Ο ιστορικός του Νεότερου Ελληνισμού έχει να κάνει μ᾽ ένα λαό που βρέθηκε επί αιώνες άλλοτε σα στοιχείο ηγεμονικό, άλλοτε σα στοιχείο πολιτικά υποταγμένο, αλλά οικονομικά και πολιτισμικά σημαντικό αν όχι πρωταρχικό, ανάμεσα σ᾽ άλλους λαούς, μέσα στα γεωγραφικά όρια υπερεθνικών πολι­τικών συγκροτημάτων (του ελληνιστικού κόσμου, του ανατολικού τμήματος της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, του Βυζαντίου, της Οθωμανικής αυτοκρατορίας), σκορπισμένος σε ενότητες λιγότερο ή περισσότερο συμπαγείς, έτσι που ήταν δύσκολο στο λαό αυτό να καθορίσει τα γεωγραφικά όρια της εθνικής του βάσης· ώστε, κι όταν ακόμα ο ιστορικός επιγράφει το βι­βλίο του Ιστορία της νεότερης Ελλάδας, είναι υποχρεωμένος, στην πραγματικότητα, ν᾽ ασχοληθεί με το σύνολο του Ελλη­νισμού, που ένα μεγάλο του μέρος και επί πολύ χρονικό διά­στημα, ακόμα κι ύστερα από την ίδρυση του Ελληνικού Κρά­τους, έμεινε έξω από τα σύνορά του. Ο όρος Ελλάδα παίρνει πάντα τή σημασία ενός κέντρου έλξης του Ελληνισμού, εκείνου βέβαια που, σκορπισμένος από αιώνες στις χώρες της Ανα­τολικής Μεσογείου και των Βαλκανίων, δεν έπαψε ποτέ να βρίσκεται σε στενή επαφή με τον Ελλαδικό Ελληνισμό και να παίζει στην Ιστορία του Ελληνικού Έθνους πρωτεύοντα ρόλο. _Ν.Σβορώνος_Επισκόπηση Νεοελληνικής Ιστορίας