Το ιστορικό πόνημα που φέρει τον τίτλο Περὶ Βασιλειῶν (Βασιλείαι) σώζεται σε ένα μοναδικό χειρόγραφο του 11ου αιώνα, στο οποίο κάποιος αναγνώστης ή κάτοχος χειρογράφου του 14ου αιώνα, προσέθεσε στο περιθώριό του το όνομα του εικαζόμενου συγγραφέα, ήτοι του Γενεσίου. Με μόνη εξαίρεση τον Ιωάννη Σκυλίτζη, την μαρτυρία του οποίου θα εξετάσουμε παρακάτω, ουδείς Βυζαντινός συγγραφέας κάνει λόγο για το εν λόγω κείμενο ή τον συγγραφέα αυτού. Συνεπώς, η χρονολογία της συγγραφής του έργου και η ακριβής ταυτότητα του συγγραφέα στηρίζεται ως επί τω πλείστον σε εσωτερικά κριτήρια.

«ΙC ΧΡ. Ιστορία Γαλαξειδίου ευγαλμένη από παλαιά χερόγραφα, μεμβράνια, σιζίλια, και χρυσόβουλλα αυθε­ντικά, οπού ευρίσκονται, και είναι και σώζονται εις το Βασιλικόν Μοναστήρι του Σωτήρος Χριστού, χτισμένο παρά του ποτέ αυθέντη και δεσπότη Κυρ Μι­χαήλ του Κομνηνού, ου αιώνια η μνήμη. Αμήν. Δια χειρός Ευθυμίου ιερομονάχου, έτος αψγ´ (1703) μηνί Μαρτίω. Κύριε δόξα σοι νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων Αμήν»

Το φαινόμενο της παιδείας εξετάζεται σε δύο υποκεφάλαια στη βάση της διάκρισης μεταξύ εκπαίδευσης και λογιοσύνης και κατά μήκος του χρονικού ορίου πριν και μετά το Διαφωτισμό. Στο δεύτερο υποκεφάλαιο η εκπαίδευση θα ενταχθεί στο αφήγημα περί Διαφωτισμού, καθώς επηρεάστηκε από αυτό. Λειτουργική κρίνεται η πραγμάτευση των θεμάτων που απασχόλησαν τους έλληνες διαφωτιστές και μέσα σ’ αυτά να ενταχθεί και το θέμα της ίδρυσης και λειτουργίας ελληνικών σχολείων.

Το καλοκαίρι του 324 π.Χ στην Ολυμπία ο απεσταλμένος του Μεγ. Αλεξάνδρου έκανε μια δυσάρεστη ανακοίνωση στους Έλληνες που είχαν συγκεντρωθεί για τους αγώνες της 114ης Ολυμπιάδας. Ήταν επιθυμία του βασιλέα, όπως όλες οι Ελληνικές πόλεις επαναφέρουν τους εξόριστους, επιστρέφοντας την ιθαγένεια και τα εδάφη τους. Το Διάταγμα των Εξορίστων αποσκοπούσε στην αναχαίτιση των μισθοφόρων που κατέκλυζαν τις νέες κατακτήσεις του Αλεξάνδρου.

Στο κεφάλαιο αυτό αναλύονται οι επιπτώσεις της προσάρτησης της Θεσσαλίας (1881) στις γαιοκτητικές σχέσεις της περιοχής, καθώς και στη συνολική εξέλιξη του αγροτικού ζητήματος στην Ελλάδα. Η δημιουργία των τσιφλικιών είχε δραματικές συνέπειες για τους Θεσσαλούς καλλιεργητές, οι οποίοι έπαψαν πλέον να απολαμβάνουν τα προνόμια που τους παρείχε το Οθωμανικό δίκαιο καιμετατράπηκαν σταδιακά σε απλούς αγρομισθωτές. Η σύγκρουση τσιφλικούχων-κολίγων συγκλόνισε την κοινωνική και πολιτική ζωή της χώρας στην περίοδο 1881-1910 και σηματοδότησε μια νέα πολιτική του ελληνικού κράτους (και ιδιαιτέρως των κυβερνήσεων του Χ. Τρικούπη) απέναντι στη μεγάλη ιδιοκτησία, το οποίο υπό την πίεση των νέων γαιοκτημόνων και μεγάλων κεφαλαιούχων του εξωτερικού έκανε τα πάντα προκειμένου να προστατεύσει την μεγάλη έγγειο ιδιοκτησία των τσιφλικιών. Στο συμπερασματικό μέρος, επισημαίνονται οι αρνητικές συνέπειες του θεσσαλικού ζητήματος για την εθνική οικονομία συνολικά, οι οποίες σε συνδυασμό με την σταφιδική κρίση του τέλους του 19ουαιώνα οδήγησαν σε αποτελμάτωση τη γεωργική παραγωγή και το αγροτικό ζήτημα στην Ελλάδα, μεταθέτοντας την οριστική επίλυσήτου για την περίοδο του Μεσοπολέμου.

Ο Εργαμένης γνωστός και ως Αρακαμάνης I ήταν ο επιφανέστερος βασιλέας της Μερόης (βασίλευσε από το 295 έως το 275 π.Χ.) πόλη του βασιλείου του Κούς (σημερινό Σουδάν) την οποία αποδέσμευσε από την Αιγυπτιακή κυριαρχία και βοήθησε να αναπτύξει αυτόνομο πολιτισμό.

Ο ιστορικός του Νεότερου Ελληνισμού έχει να κάνει μ᾽ ένα λαό που βρέθηκε επί αιώνες άλλοτε σα στοιχείο ηγεμονικό, άλλοτε σα στοιχείο πολιτικά υποταγμένο, αλλά οικονομικά και πολιτισμικά σημαντικό αν όχι πρωταρχικό, ανάμεσα σ᾽ άλλους λαούς, μέσα στα γεωγραφικά όρια υπερεθνικών πολι­τικών συγκροτημάτων (του ελληνιστικού κόσμου, του ανατολικού τμήματος της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, του Βυζαντίου, της Οθωμανικής αυτοκρατορίας), σκορπισμένος σε ενότητες λιγότερο ή περισσότερο συμπαγείς, έτσι που ήταν δύσκολο στο λαό αυτό να καθορίσει τα γεωγραφικά όρια της εθνικής του βάσης· ώστε, κι όταν ακόμα ο ιστορικός επιγράφει το βι­βλίο του Ιστορία της νεότερης Ελλάδας, είναι υποχρεωμένος, στην πραγματικότητα, ν᾽ ασχοληθεί με το σύνολο του Ελλη­νισμού, που ένα μεγάλο του μέρος και επί πολύ χρονικό διά­στημα, ακόμα κι ύστερα από την ίδρυση του Ελληνικού Κρά­τους, έμεινε έξω από τα σύνορά του. Ο όρος Ελλάδα παίρνει πάντα τή σημασία ενός κέντρου έλξης του Ελληνισμού, εκείνου βέβαια που, σκορπισμένος από αιώνες στις χώρες της Ανα­τολικής Μεσογείου και των Βαλκανίων, δεν έπαψε ποτέ να βρίσκεται σε στενή επαφή με τον Ελλαδικό Ελληνισμό και να παίζει στην Ιστορία του Ελληνικού Έθνους πρωτεύοντα ρόλο. _Ν.Σβορώνος_Επισκόπηση Νεοελληνικής Ιστορίας

Τερτσέτης Γεώργιος-Μάρκος (1800 – 1874) «Ο Γεώργιος Τερτσέτης και τα ευρισκόμενα έργα του»
 Έκδοση Βιβλιοθήκης της Βουλής των Ελλήνων (1984)
Ντίνος Κονόμος

Οι Φαναριώτες ως φαινόμενο της νεοελληνικής ιστορίας αποτέλεσε αμφιλεγόμενο θέμα και προκάλεσε αμηχανία στους Έλληνες ιστορικούς. Η τάση αυτή αποτυπώνεται στη μη ομόθυμη προσέγγιση του φαινομένου από την ελληνική ιστοριογραφία. Σε αντίθεση με τους άλλους «θεσμούς του Ελληνισμού», δηλαδή την Εκκλησία, τις κοινότητες, τα ένοπλα σώματα και την παιδεία, οι Φαναριώτες δεν εντάχθηκαν σ’ αυτούς από όλους τους ιστορικούς. Από την άλλη, συγγραφείς σύνθετων ιστορικών έργων με άμεσες ή έμμεσες φαναριώτικες καταβολές, όπως ο Ιάκωβος Ρίζος Νερουλός και ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος, απαριθμούν τους Φαναριώτες μαζί με τους υπόλοιπους θεσμούς, υιοθετώντας και γι’ αυτούς την ίδια υμνητική προσέγγιση που κάνουν και για τους άλλους. Υπογραμμίζουν, δηλαδή, ή και τονίζουν την προσφορά, κυρίως πολιτιστική, των Φαναριωτών στον Ελληνισμό της οθωμανικής περιόδου.

Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, Διονύσιος Α. Κόκκινος (1884-1967)

O Θεόδωρος Μετοχίτης ήταν Βυζαντινός ανώτατος αξιωματούχος, λόγιος και προστάτης των τεχνών. Από το 1305 έως το 1328 κατείχε τη θέση του προσωπικού συμβούλου (μεσάζων) ή του πρωθυπουργού όπως θα λέγαμε σήμερα, του αυτοκράτορα Ανδρονίκου Β’ Παλαιολόγου, αντικαθιστώντας τον προκάτοχό του Νικηφόρο Χούμνο.

Η μάχη της Ραφίας ή μάχη της Γάζας, διεξήχθη στις 22 Ιουνίου 217 π.Χ. μεταξύ των δυνάμεων του Πτολεμαίου Δ’ Φιλοπάτορα βασιλέα (Φαραώ) της Πτολεμαϊκής Αιγύπτου και του βασιλέα της Συρίας Αντιόχου Γ’ της αυτοκρατορίας των Σελευκιδών, κατά την διάρκεια των Συριακών πολέμων. Στην εν λόγω μάχη, γνωστή και ως «μάχη των ελεφάντων» επικράτησε ο Πτολεμαίος ο οποίος εξασφάλισε τον έλεγχο της Παλαιστινιακής περιοχής της Αιγύπτου.

Σε όλο το φάσμα της ιστορίας οι ατομικές μονομαχίες απετέλεσαν προσφιλή πρακτική επίλυσης διαφορών σε πολλές μορφές. Πριν αρκετούς αιώνες, ήταν σύνηθες φαινόμενο να βλέπουμε αξιοπρεπείς κυρίους να ερωτεύονται μια κυρία και να μονομαχούν μεταξύ τους με ξίφη, διεκδικώντας την αγάπη της, ενώ αργότερα στην Αμερικανική Άγρια Δύση, οι μονομαχίες ήσαν συχνότερες.