Η νεωτερική, εκκοσμικευμένη και πολιτικοποιημένη έννοια του «θανάτου» είχε, επομένως, στα κείμενα των Ελλήνων επαναστατών πολλές πτυχές (ισοδυναμούσε νοητικά με την πολιτική υποταγή στον Οθωμανό κυρίαρχο, τη «δουλεία», την «τυραννία», την «ολιγαρχία», όπως επίσης και με τη συλλογική εξόντωση μιας εθνοπολιτισμικής ομάδας), καθώς και νέες πρακτικές πολιτικές προεκτάσεις: τον εθνικό διαχωρισμό και την ανταλλαγή πληθυσμών, οι οποίες άγγιξαν τα όρια της (με σύγχρονους όρους) εθνοκάθαρσης. Βασικοί συντελεστές αυτών των πολιτικών μεταμορφώσεων του «θανάτου» ήταν η αχαλίνωτη πολεμική βία και η εθνικιστική ιδεολογία.

Το υπερήφανο πνεύμα των Ποντίων και η ορεινή διαμόρφωση του εδάφους συνετέλεσαν στην πραγματοποίηση ενός ηρωικού έπους το οποίο διήρκεσε από το 1914 μέχρι το 1923. Στην δεκαετή αυτή περίοδο 25.000 περίπου Πόντιοι αντάρτες σκαρφάλωσαν στις απόρθητες κορυφές των βουνοκορφών του Πόντου για να επιβιώσουν από το πρόγραμμα της γενοκτονίας πού είχαν σχεδιάσει αρχικά οι νεότουρκοι Τζεμάλ, Εβρέν και Ταλαάτ και στη συνέχεια ο Κεμάλ Ατατούρκ με τον Ισμετ Ινονού.

Όταν έφτασαν στον Άγιο Κωνσταντίνο, πέντε έξι δήμιοι άρπαξαν τον παπά, τον κόλλησαν πάνω στην πόρτα της εκκλησίας, τού άνοιξαν τα χέρια και άρχισαν νά τον καρφώνουν. Οι γυναίκες και τα παιδιά έκλεισαν τα μάτια και βάλθηκαν νά ξεφωνίζουν από τη φρίκη..………..Οι θηριώδεις τσετες μπήκαν στό σπίτι του Χατζή Γιώρ, άρπαξαν τούς παπάδες και τούς τράβηξαν από τα γένια. Τούς έκοψαν τα κεφάλια με τα χαντζάρια και τα πέταξαν στό δρόμο. Κατόπιν πήραν τούς τρείς δασκάλους και τον πρόεδρο Αλέξη και τούς έσφαξαν σαν τα κριάρια. Ακολούθησε ένα μακελειό, ένα όργιο σφαγής και αίματος… ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΑΜΟΥΗΛΙΔΗΣ – ΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ ΤΗΣ ΑΤΤΑΣ