Ο Αλέξανδρος προχώρησε από την Πρίαπο προς την Ζέλεια με τη στρατιά έτοιμη για εμπλοκή. Προπορεύονταν για αναγνώριση οι σαρισσοφόροι ιππείς και περί τους 500 ψιλούς, ακολουθούσαν οι πεζοί σε διπλή σειρά και το ιππικό στα δύο άκρα της παράταξης. Στο τέλος βρίσκονταν τα σκευοφόρα. Κατά το απόγευμα συνάντησαν τους Πέρσες, που είχαν παραταχθεί πίσω από το σημαντικότερο κώλυμα της περιοχής, τον ποταμό Γρανικό (Μπιγκά, βορείως της συμβολής του με τον Κοτσαμπάς). Οι όχθες του ήταν ψηλές και απότομες, πολλά σημεία του βαθιά, τα ανοιξιάτικα νερά του αρκετά ορμητικά (ήταν τέλος Απριλίου) και το πλάτος του 25 μέτρα. Επειδή η ώρα ήταν προχωρημένη, ο Παρμενίων πρότεινε να στρατοπεδεύσουν στην όχθη και να περάσουν το ποτάμι πριν το πρώτο φως της επομένης, οπότε οι Πέρσες δεν θα είχαν προλάβει να συνταχθούν και να χρησιμοποιήσουν τον Γρανικό ως κώλυμα.

Αρμενία, το πλούσιο ορεινό βασίλειο ανατολικά της Ανατολίας, που από τη μία ο νησιωτικός χαρακτήρας και από την άλλη η γεωμορφολογία της, με τα υψίπεδα και τις οροσειρές να ορθώνονται από 400 ως και πάνω από 4000 μέτρα, συνέτειναν στην απομόνωσή της από τις όμορες χώρες. Τραχύ έδαφος, ορεινά περάσματα και φυλασσόμενες είσοδοι σε κάθε κατεύθυνση. Περί το έτος 190 π.Χ. ο Αρταξίας, ιδρυτής της δυναστείας των Αρταξιδών και βασιλέας της Αρμενίας, άρχισε ν’ αποκτά εδάφη από Μήδους, Ίβηρες και Σύριους, ενώ είχε αναμετρηθεί με τον Πόντο και την Καππαδοκία, συγκρούσεις που ακολουθήθηκαν από τη συνθήκη του 181 π.Χ. η οποία ευνόησε τους βασιλιάδες της Ανατολίας έναντι του Φαρνάκη του Πόντου, παππού του Ευπάτορα, Μιθριδάτη ΣΤ᾽, ο οποίος είχε διεκδικήσει τον έλεγχο της Καππαδοκίας. Οι αρχές του 120 π.Χ. βρίσκουν την Παρθία να εξουσιάζει την Αρμενία ως υποτελή χώρα.

Φιλικές σχέσεις μεταξύ Πόντου και Αρμενίας, καθιερώθηκαν κατά τη διάρκεια των επικαλυπτόμενων βασιλειών του Μιθριδάτη ΣΤ´ του Πόντου (134-63 π.Χ.) και του Τιγράνη Β´ της Αρμενίας. Όπως η Αρμενία έτσι και ο Πόντος αποτελούσε κάποτε σατραπεία της Περσικής Αυτοκρατορίας. Περί το 119 π.Χ. ο Ευπάτωρ κληρονόμησε βασίλειο με πολύ ισχυρές Περσικές πολιτισμικές και θρησκευτικές παραδόσεις, ιδιαίτερα στην ενδοχώρα, μολονότι η νέα Ποντική πρωτεύουσα στη Σινώπη και άλλα λιμάνια στα παράλια της Μαύρης Θάλασσας είχαν καλυφθεί από πατίνα Ελληνικής επιρροής.

Αμφότερες οι περιοχές Πόντου και Αρμενίας, είχαν συμπεριληφθεί στις μη στρατιωτικές κατακτήσεις του Μεγάλου Αλεξάνδρου τον 4ο αι. π.Χ., αλλά μετά το θάνατό του και τους πολέμους των διαδόχων του, η Αρμενία ποτέ δεν υιοθέτησε αξιοσημείωτα Ελληνιστικά χαρακτηριστικά, ενώ ο Μιθριδάτης αξιοποίησε τόσο την Μακεδονική κληρονομιά του όσο και το Περσικό του υπόβαθρο. Οι εξωτερικές πολιτικές των Μιθριδατιδών ήταν κατά παράδοση στραμμένες δυτικά, προς Βιθυνία, Παφλαγονία, Καππαδοκία, τα παράλια του Αιγαίου, Ελλάδα και Ρώμη.

Μετά από αυτά, ξέσπασε ο θλιβερός πόλεμος μεταξύ Ρωμαίων και Μιθριδάτη, βασιλέα του Πόντου, με αιτία την πολιορκία της Καππαδοκίας. Ο Μιθριδάτης είχε αποκτήσει τον έλεγχό της, αιχμαλωτίζοντας τον ανηψιό του, Αράθη, όταν αυτός αθέτησε όρκο συμφωνίας που είχε συνάψει και σκοτώνοντάς τον με τα ίδια του τα χέρια. Αυτός ο Αράθης ήταν γιός του Αριαράθη και της αδελφής του Μιθριδάτη.

Η Τροία, λόγω του μυθικού της παρελθόντος, κατέστη βασικό σημείο αναφοράς για Έλληνες και μη, κατακτητές, οι οποίοι επιθυμούσαν να επαναλάβουν τα κατορθώματα που περιγράφει ο Όμηρος, συγκρινόμενοι με τους ήρωες. Επιπλέον, από τον Ξέρξη έως τον Αντίοχο Γ´, η θυσία προς την Τρωάδα Αθηνά ήταν μια ιεροτελεστία η οποία εθεωρείτο υποχρεωτική για τους επίδοξους κατακτητές της Ασίας από την Ευρώπη ή το αντίστροφο. Παρόλο που η καταγωγή αυτής της τελετουργίας θα μπορούσε να συσχετιστεί με την τοποθεσία της πόλης στις παρυφές των δύο ηπείρων, πίστευαν ότι η θεά θα έπρεπε να δώσει την συγκατάθεσή της σε όποια εκστρατεία αποσκοπούσε στην επικυριαρχία σε κάποιο από αυτά τα δύο μέρη του κόσμου. Τα δύο μέτωπα των Μιθριδατικών πολέμων, δεν είχαν άγνοια για την αξία της επανάληψης των μυθικών ηρωικών επιτευγμάτων. Ο Μιθριδάτης και οι Ρωμαίοι εχθροί του, επιδίωξαν αμφότεροι να θεωρηθούν ευνοημένοι από την Θεά της Τροίας.

Την ώρα που ο Πομπήιος ήταν απασχολημένος με την συνέχιση της εκστρατείας του, ο Μιθριδάτης είχε ολοκληρώσει τον γύρο του Ευξείνου καταλαμβάνοντας το Παντικάπαιο (σημερινό Κερτς) εμπορική πόλη στο στόμιο της θάλασσας του Πόντου. Εκεί, στον Βόσπορο, σκότωσε τον Ξιφάρη, έναν από τους γιούς του, εξαιτίας λάθους της μητέρας του, όπως περιγράφεται παρακάτω.


Ο Μιθριδάτης είχε ένα φρούριο όπου σε κρυφό υπόγειο θησαυροφυλάκιο είχε κρύψει μεγάλο χρηματικό ποσό σε πολυάριθμα σιδερόδετα χάλκινα σκεύη. Η Στρατονίκη, μια από τις παλλακίδες, ή συζύγους του βασιλέα, είχε αναλάβει την φύλαξη του φρουρίου το οποίο, την ώρα που αυτός ταξίδευε περιμετρικά του Ευξείνου, παρέδωσε στον Πομπήιο αποκαλύπτοντας σε αυτόν τους κρυμμένους θησαυρούς, με μοναδικό όρο την απελευθέρωση του Ξιφάρη σε περίπτωση που τον συνελάμβανε. 


Ο Πομπήιος πήρε τα χρήματα, υποσχέθηκε ότι θα χαρίσει την ζωή στον Ξιφάρη και της επέτρεψε να απομακρύνει τα δικά της πράγματα.


Όταν ο Μιθριδάτης πληροφορήθηκε τα γεγονότα, σκότωσε τον Ξιφάρη, ενώ η μητέρα του τον αναζητούσε στην απέναντι ακτή και πέταξε το πτώμα του άταφο.


Κατόπιν έστειλε πρέσβεις στον Πομπήιο, ο οποίος βρισκόταν ακόμη στην Συρία και δεν γνώριζε ότι ο βασιλέας ήταν εκεί. Υποσχέθηκαν ότι ο βασιλέας θα απέτιε φόρο τιμής στους Ρωμαίους αν του επέτρεπαν να διατηρήσει το πατρώο του βασίλειο. Όταν ο Πομπήιος απαίτησε να παρουσιαστεί ο ίδιος ο Μιθριδάτης αιτούμενος, όπως είχε κάνει ο Τιγράνης, δήλωσε ότι όσο υπήρχε δεν θα συμφωνούσε ποτέ σε αυτό αλλά θα έστελνε κάποιους από τους γιούς του να το κάνουν. Λέγοντας αυτά στρατολογούσε απελεύθερους και σκλάβους, κατασκεύαζε όπλα, βλήματα και μηχανές που θα τον βοηθούσαν στην υλοτομία. Επέβαλλε φόρους σε όλους, ακόμη και σε αυτούς με τους λιγότερους πόρους. Οι υπουργοί, τους έκαναν απαιτητούς, με επιτακτικό τρόπο σε πολλούς, χωρίς να το γνωρίζει ο ίδιος, επειδή αρρώστησε και έχοντας έλκη στο πρόσωπο επέτρεπε επισκέψεις μόνο στους τρείς θεράποντες οι οποίοι τον φρόντιζαν.


Ο B’ Μιθριδατικός πόλεμος ξεκίνησε με τον ακόλουθο τρόπο. Ο Μουρήνας, ο οποίος είχε αφεθεί από τον Σύλλα με δύο λεγεώνες του Φιμβρία να διευθετήσει τις υποθέσεις της υπόλοιπης Ασίας, αναζήτησε ασήμαντες αφορμές για πόλεμο, φιλοδοξώντας να θριαμβεύσει. Ο Μιθριδάτης, μετά την επιστροφή του στον Πόντο, πολέμησε με τους Κόλχους και τις φυλές πέριξ του Κιμμερίου Βοσπόρου, οι οποίες είχαν στασιάσει εναντίον του.

Όταν ο Νικομήδης και οι στρατηγοί του Μιθριδάτη συναντήθηκαν το 89 π.Χ σε μια μεγάλη πεδιάδα που συνορεύει με τον ποταμό Αμνία, παρέταξαν τις δυνάμεις τους για τη μάχη. Ο Νικομήδης είχε διαθέσιμο ολόκληρο το στράτευμά του ενώ από την αντίπαλη πλευρά οι Νεοπτόλεμος και Αρχέλαος είχαν μόνο ελαφρύ πεζικό, το ιππικό του Αρκαθία και μερικά άρματα. Η κυρίως φάλαγγα δεν είχε φθάσει ακόμη. Έστειλαν μπροστά μια μικρή δύναμη να καταλάβει έναν βραχώδη λόφο στην πεδιάδα, για την περίπτωση που θα περικυκλώνονταν από τους αριθμητικά υπερτερούντες Βιθυνούς.

Όταν έπεσε η νύχτα στην πολιορκημένη πόλη κάθε άλλο παρά ηρεμία επικρατούσε. Ο Έκτωρ είχε πείσει τον Δόλωνα, μοναχογιό του κήρυκα Ευμήδη, να παρεισφρήσει στο στρατόπεδο των Αχαιών για να μάθει τι σχεδίαζαν, με αντάλλαγμα το άρμα και τ’ αθάνατα άλογα του Αχχιλέα όταν θα τελείωνε ο πολυετής, εξαντλητικός πόλεμος. Το παράστημά του δεν παρέπεμπε σε στόφα πολεμιστή, αλλά ήταν ταχύτατος στο τρέξιμο……..ποδώκης. Τυλίχτηκε σε κάπα από τομάρι λύκου και χάθηκε στο σκοτάδι. Οι πολιορκητές, ανήσυχοι κι αυτοί καθώς μάταια τόσα χρόνια προπαθούσαν να περάσουν τα τείχη, είχαν καταστρώσει ένα κατασκοπευτικό σχέδιο για να μάθουν συνθήματα και μυστικά των Τρώων. Για τον λόγο αυτό, Οδυσσέας και ∆ιομήδης είχαν εγκαταλείψει το στρατόπεδό τους και κατευθύνονταν προς την πόλη όταν τυχαία συναντήθηκαν με τον ∆όλωνα τον οποίο αιχμαλώτισαν και βασάνισαν μέχρι να του αποσπάσουν πληροφορίες. Εκ των υστέρων τον σκότωσαν και συνέχισαν μέχρι το στρατόπεδο του Ρήσου, βασιλέα των Θρακών και γιού του Ηιονέα, συμμάχου της Τρωάδος.

Ο Αρχέλαος υπήρξε Πόντιος στρατηγός κατά τον Α’ Μιθριδατικό πόλεμο (89 – 85 π.Χ) μεταξύ των δυνάμεων του βασιλέα του Πόντου Μιθριδάτη VI του Ευπάτορα και της Ρώμης. Ήταν διοικητής των Ποντιακών δυνάμεων κατά την εισβολή στην Ρωμαιοκρατούμενη Ελλάδα, όπου δυστυχώς υπέστη βαρύτατες ήττες από τους Ρωμαίους, οι οποίες ανάγκασαν τον Μιθριδάτη να αρχίσει ειρηνευτικές συνομιλίες.

Ο Αρχέλαος ήταν Έλληνας ευγενής από την Καππαδοκία, πιθανότατα Μακεδονικής καταγωγής και αγνώστων γονέων. Ίσως οι προγονοί του να προέρχονται από τους Έλληνες που κατοίκησαν την Ανατολία μετά την εκστρατεία του Μεγ. Αλεξάνδρου. Υπήρξε ο επιφανέστερος στρατηγός των Ποντιακών δυνάμεων και φίλος του βασιλέα Μιθριδάτη VI.