Στο εξώφυλλο: H Σοφονίσβη ζητά την βοήθεια του Μασσανάση_πηγή wikipedia

Όταν γεννήθηκε ο Μασσανάσης ή Μασινίσσα, η Νουμιδία (σημερινό βόρειο τμήμα της Αλγερίας) ήταν μια χώρα απομονωμένη στην άκρη της Μεσογείου. Παρόλο που μεγάλες ομάδες πληθυσμού ζούσαν σε μεγάλα χωριά τα οποία είχαν τις προοπτικές να εξελιχθούν σε πόλεις, εντούτοις  τμήμα του πληθυσμού διαβιούσε στην ύπαιθρο ως «νομάδες»…..λέξη η οποία προέρχεται από την Νουμιδία.

Υπήρχαν δύο ομοσπονδίες φυλών, οι οποίες μπορούσαν να εξελιχθούν σε αυτόνομα βασίλεια. Στη δύση υπήρχαν οι Μασεσιλιανοί και ανατολικά οι Μασιλιανοί. Φαίνεται ότι το ανατολικό βασίλειο, ως πλησιέστερο, είχε την εύνοια των Καρχηδονίων και είναι πιθανό η Καρχηδόνα να είχε ενθαρρύνει ενεργά την άνοδο μιας φιλο-Καρχηδονικής δυναστείας που θα έλεγχε την δυτική Νουμιδία.

Ο Μασσανάσης ήταν γιός του βασιλέα Γάλα ή Γαία των Μασιλιανών και εκπαιδεύτηκε στην Καρχηδόνα, παρόλο που εκείνη την χρονική περίοδο τελούσε σε κατάσταση ομηρίας. Το 212 π.Χ σε ηλικία 30 ετών, υπηρέτησε ως επικεφαλής του Νουμιδικού ιππικού υπηρετώντας στις τάξεις των Καρχηδονίων στην Ιβηρία. Εκείνη την εποχή ήταν σε εξέλιξη ο Καρχηδονιακός πόλεμος (218 – 202 π.Χ) κατά τον οποίο ο Αννίβας εμάχετο κατά των Ρωμαίων. Την ίδια χρονική περίοδο οι Ρωμαίοι προσπάθησαν να καταλάβουν την Ισπανία, την οποία υπερασπιζόταν ο Ασδρούβας ο οποίος ήταν αδελφός του Αννίβα. Το 211 π.Χ νίκησε και σκότωσε τους δύο Ρωμαίους διοικητές, τον Γναίο Κορνήλιο Σκιπίωνα και τον Πόπλιο Κορνήλιο Σκιπίωνα, στο Καστούλο.

Παρά την ήττα οι Ρωμαίοι αναδιοργάνωσαν τον στρατό και τοποθέτησαν διοικητή τον Πόπλιο Κορνήλιο Σκιπίωνα, γιό του διοικητή που είχε σκοτώσει ο Ασδρούβας. Το 209 π.Χ. ο Σκιπίων κατέλαβε την Καρθάγη Νόβα (Καρχηδονιακή πρωτεύουσα στην Ιβηρία) και ο Μασσανάσης δραστηριοποιείται στην περιοχή τα επόμενα χρόνια. Ταυτόχρονα ο Ασδρούβας προσπαθεί μάταια να στείλει ενισχύσεις στον αδελφό του στην Ιταλία με αποτέλεσμα ο Καρχηδονιακός στρατός να υποχωρήσει στην Ανδαλουσία. Το 206 π.Χ υφίστανται αποφασιστική ήττα πλησίον της Ιλίππα και ο Σκιπίων καταλαμβάνει τα τελευταία οχυρά των Καρχηδονίων.

Εκείνη την στιγμή ο Μασσανάσης αντιλήφθηκε ότι η Ρώμη θα κέρδιζε τον πόλεμο. Έτσι ήλθε σε διαπραγματεύσεις με τους αντιπάλους και τα δύο μέρη συμφώνησαν, ότι εφόσον οι Ρωμαίοι εισέβαλλαν στην Αφρική ο Μασσανάσης θα τους βοηθούσε. Ο Μασιλιανός πρίγκηπας είχε σοβαρό λόγο να τηρήσει την συμφωνία, διότι εν τω μεταξύ είχε πεθάνει ο πατέρας του και το βασίλειο είχε καταληφθεί από τον αδελφό του Οιζάλκη. Οι Ρωμαίοι θα βοηθούσαν τον Μασσανάση να κερδίσει τον θρόνο.

Δυστυχώς η Ρώμη δεν «χτύπησε» αμέσως. Ο Σκιπίων εστάλη πρώτα στην Σικελία, όπου έπρεπε πρώτα να επανακτήσει την Ιταλία και κατόπιν να διασφαλίσει τα στενά της Μεσσίνα. Εν τω μεταξύ οι δύο αντίπαλες φατρίες, υπήρξαν εύκολα θύματα για έναν εξωτερικό εχθρό……τον Σίφακα βασιλέα των Μασεσιλιανών.

Ο Μασσανάσης ενώ ήταν ακόμη σε θέση να συνδράμει μια εκστρατεία των Ρωμαίων στην Αφρική……………όπως έπραξε βοηθώντας τον Λαέλιο (υποδιοικητή του Σκιπίωνα) στις επιδρομές εναντίον του Σίφακα…………εντούτοις κάποια στιγμή έχασε την θέση του ως διοικητής του ιππικού και όταν ο Σκιπίων εμφανίσθηκε στην Αφρική το 203 π.Χ, η συνεισφορά της Νουμιδίας ήταν μόλις διακόσιοι ιππείς.

Τώρα όμως που οι Ρωμαίοι ήσαν εκεί μπορούσε να ανακτήσει το χαμένο έδαφος και όταν στην μάχη που έγινε στην πεδιάδα της Νουμιδίας, ο Σίφαξ και ο Καρχηδόνιος διοικητής Ασδρούβας, ηττήθηκαν από τους Ρωμαίους, ο Μασσανάσης καταδίωξε τον Σίφακα στην πόλη Σύρτη όπου τον συνέλαβε αιχμάλωτο.

Μεταξύ των αιχμαλώτων ήταν και η σύζυγος του Σίφακα Σοφονίσβη (κόρη του Ασδρούβα) την οποία ο Μασσανάσης παντρεύτηκε και επειδή ο Σκιπίων ο Αφρικανός, φοβόταν πως η επιρροή της σε εκείνον θα μπορούσε να δυσμενής για τη Ρώμη, όπως ήταν και στον Σίφακα, ζήτησε να σταλεί αιχμάλωτη στη Ρώμη. Ο Μασσανάσης, για να την σώσει από την αιχμαλωσία τής έστειλε δηλητήριο, που εκείνη ήπιε ατάραχη.

Εν τω μεταξύ ο Αννίβας είχε επανέλθει στο προσκήνιο, αλλά στις 20 Οκτωβρίου 202 π.Χ, ο Σκιπίων τον νίκησε στην μάχη της Ζάμα όπου παραδόθηκε η Καρχηδόνα. Το ιππικό του Μασσανάση έπαιξε σημαντικό ρόλο σε αυτήν την μάχη με συνέπεια να ανταμειφθεί ο Μασσανάσης με τον θρόνο της Νουμιδίας, όπου βασίλευσε για περίπου μισόν αιώνα.

Κατά την περίοδο της βασιλείας του υπήρξε οικονομική ανάπτυξη. Οι πόλεις πολλαπλασιάστηκαν και μεγάλωσαν, το εμπόριο και η γεωργία αναπτύχθηκαν και το 179 π.Χ. η Νουμιδία παρουσίασε οικονομικό πλεόνασμα με αποτέλεσμα να πραγματοποιήσει δωρεά στο νησί της Δήλου, το οποίο σε ανταπόδοση του απέδωσε διαπιστευτήρια, ως αντιπρόσωπου του πολιτισμού στον Ελληνορωμαϊκό κόσμο. Μεταξύ των συναναστροφών του Σκιπίωνα περιλαμβάνετο και ο Έλληνας ιστορικός Πολύβιος ο Μεγαλοπολίτης, ο οποίος εκδήλωσε ενδιαφέρον για τον Μασσανάση, περιγράφοντάς τον ως καλλιεργημένο άνθρωπο, με αποστολή να εκπολιτίσει την Νουμιδία. Σημειώνεται ότι η θετική «εικόνα» που διαμορφώνεται για τον Μασσανάση προέρχεται εν πολλοίς από την ιστορική σκιαγράφηση του Πολυβίου.

Ως σύμμαχος της Ρώμης και γειτνιάζων με την Καρχηδόνα, πραγματοποιούσε συχνά επιδρομές, με αποτέλεσμα να προσεταιρισθεί λιμένες της όπως η Σαμπράθα, η Οία, κ.λ.π. Το 154 π.Χ οι Καρχηδόνιοι αποφάσισαν να ανταποδώσουν και άρχισαν να συγκεντρώνουν στρατό. Οι Ρωμαίοι όταν πληροφορήθηκαν το γεγονός από απεσταλμένους του Μασσανάση προσπάθησαν να επιτύχουν συμβιβασμό. Όμως ο Μασσανάσης συνέχισε τις επιδομές και το 151 π.Χ η Καρχηδόνα κήρυξε πόλεμο στην Νουμιδία. Ο βασιλέας που ήταν πλέον 94 ετών, νίκησε τους Καρχηδόνιους οι οποίοι είχαν αρχηγό τον Ασδρούβα.

Ο Μασσανάσης πέθανε το 148 π.Χ, αμέσως μετά την Ρωμαϊκή εισβολή. Ο Ρωμαίος ιστορικός Λίβιος καταγράφει ότι «ήταν τόσο ακμαίος και δραστήριος ώστε ανταγωνιζόταν νεώτερους και μάλιστα απέκτησε γιό σε ηλικία 86 ετών (Λίβιος, Περιοχαί 50.6)». Άφησε το βασίλειό του στους τρείς γιούς του Μικίψα – Γκουλούσα και Μαστανάβαλο.

Ο βασιλέας Ιουγούρθας – διάσημος πολέμιος της Ρώμης στα τέλη του 2^ου αιώνα – ήταν νόθος γιός του Μαστανάβαλου.