Ιστορικές αναδρομές σε γεγονότα που επηρέασαν – διαμόρφωσαν την ανθρώπινη εξέλιξη
Όταν ο Edward Gibbon το 1786-1787 στη Λοζάνη της Ελβετίας συνέγραφε τον 6ο και τελευταίο τόμο του έργου με τίτλο «Η Ιστορία της παρακμής και πτώσης της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας» είχε στην διάθεσή του ελάχιστες πηγές για την συγγραφή του περιβόητου κεφαλαίου της ιστορίας που αφορούσε στην κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης το 1453 από τους Οθωμανούς.
Ο Ιπποκράτης γεννήθηκε στη Κω, μάλλον το 460 ή 459 π.Χ. Θεωρείται 18ος στην σειρά των Ασκληπιαδών (κατά τον Σωρανό 20ος) από τον πατέρα του και 19ος απόγονος του Ηρακλή από την μητέρα του Φαιναρέτη, που ήταν μαία. Τις πρώτες γνώσεις για την ιατρική απέκτησε από τον πατέρα του Hρακλείδη, που ήταν ιατρός στο Ασκληπιείο της Κω και είναι βέβαιο ότι ανάμεσα στους εκπαιδευτές του συγκαταλέγονται ο Hρόδικος ο Σηλυβριανός, ο διάσημος ρήτορας Γοργίας ο Λεοντίνος και ο Δημόκριτος.
Εάν υπήρχε κάποιο Έθνος στον κόσμο που θα επέλεγε τον πόλεμο «για λόγους ζαχαροπλαστικής» αυτό θα ήταν η Γαλλία. Αυτό ακριβώς συνέβη το 1838, όταν η Γαλλία και το Μεξικό ενεπλάκησαν σε ένοπλη σύγκρουση διάρκειας 5 μηνών, η οποία έμεινε στην ιστορία ως «ο πόλεμος της ζαχαροπλαστικής».
Εκείνον τον Ιούλιο, πεντακόσια χρόνια πριν, μια παράδοξη μάστιγα έπληξε την πόλη του Στρασβούργου. Φαινομενικά χωρίς λόγο, εκατοντάδες πολίτες βρέθηκαν να χορεύουν μανιωδώς για μέρες, μέχρι που σωριάζονταν αναίσθητοι ή σε ορισμένες περιπτώσεις, έχαναν τη ζωή τους.
Ασκληπιός … Ο Ησίοδος τον αναφέρει ως άνθρωπο με θεϊκή καταγωγή. Ο Σοφοκλής ως τον πραΰνοντα τις νόσους άνθρωπο. Ο Σωκράτης, κατά τον Πλάτωνα, ονομάζει αυτόν μέγαν ιατρόν και διδάσκαλον της ιατρικής. Η λατρεία του άρχισε μάλλον τον 8ο αιώνα π.Χ. από την Θεσσαλία και διαδόθηκε από τους Δωριείς στη υπόλοιπη Ελλάδα.
Κατά την έναρξη του Πελοποννησιακού πολέμου (431-422 π.Χ.) η Σπάρτη ανέδειξε έναν στρατηγό ο οποίος επηρέασε την τακτική, την στρατηγική και την συμπεριφορά των μελλοντικών στρατιωτικών ηγετών.
Η μελέτη αυτή αντιμετωπίζει το βασικό επίσης πρόβλημα της οπλοθήκης των ιστορικών τους γνώσεων, τί τους παρέχεται στη Μέση Εκπαίδευση και πώς, με ποιούς φορείς, αν αυτές οι γνώσεις ανταποκρίνονται στις ανάγκες της εποχής και αν αυτές αφομοιώνονται με ουσιαστική ωφέλεια από τους νέους. _Απόστολος Ε. Βακαλόπουλος
Η αρχαία Ρώμη χαρακτηρίζεται από την ενσωμάτωση των Ετρουσκικών βασιλείων και την καθιέρωση δημοκρατικού πολιτεύματος. Οι αριστοκρατικές οικογένειες (οι Πατρίκειοι) δημιούργησαν ένα διοικητικό σύστημα τριών κλάδων που περιλάμβανε την Senatus Romanus (Σύγκλητο) την Comitia Centuriata (Λοχίτιδα Εκκλησία) την Comitia Tributa (Φυλέτιδα Εκκλησία) και δύο Consules (Ύπατους) με μονοετή θητεία οι οποίοι εκλέγονταν από την Λοχίτιδα Εκκλησία και είχαν εξουσίες βασιλέα. Ωστόσο, η ανάπτυξη της αυτοκρατορίας και το βάρος διοίκησης των νεοαποκτηθέντων επαρχιών κατά μήκος της Μεσογείου απαιτούσαν επιπλέον αξιωματούχους, προκειμένου να χειρισθούν ορισμένες από τις εξουσίες των Υπάτων. Μεταξύ αυτών ήσαν οι Πραίτορες (Praetor=δικαστής) οι Kυαίστορες (Quaestor = ταμίας) οι Δήμαρχοι (Tribunus) και οι Αγορανόμοι (Aediles).
Ο Γαληνός επηρέασε περισσότερο από κάθε άλλον ιατρό της αρχαιότητας, την εξέλιξη της ιατρικής στη Δύση, μέχρι την Αναγέννηση. Τα βιβλία του μεταφράσθηκαν στα Λατινικά και επικράτησαν ως κλασσικά συγγράμματα στις ιατρικές σχολές της Ευρώπης. Σ’ αυτό συνετέλεσε και το γεγονός, ότι υιοθετήθηκαν από τους Άραβες ιατρούς, οι οποίοι, με τη σειρά τους, επηρέασαν αποφασιστικά τη Μεσαιωνική Δύση.
Ο Περίλαος είχε φιλοτεχνήσει ομοίωμα ταύρου από χαλκό, προσαρμόζοντας λεπτούς αυλούς για την μεταφορά ήχων από την κοιλιά του ζώου προς τα ρουθούνια του και είχε ανοίξει κάτι σαν πόρτα σ᾽ ένα από τα πλευρά του. Στη συνέχεια το μετέφερε σαν δώρο προς τον Φάλαρι ο οποίος τον καλοσώρισε και έδωσε εντολές για την αφιέρωση του κατασκεύασματος στους θεούς.
Ο ψυχοπομπός ήταν θεός, πνεύμα ή δαίμονας με αποστολή να οδηγεί τα πνεύματα των νεκρών στον Κάτω Κόσμο. Η ιστορική μελέτη των μυθολογιών, αναδεικνύει μια σειρά από κοινά στοιχεία, συμπεριλαμβανομένης της πεποίθησης ότι η ψυχή χρειάζεται καθοδήγηση προς την μετά θάνατον ζωή. Η λέξη ψυχοπομπός σημαίνει «οδηγός των ψυχών» και στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν είναι ο κριτής του νεκρού, αλλά αυτός που τους οδηγεί στην κρίση. Ορισμένες μορφές ήσαν καλοπροαίρετες ή ακόμα και φιλικές, ενώ άλλες ήσαν πηγές βασανιστηρίων και πόνου.
Προσδοκίες και διαψεύσεις μετά την έκρηξη της επαναστάσεως του ᾽21_ Απόστολος Ε. Βακαλόπουλος
Λόγιος, δάσκαλος και συγγραφέας, με αξιόλογη πανεπιστημιακή μόρφωση και αναμορφωτική δράση στα εκπαιδευτικά πράγματα, εμπνεόμενη από τα ιδεώδη του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού. Οπαδός του Κοραή με σημαντική φιλοσοφική κατάρτιση, ήρθε σε σύγκρουση με την κατεστημένη εκκλησιαστική αντίληψη στο χώρο της παιδείας προωθώντας αλλαγές προς ένα ‹θετικού› τύπου εκπαιδευτικό πρότυπο.
Οι Αράπαχο ήταν φυλή Ινδιάνων των Μεγάλων Πεδιάδων η οποία αντιστάθηκε σθεναρά στην καταπάτηση των Μεγάλων Πεδιάδων από τους «λευκούς» μαζί με τους συμμάχους της Σεγιέν και Σιού.
Σε κάθε πόλεμο, πολλές ιστορίες μένουν στο ράφι για διάφορους λόγους. Μια απ’ αυτές είναι οι θάνατοι των κωφών ανθρώπων οι οποίοι για πάρα πολλά χρόνια έμειναν στο περιθώριο της ιστορίας λες και δεν έγιναν ποτέ.
Ένα ενδιαφέρον επιστημονικό πρόβλημα, που δέ μελετήθηκε καθόλου έως σήμερα και που αποτελεί κοινό αντικείμενο ειδικά της σύγχρονης Ελληνικής ιστορίας και γενικά της ψυχολογίας και της κοινωνιολογίας, αποτελεί η συναγωγή και η μελέτη των ποικίλων και διαφόρων φημών και διαδόσεων, που κυκλοφορούσαν έντονα μεταξύ των Ελλήνων μερικούς μήνες πριν και μετά την έκρηξη της επανάστασης του 1821 και που μνημονεύονται είτε σε έγγραφα της εποχής είτε και αργότερα στα απομνημονεύματα κ.λπ. διαφόρων Ελλήνων και ξένων αγωνιστών και παρατηρητών. _Απόστολος Ε. Βακαλόπουλος
Τα όπλα των Μακεδόνων.
Σελίδες 357-372 και εικόνες 1-6 από το συλλογικό έργο: «Στη Μακεδονία από τον 7ο αι. π.Χ. ως την ύστερη αρχαιότητα» σε επιμέλεια Δημητρίου Β. Γραμμένου από τις εκδόσεις ΖΗΤΡΟΣ
Γράφει ο καθηγητής κ. Παναγιώτης Β. Φάκλαρης
Τα αρχαία κείμενα αποτελούν γενικά για τη Μακεδονία φειδωλές πηγές πληροφοριών, ωστόσο μας παραδίδουν ορισμένες πληροφορίες για τα όπλα και την πολεμική τέχνη των Μακεδόνων, κυρίως κατά την εποχή ακμής του βασιλείου. Από την άλλη, την κυριότερη, διαχρονικότερη και ασφαλώς αμεσότερη πηγή πληροφοριών για το συγκεκριμένο αντικείμενο, συνιστούν τα ταφικά ευρήματα από την κυρίως Μακεδονία και τον γεωγραφικό χώρο επιρροής της.
Από τα μέσα του 18ου αιώνα ως τα χρόνια της ελληνικής Επανάστασης, μέσα στα χρόνια δηλαδή της ωρίμασης και της κορύφωσης του ελληνικού Διαφωτισμού, κυοφορήθηκαν έντονες γλωσσικές ζυμώσεις που σηματοδοτούν τις απαρχές του γλωσσικού ζητήματος στη νεότερη εποχή. Συγγραφείς και μεταφραστές, διαμεσολαβητές των νεωτερικών ιδεών της ευρωπαϊκής σκέψης, επιστήμης και παιδείας, βρέθηκαν αντιμέτωποι με το δίλημμα: να επιλέξουν ως γραπτή γλώσσα την ομιλουμένη ή την αρχαΐζουσα; Στη συζήτηση αυτή για το ποια γλώσσα ήταν η ενδεδειγμένη να καλλιεργηθεί και να καθιερωθεί ως «κοινή» γλώσσα, η οποία έλαβε συχνά τον χαρακτήρα πολεμικής αντιπαράθεσης, πήραν μέρος σημαντικοί λόγιοι όπως ο Ευγένιος Βούλγαρης, ο Δημήτριος Καταρτζής, ο Αδαμάντιος Κοραής, ο Παναγιώτης Κοδρικάς, ο Ιωάννης Βηλαράς, αλλά και ο Διονύσιος Σολωμός. Οι μαχητικές τους απόψεις διοχετεύθηκαν μέσα από προλογικά, κυρίως, κείμενα σε εκδόσεις ή άλλες δοκιμιακές μορφές του λόγου.
Οι Κουρήτες Δάκτυλοι ήσαν τρεις, πέντε ή εννέα Δαίμονες (πνεύματα) στους οποίους ανέθεσε η θεά Ρέα να προστατεύσουν τον νεογέννητο Δία από τις κανιβαλικές τάσεις του πατέρα του Κρόνου και αυτοί υπακούοντας, έκρυψαν το νεογνό σε μια σπηλιά στο όρος Ίδη (Ψηλορείτης) στην Κρήτη, πνίγοντας το κλάμα του στους ήχους φρενήρους χορού αναπαράστασης συγκρουόμενου δόρατος και ασπίδας.
Σε αυτό το εισαγωγικό κεφάλαιο γίνεται η ιστορική επισκόπηση των πολιτικών, κοινωνικών, οικονομικών και πολιτισμικών συνθηκών του ελληνισμού στη διάρκεια της μακράς αυτής περιόδου. Η Βιομηχανική Επανάσταση στην Αγγλία και η Γαλλική Επανάσταση θα αλλάξουν την εικόνα της Ευρώπης και του κόσμου. Η επιστημονική και τεχνολογική πρόοδος είναι ραγδαία, ενώ οι ιδέες του Διαφωτισμού εξαπλώνονται σε όλη την Ευρώπη. Κατά την περίοδο αυτή ο ελληνισμός βρίσκεται στο μεγαλύτερο μέρος του υπό οθωμανική κυριαρχία με εξαίρεση τη βενετική κυριαρχία σε λιγοστές περιοχές. Ο ελληνικός πληθυσμός υπό οθωμανική κυριαρχία υπάγεται στο μιλέτ των ορθοδόξων (το μιλέτ των Ρουμ) με αρχηγό τον Οικουμενικό Πατριάρχη, ο οποίος, εκτός από θρησκευτικές, αναλαμβάνει και διοικητικές αρμοδιότητες. Στον κυρίως ελλαδικό χώρο οι ορθόδοξοι είναι οργανωμένοι σε κοινότητες διοικούμενες από εκλεγμένους προκρίτους ή προεστούς. Οι Φαναριώτες διεισδύουν στην οθωμανική διοίκηση και αναλαμβάνουν την ηγεμονία στην ημιαυτόνομη Μολδοβλαχία. Συγχρόνως εξελίσσεται η άνοδος της εμπορικής τάξης και αναπτύσσεται ο παροικιακός ελληνισμός (Βενετία, Βιέννη, Βούδα, Πέστη, Παρίσι κ.α.). Αυτές οι οικονομικές, γεωπολιτικές, ιδεολογικές και πολιτισμικές εξελίξεις στον ευρωπαϊκό και στον ελληνικό χώρο θα συμβάλουν, ώστε να διαμορφωθεί στους Έλληνες ισχυρή εθνική συνείδηση, η οποία με τη σειρά της βρήκε την ιστορική έκφραση και δικαίωσή της στην Ελληνική Επανάσταση.
Ο σχεδόν άγνωστος Αγγλο-Ζανζιβαρινός πόλεμος του 1896 θεωρείται ως ο συντομότερος της ιστορίας, αφού διήρκεσε σχεδόν 40 λεπτά.
Ο χαρακτήρας των Ελλήνων_ Απόστολος Ε. Βακαλόπουλος
H Φραγκοκρατία και το δεσποτάτο του Μορέως_ Άννα Λαμπροπούλου – Αγγελική Πανοπούλου, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών
Φωτάκου, Απομνημονεύματα περί της Ελληνικής Επαναστάσεως
