάρρος, την δίκαιη κρίση και την πείρα του ως ναυτικός.

Κατά την άφιξη στη Μεσόγειο, ο Πρέμπλ αφοσιώθηκε στην αναδιοργάνωση του στόλου και των κυβερνητών σύμφωνα με τους δικούς του κανόνες. Στο πλοίο Σύνταγμα (Constitution) ο Πρέμπλ ανέθεσε καθήκοντα ναυαρχίδας. Θα χειριζόταν και διευθετούσε κάθε περίπτωση πειθαρχίας και ναυτικής συμπεριφοράς του στόλου. Οι νέοι κυβερνήτες που υπάγονταν στον Πρέμπλ επρόκειτο να γίνουν ήρωες του αμερικανικού ναυτικού, όπως οι Στέφεν Ντεκατούρ, Τζέϊμς Λώρενς, Ισαάκ Χούλ, Ντέϊβιντ Πόρτερ, Τσάρλς Στιούαρτ και Ουίλλιαμ Μπέϊνμπριτζ.

Τον Οκτώβριο του 1803, οι άνδρες του Πρέμπλ αντιμετωπίζουν την πρώτη μεγάλη αντιπαράθεση με τον εχθρό στην Τρίπολη. Στις 31 Οκτωβρίου, ο καπετάνιος Ουίλλιαμ Μπέϊνμπριτζ είχε προσαράξει το Φιλαδέλφεια σε ένα αχαρτογράφητο ύφαλο κοντά στην είσοδο στο λιμάνι της Τρίπολης προσπαθώντας να αναχαιτίσει δύο εχθρικά πλοία, όντας ανυπεράσπιστος κατά των πειρατών. Προσπάθησε να ελαφρύνει το πλοίο ρίχνοντας τα κανόνια στη θάλασσα και κόβοντας το κατάρτι, αλλά το πλοίο παρέμενε σφηνωμένο στον ύφαλο.

Μη έχοντας άλλη επιλογή, ο Μπέϊνμπριτζ παραδίδεται στους Τριπολίτες και κατά έναν ειρωνικό τρόπο το πλοίο απελευθερώνεται από τον ύφαλο μόνο του μετά από δύο ημέρες. Οι Τριπολίτες καταλαμβάνουν το πλοίο και το μεταφέρουν στο λιμάνι για να συμμετάσχει στην θαλάσσια προστασία. Αυτή η κατάσταση δεν ήταν μόνο ενοχλητική στους Αμερικανούς, αλλά με την προσθήκη του Φιλαδέλφεια η ναυτική δύναμη της Τρίπολης αυξήθηκε σε μεγάλο βαθμό.

Ο Πρέμπλ συνειδητοποίησε ότι δεν υπήρχε πιθανότητα επανάκτησης του Φιλαδέλφεια από την Τρίπολη και ότι το πλοίο έπρεπε να καταστραφεί. Αποφάσισε να σταλεί ένα απόσπασμα από δολιοφθορείς το οποίο θα επιβιβάζετο στην φρεγάτα και θα την κατέστρεφε. Επικεφαλής του αποσπάσματος των 70 εθελοντών ήταν ο υπολοχαγός Στέφεν Ντεκατούρ. Το σχέδιο ήταν να πλεύσει στο λιμάνι την νύχτα χρησιμοποιώντας ένα πειρατικό πλοίο που είχαν καταλάβει και είχαν μετονομάσει σε Ατρόμητος. Το σκαρί του Ατρόμητου θα βοηθούσε στην συγκάλυψη των Αμερικανών και χρησιμοποιώντας έναν οδηγό που μιλούσε Αραβικά θα ταυτοποιούσαν το πλοίο ως «χρήζον επισκευών» ζητώντας άδεια να δέσουν παράλληλα με το Φιλαδέλφεια. Στη συνέχεια θα επιβιβάζονταν σε αυτό – θα το πυρπολούσαν και θα διέφευγαν με τον Ατρόμητο. Στις 4 Φεβρουαρίου του 1804, ο Ατρόμητος μπήκε στο λιμάνι της Τρίπολης. Στις 10:00 μ.μ., πλεύρισε το Φιλαδέλφεια και ζήτησε την άδεια να δέσει παράλληλα. Οι πειρατές ανακάλυψαν το τέχνασμα την απάτη, αλλά μέχρι τότε οι άνδρες του Ντεκατούρ είχαν ήδη επιβιβασθεί στο Φιλαδέλφεια.

Ο Decatur μαχόμενος με Τριπολιτική κανονιοφόρο
Ο Decatur μαχόμενος σε Τριπολιτική κανονιοφόρο

Μετά από μια σύντομη βίαιη μάχη σώμα με σώμα οι Αμερικανοί ανακατέλαβαν το πλοίο, το πυρπόλησαν και διέφυγαν. Το ηρωικό κατόρθωμα του Ντεκατούρ προκάλεσε εθνική αίσθηση και το Κογκρέσο αναγνωρίζοντας το κατόρθωμα τον παρασημοφορεί και τον προάγει στον βαθμό του κυβερνήτου. Στην ηλικία των είκοσι πέντε ετων ο Ντεκατούρ έγινε ο νεότερος κυβερνήτης στο ναυτικό.

Η πυρπόληση του Φιλαδέλφεια
Η πυρπόληση του Φιλαδέλφεια

Μετά την καταστροφή του Φιλαδέλφεια ο Πρέμπλ σχεδιάζει να επιτεθεί κατευθείαν στην πόλη της Τρίπολης. Πιέζοντας τον Καραμανλί πασά, ο Πρέμπλ ήλπισε να αναγκάσει την Τρίπολη να δεχθεί ειρήνη με τις Ηνωμένες Πολιτείες και να κερδίσει την ελευθερία του Μπέϊνμπριτζ και του πληρώματος. Η απώλεια του Φιλαδέλφεια στα ρηχά νερά απέδειξε ότι ο Πρέμπλ χρειαζόταν πλοία ρηχής πλεύσης για την επίθεση. Έτσι δανείσθηκε δύο μικρές κανονιοφόρους και δύο βομβάρδες από τον βασιλιά Φερδινάνδο IV των Δύο Σικελιών (βασίλειο που προέκυψε από την ένωση των βασιλείων της Νάπολης και της Σικελίας). Τότε σχεδίασε μια σειρά επιθέσεων τον Αύγουστο του 1804.

Η πρώτη επίθεση εκδηλώθηκε στις 3 Αυγούστου. Ενώ οι αμερικανικές κανονιοφόροι ασχολούνταν με τον στόλο των Τριπολιτικών κανονιοφόρων, οι βομβάρδες θα επιτίθεντο στην πόλη, ενόσω η φρεγάτα Σύνταγμα (Constitution) θα βομβάρδιζε τα παράκτια πυροβόλα. Οι Τριπολίτες είχαν 11 κανονιοφόρους για να αντιμετωπίσουν την αμερικανική επίθεση. Η αμερικανική δύναμη υστερούσε αριθμητικά και σαν να μην έφτανε αυτό διασπάστηκε λόγω ισχυρών ανέμων, με αποτέλεσμα μόνο τρεις κανονιοφόροι να εισέλθουν στο λιμάνι. Επί δυόμιση ώρες η μάχη μαινόταν και τελικά οι Αμερικανοί κατόρθωσαν να επιβιβασθούν σε έξι από τα σκάφη του εχθρού, εκ των οποίων τρία κατελήφθησαν και τρία βυθίστηκαν.

O βομβαρδισμός της Τρίπολης_λιθογραφία_Βιβλιοθήκη Κογκρέσου
O βομβαρδισμός της Τρίπολης_λιθογραφία_Βιβλιοθήκη Κογκρέσου

Το Constitution εξουδετέρωσε το παράκτιο πυροβολικό και στη συνέχεια έστρεψε τα πυρά στο φρούριο του Πασά. Καθ’ όλη την διάρκεια των συγκρούσεων υπήρξαν μόνο δεκατέσσερις Αμερικανικές απώλειες. Κατά τη διάρκεια του Αυγούστου, εκδηλώθηκαν τέσσερις ακόμα επιθέσεις και η πόλη βομβαρδιζόταν επί δύο νύχτες, προκαλώντας στους κατοίκους τρόμο. Μετά από κάθε επίθεση ο Πρέμπλ έστελνε ένα μήνυμα στον Καραμανλί προτείνοντας διαπραγματεύσεις και προσφέροντας λύτρα $40.000 και στη συνέχεια, $50.000 σε αντάλλαγμα για την απελευθέρωση των κρατουμένων του Φιλαδέλφεια. Ο Καραμανλί παρέμεινε ανένδοτος, και ο Πρέμπλ συνέχισε τις επιθέσεις του.

Τον Σεπτέμβριο, ο Πρέμπλ εφαρμόζει ένα άλλο σχέδιο για τις επιδρομές στο λιμάνι της Τρίπολης. Αυτή τη φορά το πλοίο Ατρόμητος, φορτωμένο με εκατό βαρέλια πυρίτιδας, θα έπλεε στο λιμάνι με πλήρωμα εθελοντών.

Αφού ελάμβανε θέση ανάμεσα στον Τριπολιτικό στόλο, το πλήρωμα θα το εγκατέλειπε και κατόπιν θα ανατινάζονταν καταστρέφοντας ταυτόχρονα αρκετά από τα πλοία των πειρατών. Με επικεφαλής τον Ρίτσαρντ Σόμμερς και επανδρωμένο με δώδεκα εθελοντές το Ατρόμητος εισήλθε στο λιμάνι στις 4 Σεπτεμβρίου 1804. Λίγες στιγμές αφότου πλησίασε τα εχθρικά πλοία, οι πειρατές εντόπισαν τους Αμερικανούς και άρχισαν να βάλλουν από την Ακρόπολη. Δευτερόλεπτα αργότερα το Ατρόμητος εξερράγη και προφανώς, ένα άμεσο χτύπημα είχε πυροδοτήσει την πυρίτιδα καταστρέφοντας το πλοίο και σκοτώνοντας το πλήρωμα.

Τον ίδιο μήνα, ο αρχιπλοίαρχος Σάμιουελ Μπάρον φθάνει στην Τρίπολη με ενισχύσεις. Επειδή ήταν ανώτερος από τον Πρέμπλ θα αναλάμβανε την διοίκηση της μοίρας, αν και ο Υπουργός Ναυτικών Σμίθ ήλπιζε ότι ο Πρέμπλ θα συνέχιζε να υπηρετεί υπό τις διαταγές του Μπάρον. Θεωρώντας όμως αυτό ως υποβιβασμό, ο Πρέμπλ επέλεξε να επιστρέψει στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αναγνωριζόμενος ως ήρωας και εθνική προσωπικότητα, ο Πρέμπλ έλαβε επίσημες ευχαριστίες από το Κογκρέσο για τη διεξαγωγή της εκστρατείας στην Τρίπολη.

Ο αρχιπλοίαρχος Μπάρον συνέχισε τον αποκλεισμό της Τρίπολης, αλλά σταμάτησε τις επιθέσεις και εφήρμοσε μια νέα τακτική υπονομεύοντας την εξουσία του Πασά. Ο Αμερικανός Πρόξενος στην Τύνιδα, Ουίλλιαμ Ήτον, πρότεινε να αντικατασταθεί ο Γιουσούφ Καραμανλί με τον μεγαλύτερο αδελφό Χαμέτ που ήταν εξόριστος στην Αίγυπτο. Ο Ήτον συγκεντρώνει στην Αίγυπτο μισθοφορικό στρατό υποστηριζόμενος με ένα απόσπασμα πεζοναυτών από το αμερικανικό πλοίο Άργος. Μετά από ταξίδι 500 μιλίων, ο Ήτον φθάνει στην πόλη της Ντέρνα τον Απρίλιο.

Με τη βοήθεια των πλοίων Άργους, Σφήκας (Hornet) και Ναυτίλου, η Ντέρνα κατελήφθη και έτσι άνοιξε ο δρόμος προς την Τρίπολη. Φοβούμενος ότι η ανατροπή του ήταν θέμα ωρών, ο Γιουσούφ Καραμανλί συμφώνησε να διαπραγματευτεί ειρήνη και στις 4 Ιουνίου του 1805, αποδέχθηκε την προσφορά των 60.000$ για την απελευθέρωση των Αμερικανών κρατουμένων, υιοθετώντας μια νέα συμφωνία χωρίς φόρους. Ο στόχος των Η.Π.Α είχε επιτευχθεί

3 Σχόλια

  1. Ο/Η oxtapus λέει:

    Reblogged this on Oxtapus *beta.

    Μου αρέσει!

Τα σχόλια έχουν κλείσει.