Η φωτογραφία του εξωφύλλου παρέχεται από την δημοσίευση με τίτλο Breathing στο φιλικό ιστολόγιο marina kanavaki [σύνδεσμος]

copyright © γράφει ο Πυθεύς

… το καλό χωρίς το κακό;

Απροσδιόριστο. Στον πλακούντα της φύσης, υπάρχει μόνο αξία και όχι τέτοιου είδους πρόσημο.

Η αξία εμφανίζεται μέσα από ένα σύνολο υλικών τα οποία δεν είμαστε σε θέση να κατατάξουμε με κριτήρια, για παράδειγμα, χρησιμότητας, ομορφιάς, καλοσύνης ή δικαιοσύνης. Πολύ εύκολα ας πούμε ότι αναγνωρίζουμε την αξία που έχουν για τη συνέχιση της ζωής τα συστατικά του χώματος τα οποία προέρχονται από την αποδόμηση της ζωής που ολοκλήρωσε τον κύκλο της και κατ’ επέκταση των μικροοργανισμών που αναλαμβάνουν να φέρουν σε πέρας αυτή την καθοριστική, για την ύπαρξή τους, λειτουργία. Στη φύση συμβαίνουν όλα τα απαραίτητα για τη διατήρηση του ρυθμού της ζωής στο μέτρο που αυτή μας φανερώνεται και αποτελεί τη μόνη αδιαφιλονίκητη αλήθεια.

Οι νοητικές ικανότητες που ανέδειξαν ως ανώτερο το δικό μας είδος επέφεραν μια τολμηρή αλλαγή. Δεν θεωρούμε πλέον τους εαυτούς μας τόσο σαν αναπόσπαστα μέρη της φύσης όσο σαν παράλληλες υπάρξεις και αναζητώντας διαρκώς την βελτίωση του δικού μας κύκλου ζωής φτάνουμε σε μια εποχή που φαντάζει αδιανόητη. Ανάρμοστα σκευάσματα του νου, ανακόλουθα με την όποια αντικειμενική αλήθεια αλλά εναρμονισμένα με έναν οποιονδήποτε τελεολογικό κόσμο, σκεπάζουν τις πόλεις και τις πράξεις μας. Κι όσο συμβαίνει αυτό τόσο απομακρυνόμαστε από την ουσία των ιδεών με τις οποίες ωστόσο ενδέχεται να έρθουμε αντιμέτωποι σε κάποια στροφή της πορείας μας. Και τότε θα στραφούμε προς αυτό που αντιλαμβανόμαστε ως εσωτερικό του εαυτού μας προσπαθώντας να ξεχωματώσουμε τα πόδια μας από την ξιπασιά και το ψέμα. Θα ανοίξουμε βιβλία, θα προβληματιστούμε, θα αναρωτηθούμε. Τι θα ήταν; Τι θα είμασταν; Γιατί στένεψε τόσο ο ορίζοντας μας; Σε τι μπελάδες μας έβαλε η παρουσία του δεύτερου ανθρώπου στη γη;

Είναι στη φύση μου από όποια θέση κι αν βρίσκομαι να οικειοποιούμαι τις ιδέες, να οραματίζομαι, να σκέφτομαι, να εξερευνώ, να πειραματίζομαι, να επιχειρώ. Πόσες φορές όμως δεν έχω δει κοντόθωρες ανάγκες να επιβάλλουν το καλό σαν μοίρα, αλλά και το κακό συχνά-πυκνά καλοντυμένο. Δηλαδή ένα και το αυτό. Η αίσθηση ότι η νόηση είναι άπειρη και αδέσμευτη, ότι ο καθένας μπορεί να σκεφτεί -και ακόμη χειρότερα να συμπεράνει- τα πάντα, πλημμελώς αναγνωρίζοντας τα όρια της ιδιοσυγκρασίας του, ανοίγει το δρόμο της πλάνης που αν μη τι άλλο ροκανίζει τα θεμέλια της ίδιας της σκέψης. Δεν χρειάζεται να γινόμαστε έρμαια της εθελοτυφλίας μας ενώ μπορούμε να αφουγκραστούμε μια μυρμηγκοφωλιά ή το γρασίδι που σπρώχνει το υγρό χώμα και να λάβουμε τις πιο άμεσες απαντήσεις.

Πως βρεθήκαμε άραγε όμορφοι, άσχημοι, υγιείς, άρρωστοι, πλούσιοι, φτωχοί, ικανοί, ανίκανοι, ευφυείς ή ανόητοι, αυτοί που είμαστε τέλος πάντων;  Η ιδέα περί όψεων του ίδιου νομίσματος βρίσκει υποστηρικτές σε δικαστήρια ανθρωπίνων δικαιωμάτων και άλλους φορείς-σημάδια του καιρού μας, την ώρα που θα αναμενόταν να είναι αυτονόητη.

Το βέβαιο είναι ότι έχουμε στα χέρια μας μόνο υποθέσεις και όχι μια καθολική απάντηση, όπως θα επιθυμούσαμε. Η σκέψη δύσκολα παραδέχεται τα όριά της και πάντα αντιστέκεται στο άγνωστο.  Ωστόσο εκείνο που της προσδίδει αξία είναι η αναγνώριση της υποταγής στα όρια των αισθητηρίων της. Διαφορετικά προσφέρει διεξόδους που μόνο έριδες μπορούν να δυναμώσουν. Οι ρίζες των απλών καθημερινών δογμάτων θεριεύουν όταν ο άνθρωπος in the box πλανάται και βαυκαλίζεται πιστεύοντας ότι σκέφτεται out of the box· όταν νομίζει ότι το σκοτάδι που έπνιξε τη ζωή του Γαλιλαίου, ανήκει σ’ ένα μακρινό παρελθόν που δεν μας αφορά. Είναι όμως έτσι ή αν απογυμνώσουμε το σήμερα από τα αισθητικές και υλικές διαφοροποιήσεις του, θα βρούμε ατόφιο, πυκνό και αδιαπέραστο σκοτάδι μπροστά μας;  

Η αποδοχή αφενός της θέσης στον ευρύτερο κόσμο και αφετέρου της δυναμικής φύσης των νοητικών δυνατοτήτων, είναι η αυτοπραγμάτωση για μένα. Πίσω από όλες τις ταμπέλες, τους χαρακτηρισμούς, τα ήθη, τα έθιμα, τις παραδόσεις, τις αντιλήψεις και τις προκαταλήψεις, προσγειώνοντας τις ιδέες μου, αρνούμαι σε ότι δεν ελέγχω να μου στερεί ότι μου προσφέρει η ζωή – αρνούμαι τις άκαμπτες ιδέες που ακροβατούν στην κινούμενη άμμο.