ιστορία – Χείλων

Η ζωή των αγαλμάτων

Στὴ σημερινὴ νεοελληνικὴ καὶ δυτικὴ καθημερινότητα τὰ ἀγάλματα ἔχουν καταντήσει ἀσήμαντα. Τὰ ἀγάλματα τὰ συνδέουμε μὲ τὴν ἱστορικὴ μνήμη· ἀλλὰ ἡ ἱστορικὴ μνήμη ἔχει πέσει θύμα μιᾶς ἐλλειμματικῆς μέσης ἐκπαίδευσης. Τὰ ἀγάλματα τὰ συνδέουμε μὲ τὴν ἐξουσία καὶ τὴν αὐθεντία· ἀλλὰ ἡ ἐξουσία καὶ ἡ αὐθεντία εἶναι στόχοι ἀμφισβήτησης. Ἂν καὶ ἡ κοινωνία μας εἶναι κάθε ἄλλο παρὰ εἰκονοκλαστική, προσλαμβάνουμε τὸ γίγνεσθαι μέσα ἀπὸ εἰκόνες δισδιάστατες, μέσα ἀπὸ ὀθόνες ἐπίπεδες καὶ χωρὶς βάθος· τὴν ὀθόνη τοῦ ὑπολογιστῆ, τῆς τηλεόρασης, τοῦ smartphone. Ἔχοντας ὠθήσει τὰ ἀγάλματα στὸ περιθώριο, ἔχουμε χάσει στοιχεῖα πολιτιστικῆς συνέχειας. Ἴσως τὴν ἑπόμενη φορὰ ποὺ θὰ δώσετε ἕνα ραντεβού, νὰ τὸ δώσετε κοντὰ σὲ ἕνα ἄγαλμα._Α.Χανιώτης

Σκέψεις για την Ιστορία και την ιστορική μέθοδο

Σκέψεις επάνω στην Ιστορία, που μου γεννήθηκαν και γράφτηκαν στα πρώτα χρόνια της επιστημονικής μου σταδιοδρομίας κατά τη διάρκεια των ιστορικών ερευνών και μελετών μου, για προσωπική μου χρήση, σκέψεις που βγήκαν μέσ’ από την πράξη, από τη θέρμη της εργασίας, κατά την κυοφόρηση και επεξεργασία των ιστορικών θεμάτων σκέψεις που απέβλεψαν να συνειδητοποιήσουν μέσα μου τα θεωρητικά ή μεθοδολογικά προβλήματα ή τις απορίες που μου παρουσιάζονταν, και να αποκρυσταλλώσουν τη στάση μου απέναντι σ’ αυτά._Απ. Ε. Βακαλόπουλος

Η ιστορική μόρφωση των Νεοελλήνων

Η μελέτη αυτή αντιμετωπίζει το βασικό επίσης πρόβλημα της οπλοθήκης των ιστορικών τους γνώσεων, τί τους παρέχεται στη Μέση Εκπαίδευση και πώς, με ποιούς φορείς, αν αυτές οι γνώσεις ανταποκρίνονται στις ανάγκες της εποχής και αν αυτές αφομοιώνονται με ουσιαστική ωφέλεια από τους νέους. _Απόστολος Ε. Βακαλόπουλος

Ιστορία του Νέου Ελληνισμού

Μελετώντας ο ιστορικός μια συγκεκριμένη περίοδο του παρελθόντος αντιμετωπίζει ποικιλία μεθοδολογικών προβλημάτων, όπως το χρονικό σημείο έναρξης ή λήξης της περιόδου, την περιοδολόγηση εντός αυτής, την ονομασία της κλπ. Η συγκεκριμένη χρονική περίοδος που θα απασχολήσει το παρόν εγχειρίδιο διατηρεί τις δικές της ιδιαιτερότητες. Κατ’ αρχήν μ’ αυτή την περίοδο εισερχόμαστε στη «νεότερη εποχή» της ελληνικής ιστορίας, αφήνοντας πίσω τη μεσαιωνική. Αλλά ένα πρώτο ερώτημα που τίθεται είναι «πότε αρχίζει η νεότερη ελληνική ιστορία ή η νεότερη εποχή στον ελληνικό χώρο»; Ποια κριτήρια τίθενται γι’ αυτή τη χρονική έναρξη; Ποια ονοματολογία χρησιμοποιείται γι’ αυτή την περίοδο; Πόσο εύκολα προσδιορίσιμο είναι το αντικείμενο της μελέτης της περιόδου, δηλαδή οι ελληνικοί πληθυσμοί; Πόσο εύκολα διακριτός είναι ο γεωγραφικός χώρος μελέτης; Αυτά είναι ορισμένα βασικά ερωτήματα, με τα οποία τίθεται ο ιστορικός αντιμέτωπος, όταν προσεγγίζει τη συγκεκριμένη περίοδο του παρελθόντος.

Κάστρο Ιωαννίνων – Ήπειρος

Το Κάστρο Ιωαννίνων με τη διαχρονική ιστορία του αποτελεί ένα εμβληματικό μνημείο της ομώνυμης πόλης. Είναι κτισμένο σε μια μικρή χερσόνησο που προβάλλει στη λίμνη Παμβώτιδα και περιέβαλλε τον οικιστικό πυρήνα της πόλης. Το Κάστρο διατηρείται σε σχετικά καλή κατάσταση. Η χάραξή του ακολουθεί σχήμα ακανόνιστου τραπεζίου. Ο οχυρωματικός περίβολος, προσαρμοσμένος στις υψομετρικές καμπύλες του εδάφους, έχει ύψος που κυμαίνεται σήμερα από τα 8,85 μ. έως και τα 13,69 μ. Στο εσωτερικό του διαμορφώνονται δύο οχυρές ακροπόλεις: η βορειοανατολική, όπου σήμερα δεσπόζει το τζαμί του Ασλάν πασά, και η νοτιοανατολική, που είναι περισσότερο γνωστή ως Ιτς Καλέ. _ γράφει η αρχαιολόγος Κα Βαρβάρα Ν. Παπαδοπούλου

Περί Έθνους και Ιστορίας

Ανά τακτά χρονικά διαστήματα γίνεται προσπάθεια να πεισθούν οι νεοέλληνες για την ανάγκη επαναπροσδιορισμού των ιστορικών γεγονότων του Ελληνικού Έθνους και κατ’ επέκταση την ανάγκη αναθεώρησης των εννοιών Έθνος – Κράτος – Ιστορία από την μέχρι τώρα ισχύουσα συμπαγή θεώρηση προς κάτι ευρύτερο – αόριστο – γενικευμένο – σύγχρονο (sic!).

Κατ’ αρχάς είναι χρήσιμο να αναφερθούν τέσσερις ορισμοί οι οποίοι επιλύουν τυχόν παρανοήσεις, ή παρερμηνείες ως προς την ετυμολογία – νόημα των λέξεων: