Γράφει ο Χείλων

Πολύ πριν διαμορφωθεί το σύγχρονο αρχέτυπο του Σαμουράι πολεμιστή, η Ιαπωνική ιστορία ανέδειξε γενναίες πολεμίστριες, οι οποίες είχαν εκπαιδευθεί στα όπλα και τις πολεμικές τέχνες, πολύ πριν καθιερωθούν ως κοινωνική τάξη οι Σαμουράι. Ήταν γνωστές ως Όννα Μπουγκέισα το οποίο σημαίνει θηλυκός πολεμιστής και διέθεταν εξαιρετική μόρφωση στις επιστήμες, μαθηματικά και λογοτεχνία. Οι γυναίκες πολεμιστές ανήκαν στις ευγενείς κοινωνικές τάξεις της φεουδαρχικής Ιαπωνικής κοινωνίας και πολεμούσαν μαζί με τους άνδρες κατά την διάρκεια των μαχών.

Οπλισμός & εκπαίδευση

Οι γυναίκες Σαμουράι εκπαιδεύονταν στην χρήση του Ναγκινάτα ενός θρυλικού όπλου της περιόδου. Ο τύπος του όπλου που χρησιμοποιούσαν οι γυναίκες πολεμιστές ήταν γνωστό ως Κο-Ναγκινάτα και ήταν μικρότερο από το κανονικό προσφέροντας καλύτερη ισορροπία λαμβανομένου υπόψιν του γυναικείου ύψους και δύναμης. Ένα άλλο όπλο που χρησιμοποιείτο από τους θηλυκούς Σαμουράι ήταν το Κάικεν ένα δίκοπο στιλέτο – σπαθί με μήκος έως 25 εκ.

Συνήθως αυτά τα μαχαίρια χρησιμοποιούνταν για αυτοάμυνα σε μικρούς και κλειστούς χώρους, όπου ήταν περιορισμένες οι κινήσεις του αμυνόμενου, άλλα κύρια χρήση του ήταν η τελετουργική αυτοκτονία. Μια ενδιαφέρουσα παράδοση που αφορούσε στο στιλέτο αναφέρει ότι κάθε Όννα –Μπουγκέισα έπρεπε να έχει μαζί της ένα κάϊκεν όταν ήταν μαζί με τον σύζυγό της.

Οι θηλυκές Σαμουράι εκπαιδεύονταν από νεαρή ηλικία στο Ταντοζούτσου μια παραδοσιακή πολεμική τέχνη η οποία είναι ευρέως διαδεδομένη στην Ιαπωνία μέχρι σήμερα. Με όλες αυτές τις ικανότητες και δεξιότητες, οι Όννα –Μπουγκέισα ήταν ταγμένες να προστατεύουν την οικογένεια σε περιόδους πολέμου, ή αναταραχών. Ήταν επαγγελματίες πολεμίστριες και ουδόλως υποδεέστερες των ανδρών, αφού ήταν ικανές να υπερασπιστούν τον εαυτό τους και την οικογένειά τους εναντίον οποιασδήποτε επίθεσης.

Ιστορικές καταβολές

Η αυτοκράτειρα Τζινγκοκόγκο αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα εκπαιδευμένης πολεμίστριας ικανής να ηγηθεί της μάχης, κάτι το οποίο έπραξε το 200 μ.Χ. όταν εισέβαλλε και κατέκτησε την Κορέα. Γυναίκες σαν κι αυτήν θεωρούνταν γενναίες και απείχαν μακράν από το πρότυπο των γυναικών που έμεναν στο σπίτι για να φροντίσουν τα παιδιά και την περιουσία της οικογένειας.

Μεταξύ των ετών 1180 – 1185 η Ιαπωνία ήταν κατακερματισμένη και αποτελούσε πεδίο μάχης μεταξύ των δύο κυβερνώντων φατριών του Μιναμότο και Τάϊρα. Στα 5 χρόνια που διήρκεσε ο πόλεμος Γκενπέ μεταξύ των δύο φατριών, επικράτησε το Σογκουνάτο Καμακούρα της φατρίας Μιναμότο. Το διάσημο βιβλίο Χάικε Μονογκατάρι (Heike Monogatari) κατέγραψε την ιστορία μιας γενναίας Σαμουράι της Τομόε Γκόζεν.

Αυτή περιγράφεται ως γυναίκα με απίστευτη ομορφιά, διάνοια και επιδεξιότητα στην μάχη. Ήταν τέλεια τοξότης και αναβάτης, δεξιοτέχνης του κατάνα και πολύ ικανή πολιτικός. Οι ικανότητές της στην μάχη ήσαν ίσες με αυτές των επιφανών Σαμουράι της εποχής της και η «ανδρεία» της ήταν γνωστή σε όλη την χώρα. Ο αρχηγός της φατρίας Μιναμότο ανέφερε πάντα την Τομόε Γκόζεν ως την πρώτη πραγματική στρατηγό της Ιαπωνίας.

Η Τομόε Γκόζεν στην μάχη του Αβάζου (Awazu)

Η Όννα-Μπουγκέισα Τομόε Γκόζεν απέδειξε την αξία της στην μάχη σε πολλές περιπτώσεις. Οδηγώντας μόνο 300 Σαμουράι, αντιμετώπισε περισσότερους από 2000 πολεμιστές και ήταν ένας από τους πέντε τελευταίους επιζώντες. Το 1184, στην μάχη του Awazu, νίκησε και στη συνέχεια αποκεφάλισε τον Χόντα νο Μορόσιγκε έναν διάσημο πολεμιστή της φατρίας Μουσάσι.

Σύμφωνα με μία ιστορική πηγή ίδρυσε δική της σχολή, ειδικά για την εκπαίδευση των γυναικών στην μάχη. Ενώ η μοίρα της μετά την μάχη του Αβάζου είναι θολή, η ιστορία της Τομόε Γκόζεν παραμένει ζωντανή στην Ιαπωνική ιστορία, αποτελώντας πολιτισμικό φαινόμενο, έμπνευση και σύμβολο της δύναμης για τις γυναίκες Σαμουράι.

Χαγκάκου Γκόζεν

Το 1201, μια άλλη γυναίκα Σαμουράι διεκδίκησε θέση στην Ιαπωνική ιστορία. Η Χαγκάκου Γκόζεν μία πανέμορφη και προικισμένη πολεμίστρια, ηγήθηκε μιας δύναμης 3.000 ανδρών στην υπεράσπιση του οχυρού Τορισακαγιάμα μαζί με τον ανιψιό της Γέο Σουκεμόρι. Η πολιορκία ήταν μέρος της εξέγερσης Κεννίν που επεδίωκε την ανατροπή του κυβερνώντος Σογκουνάτου Καμακούρα.

Δυστυχώς η αντίπαλη φατρία Χότζο κατάφερε να καταλάβει το οχυρό, αφού διέθετε 10.000 άνδρες και υπερτερούσε σημαντικά από τις δυνάμεις των υπερασπιστών. Η Χαγκάκου πολεμώντας έφιππη και οπλισμένη με Κο-Ναγκινάτα, τραυματίστηκε, αλλά η ορμή και γενναιότητα που επέδειξε κατά την διάρκεια της μάχης, εντυπωσίασε τους αντιπάλους σε τέτοιο σημείο, ώστε ορισμένοι απ’ αυτούς παρακαλούσαν να την παντρευτούν.

Το διάστημα μεταξύ 15^ου και 17^ου αιώνα, γνωστό ως περίοδος Σεγκόκου η εικόνα της γυναίκας πολεμίστριας υπέστη σημαντικές αλλαγές, αφού η θέση (status) του γυναικείου πληθυσμού στην Ιαπωνία διαφοροποιήθηκε σύμφωνα με την νέο-Κομφουκιανή φιλοσοφία. Οι Όννα- Μπουγκέισα ήταν κυρίως σύζυγοι, ή κόρες ευγενών, στρατηγών και πολέμαρχων. Οι άνδρες που υπήρξαν κάποτε Σαμουράϊ κατέληξαν απλοί γραφειοκράτες στην αυτοκρατορική ιεραρχία και τα γυναικεία μέλη της οικογένειάς διέπονταν από βαρείς περιορισμούς.

Ως επί το πλείστον οι γυναίκες είχαν υποβιβαστεί, ενώ έπρεπε να είναι υπάκουες, ανιδιοτελείς και έτοιμες να αφιερώσουν τις ζωές τους στην τιμή της οικογένειας. Ωστόσο, με την πάροδο του χρόνου η κατάσταση άρχισε να αλλάζει.

Το τέλος των Σογκουνάτων & η τελευταία γυναίκα Σαμουράϊ

Τα μέσα του 17^ου αιώνα υπήρξαν ανθηρή εποχή για τις γυναίκες Σαμουράι. Με τον ερχομό του Σογκουνάτου Τοκουγκάουα δόθηκε έμφαση στον οπλισμό και την εκπαίδευση ικανών μαχητών. Σε όλη την αυτοκρατορία άνοιξαν σχολές για την εκπαίδευση στο Ναγκινάτα και αυξήθηκε θεαματικά ο αριθμός των γυναικών που εκπαιδεύονταν στην τέχνη του πολέμου.

Σε σύντομο χρονικό διάστημα, γυναίκες μετατράπηκαν σε προστάτες ολόκληρων χωριών, που προστάτευαν με την ζωή τους. Δεν ήταν λίγες οι φορές που εκστράτευαν σε μικρές ομάδες προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις εκάστοτε απειλές, ελεύθερες από την ανδροκρατούμενη κοινωνική δομή των προηγούμενων ετών. Τελικά, στα τέλη του 18^ου αιώνα, ξέσπασε πόλεμος μεταξύ της κυβερνώσας φατρίας Τοκουγκάουα και των μελών της αυτοκρατορικής αυλής. Αυτό είχε ως συνέπεια να συσταθεί ένα ειδικό γυναικείο σώμα όπου η κόρη του κυβερνήτη του Άϊζου Νακάνο Χενάϊ επιλέχθηκε να ηγηθεί της ομάδας.

Νακάνο Τακέκο

Καθώς ήταν πολύ επιδέξια στον χειρισμό του ko-naginata, εξαιρετικά ευφυής και γνώστης των πολεμικών τεχνών, η Νακάνο Τακέκο επιλέχθηκε ως διοικητής του σώματος των Όννα Μπουγκέισα, οι οποίες επρόκειτο να συνδράμουν τους άνδρες Σαμουράι στην μάχη του Άϊζου. Η ομάδα τους θεωρείτο ανεξάρτητη, γεγονός που οφειλόταν εν μέρει στους περιορισμούς των φύλων της εποχής και ονομάσθηκε Γιοσιτάι  ή γυναικείος στρατός. Η Νακάνο Τακέκο στη μάχη που ακολούθησε σκοτώθηκε από πλήγμα στην καρδιά, αλλά πριν είχε ήδη σκοτώσει πολλούς άνδρες Σαμουράι σε μάχη σώμα με σώμα.

Πριν ξεψυχήσει η τελευταία μεγάλη γυναίκα Σαμουράι ζήτησε από την αδελφή της Νακάνο Γιούκο να την αποκεφαλίσει, ώστε να μην χρησιμοποιηθεί ως «τρόπαιο» από τον εχθρό. Το κεφάλι της τάφηκε στις ρίζες ενός πεύκου στο ναό Μπανγκεμάσι του Άιζου, όπου κατόπιν ανεγέρθηκε μνημείο προς τιμήν της.

Αυτή η μάχη σηματοδότησε την έναρξη της περιόδου Μειτζί η οποία σηματοδότησε το τέλος των Σογκουνάτων και των γυναικών Σαμουράι.

Βιβλιογραφία

Ellis Amdur «Women Warriors of Japan: The Role of Arms-Bearing Women in Japanese History» 2009